In de laatste week van augustus 2020 hebben ‘gewone’ bewoners van Friese en Groningse straten, stegen, streekjes en hofjes, pleinen, kades en oeverstroken een ongewone vergadering: ze doen mee met ‘Het Grote Straatberaad‘. Friesland bijt het spits af op zondag 23 augustus. Precies een week later, op 30 augustus, praten burgers uit Groningse steden, buurtschappen en dorpen over de toekomst van het klimaat.
We Are Warming Up, YouTube-kanaal We Are Warming Up, 14 juli 2020.
Grootschalige klimaatvolksraadpleging moet leiden tot een landelijke klimaatverklaring (#THEFUTUREWEWANT)
De organisatie van deze grootschalige noordelijke klimaatvolksraadpleging, die overigens ook in de weken erna plaatsvindt in Amsterdam, Den Haag, Nijmegen en Rotterdam en culmineert in een (bottom-up)-Klimaatverklaring tijdens het Warming Up Festival, is in handen van Warming Up.
Warming Up is een groep kunst- en cultuurmakers die (in samenwerking met een groot aantal partners) door kunst en cultuur aan het klimaatvraagstuk te verbinden, klimaatverandering op een verbeeldende wijze zichtbaar en bespreekbaar wil maken. Zij gaat er daarbij van uit dat de cultuursector dat als geen ander kan, of misschien wel moet, doen – ze bereiken immers jaarlijks zo’n negentig procent van alle Nederlanders.
Doel van de Straatberaad-estafette is om via (gecoördineerd) spel en opdrachten de bevolking meer bij het klimaatvraagstuk te betrekken. Alle ‘input’ tijdens de Straatberaaddagen wordt door de organisatie verzameld en moet uitmonden in een (landelijke) Klimaatverklaring die – zoals het nu lijkt – op 6 november in Den Haag aan het Kabinet wordt aangeboden.
Warming Up maakt – samen met jou – van de straat een podium voor interactief klimaatberaad
Warming Up heeft deze Straatberaad(mid)dagen al ver voor de zomervakantie tot in de puntjes voorbereid. Voor het welslagen van het evenement echter hebben ze hulp nodig – misschien wel jouw hulp. Voor de provincies Friesland en Groningen – Noord Nederland is vertrekpunt van de eerste edities van Het Grote Straatberaad – worden ‘aanjagers‘ gezocht! Het maakt niet uit of je veel of weinig van het klimaatvraagstuk af weet, of je jong of oud, meer een doener of een prater bent: dit beraad is er volgens hen voor iedereen!
Straatcoaches en -omroepers gezocht!
Als je meedoet, maak je deel uit van en ben je schakel in een cultureel, inhoudelijk en interactief programma met live-optredens van artiesten, inspirerende hulplijnen en video’s, live streams en een interactief klimaatberaad. Wat er van je verwacht wordt kun je lezen in Warming Up’s ‘Oproep Straatcoaches en -omroepers‘.
Aanmelden voor Het Grote Straatberaad
Beeld: Matthea de Jong
Enthousiast geworden om als straatcoach of -omroeper in jouw ‘straat’ aan de gang te gaan? Je kunt je hier opgeven:
Twijfel je nog of je deze rol voor één dag op je wilt nemen, of heb je nog vragen? Stuur dan even een mailtje naar Warming Up: info@wearewarmingup.nl.
(Inschrijven kan tot een dag voor aanvang van het evenement.)
.
Het coronavirus maakt het lastig om met veel mensen tegelijk samen te komen en met elkaar over het klimaat (en andere urgente thema(’s) te kunnen praten. Daarom maakt Warming Up van de straat (geheel coronaproof) een speels podium. Ja, je leest het goed, ‘speels’, het wordt geen ‘saaie bedoening’. Integendeel: er gaat – onder deskundige begeleiding – zelfs gespeeld worden! En kijk niet raar op wanneer er ineens een pratende auto bij je straat, buurt, camping, vriendenclub of sportschool voor komt rijden,
Niet omdat het anders moet, maar of het (ook) anders kan
Het Grote Straatberaad is ontwikkeld door theater- en educatiemaker Karlijn Benthem, die, samen met Anouk Rutten, eigenaar is en deel uitmaakt van Gebied-B, een bureau voor kunsteducatie. Hun werkgebied ligt in de ruimte tussen kunst, publiek en actualiteit. Karlijn nodigt haar publiek graag uit om onbevangen hardop over dingen na te denken en zich daar comfortabel bij te voelen. Ze wil samen met haar publiek, zoals zij dat noemt, ‘mogelijkheidszin‘ creëren om te bedenken, je af te vragen hoe, en óf ‘dingen’ (ook) anders kunnen. Niet omdat het moet, maar of het zóu kunnen.
Karlijn Benthem, YouTube-kanaal Jeugdtheater Hofplein, 29 februari 2019.
Warming Up is een initiatief van de Stichting Impact Makers en is een vervolg op de ‘Artistieke Klimaattop‘ die op 13 oktober 2018 plaatsvond als onderdeel van Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad van Europa. Een groep kunstenaars deed destijds een oproep aan de politiek om zitting te kunnen nemen aan de zogeheten ‘Klimaattafels‘. Ze schreven daartoe een brief aan Ed Nijpels, toenmalig Voorzitter van die Klimaattafels. Het is dan ook geen toeval dat het eerste Grote Straatberaad in Friesland van start gaat.
Video van Iepen UP – Artistieke Klimaattop, Leeuwarden-Fryslân 2028, 17 oktober 2018.
Warming Up wil mensen samenbrengen en in het hart raken met muziek, verhalen en beelden
Zo’n negen maanden geleden ging het Warming Up-team ‘de straat op’ – in dit geval de Kanaalstraat in Utrecht – om willekeurige mensen aan te spreken en ze te vragen hoe zij vinden dat het met het klimaat gaat:
Warming Up wil mensen samenbrengen en in het hart raken met muziek, verhalen en beelden – om zo het publiek in beweging te brengen. Ze mobiliseert aansprekende film-, theater- en reclamemakers, ontwerpers, vormgevers, wetenschappers en artiesten uit heel Nederland om steeds meer mensen actief te betrekken bij de vragen en veranderopgaven (transities) waar we in de (nabije) toekomst met zijn allen voor staan. De ambitie van het kunst- en cultuurcollectief is om een permanent platform te creëren rondom kunst, klimaat en democratie.
Matthea de Jong bij ‘Spraakmakers’: ‘meningvorming zou meer centraal moeten staan in plaats van meninguiting’
Op vrijdagochtend 7 augustus waren directeur Tolhuistuin en initiatiefnemer-Warming UpMatthea de Jong en cabaretier Patrick Nederkoorn te gast bij Niels Heithuis, presentator van het NPO Radio 1– programma ‘Spraakmakers‘ (KRO/NCRV). De gespreksleider vindt, tijdens zijn introductie van Het Grote Straatberaad van de ‘artistiek maatschappelijke organisatie’ Warming Up, dat het allemaal wel ‘knap ingewikkeld klinkt’, maar gelukkig kan Matthea haarfijn uit de doeken doen wat het culturele collectief allemaal op stapel heeft staan. Patrick, die overigens zelf ook zal bijdragen aan het Warming Up-festival (12 t/m 22 oktober, Tolhuistuin, Amsterdam) door zijn nieuwste voorstelling ‘Hoogtij’ over de stijgende zeespiegel te presenteren, valt haar bij. Kijk en luister hieronder naar de uitzending. ‘Patrick Nederkoorn en Matthea de Jong over de kunst en de klimaatcrisis‘.
Eerste Warming Up-Festival: Tolhuistuin: 12 t/m 22 oktober
Kunst en Landschap Noord Nederland brengt Grote Straatberaaddagen van Fryslân en Groningen in beeld
Kunst en Landschap Noord Nederland gaat beide noordelijke Grote Straatberaaddagen op de voet volgen. In twee aparte blogs brengt het multimediale platform in oprichting alles wat je wilt weten over de voorbereidingen, het verloop en bijzondere momenten van beide dagen, en de ruimschootse media-aandacht (voor, tijdens en na) die dit bijzondere evenement ongetwijfeld zal opleveren.
Klik hieronder op jouw provincie en zie wat er allemaal gebeurt en gebeurde in jouw straat, dorp of stad, of bij dat van de ‘buren’ natuurlijk. Have fun. Maar eerst nog even dit!
Special ‘Kunst en Landschap’ over zeespiegelstijging en klimaatverandering
Kunst en Landschap Noord Nederland, het nieuwe multimediale platform voor verbeelding van (en reflectie op) verandering, gaat – als alles een beetje meezit volgend jaar van start, maar ik ben – als voorproefje, op een bescheiden website – toch alvast maar begonnen. Want de nood is hoog; we are warming up! En het water komt!
HET WATER KOMT, zorgen om de stijging van de ZEESPIEGEL en KLIMAATVERANDERING
Op 29 januari (2020), vlak voor de jaarlijkse herdenking van de Watersnoodramp van 1953 (1 februari), één van de grootste overstromingen uit de geschiedenis van Nederland, kwam Correspondent-journalist en auteur Rutger Bregman met een boodschap aan alle Nederlanders:
,,Beste landgenoot, laat ik de dreiging wat duidelijker beschrijven. Het voortbestaan van Nederland staat op het spel.
Er is een kans dat onze kinderen afscheid moeten nemen van steden als Den Haag en Delft, Rotterdam en Amsterdam, Leiden en Haarlem. Dat zeg ik niet, dat zeggen tal van Nederlandse wetenschappers.“
Rutger Bregman
Rutger Bregman, ‘Het water komt’, YouTube-kanaal De Correspondent, 28 januari 2020.
Het bericht en de videoboodschap luidde een gezamenlijke crossmediale campagne in van De Correspondent en de Nationale Postcode Loterij ter promotie van Bregman’sboek ‘Het water komt‘.
Rutger Bregman‘s ‘Het water komt‘ was voor mij aanleiding om voor Kunst en Landschap alvast van start te gaan. Ik volgde vanaf dat moment de media en verzamelde reacties, discussie- en opiniestukken en video’s op het gebied van klimaatverandering, zeespiegelstijging en waterbeheersing. En dat blijf ik doen, het hele jaar door!
Daar kun jij (nu, ook) de vruchten van plukken! Gebruik de ‘stortvloed’ aan informatie van Kunst en Landschap. Doe er je voordeel mee. Maar bovenal: veel plezier tijdens Het Grote Straatberaad in Friesland en Groningen!
Robert Rosendal, initiatiefnemer Kunst en Landschap Noord Nederland
Gedeputeerde-Klimaat Nienke Homan en klimaatgezant Marcel Beukeboom komen op bezoek in een paar willekeurige straten in de provincie Groningen. Denker des Vaderlands Daan Roovers is deze dag beschikbaar als online hulplijn en er zijn muzikale optredens van Swinder en het Broken Brass Ensemble.
Kunst en Landschap maakt compilatie van eerste editie van Warming Up’s Grote Straatberaad van Groningen.
Kunst en Landschap maakte voor aanvang van Het Grote Straatberaad van Groningen een uitgebreide reportage over (de mensen achter) de organisatie, werkwijze en drijfveren van Warming Up. Klik op de link hieronder om er wat in te grasduinen:
Zoals daarin beloofd, gaat Kunst en Landschap alles rond Het Grote Straatberaad van Groningen volgen: vanaf de dag zelf tot aan de Eerste Groningse Klimaatverklaring. Vanaf het verwerkingsproces van de Warming Up-organisatie(s) tot aan de uiteindelijke (landelijke) Klimaatverklaring, die na het evenement aan het Kabinet wordt aangeboden..
Ik ga je via deze pagina op de hoogte houden van alle (Groningse) ontwikkelingen de komende weken en maanden, en houd me zeer aanbevolen voor informatie over relevante gebeurtenissen, spin off en bijzondere momenten, opzienbarend foto- en videomateriaal en alles waarvan jij denkt dat het bijdraagt aan een mooie compilatie van deze eerste editie van Warming Up‘s Grote Straatberaad (adresinfo vind je in de footer van deze pagina). Stay tuned!
Om alvast een beetje in de stemming te komen neem ik hieronder een korte terugblik op van de eerste editie van ‘Het Grote Straatberaad van Fryslân‘ dat zondag 23 augustus plaatsvond. Verder heb ik alle berichtgeving (tot nu toe) over het Groningse Straatberaad en relevante artikelen die je kunnen helpen bij de discussie over het klimaat opgenomen in het ‘Media-overzicht ‘Het Grote Straatberaad van Groningen‘/ Klimaatadaptatieweek Groningen’. Doe er je voordeel mee. Heel veel plezier op zondag 30 augustus. Aantreden: 13:00 uur!
Warming Up Festival: 12 t/m 22 oktober in ‘Tolhuistuin’, Amsterdam
O ja, voordat de Klimaatverklaring aan het Kabinet wordt aangeboden vindt van 12 tot en met 22 oktober het (eerste) Warming Up Festival plaats. Tien dagen op rij vindt een spannend programma plaats met live performances, films, installaties, workshops, expo’s, discussies en theatervoorstellingen. Men gaat in gesprek met kunstenaars, politici, journalisten en ondernemers, om te oefenen met verandering, te experimenteren met nieuwe ideeën en om op zoek te gaan naar verbeelding en radicale vergezichten.
Na Het Grote Straatberaad van Groningen en het Warming Up Festival kom ik (op deze pagina!) bij je terug; natuurlijk voor de Klimaatverklaring, maar ook omdat volgend jaar, van 19 tot en met 25 januari, de (internationale) Klimaatadaptatieweek Groningen plaatsvindt. Tijdens die week organiseert Warming Up opnieuw een Straatberaad: Het Digitale Straatberaad Groningen, een interactieve volksvergadering over het klimaat voor en door Groningers.
Aankondiging Warming Up Festival, Impact Makers, 23 september 2020.
Terugblik op de theatrale volksvergadering ‘Het Grote Straatberaad van Fryslân’: 23 augustus 2020
Terugblik Het Grote Straatberaad van Fryslân, YouTube-Warming Up, 24 augustus 2020.
Terugblik op de theatrale volksvergadering ‘Het Grote Straatberaad van Groningen’: 30 augustus 2020
Groninger Straatberaadbeelden
,,Afgelopen zondag was Het Grote Straatberaad van Groningen! Van de Suikerlaan tot de Radijsstraat, van de Singels tot de Tuinstraat, van Stad tot in Hornhuizen gingen buurtbewoners in beraad over het klimaat.”
Ubbo Emmiussingel Groningen met Straatcoach Wilbert van de Kamp. Beeld: Robert Rosendal.
,,Hier zie je op drie foto’s hoe de straten zich samen weren tegen het veranderende klimaat: met paraplu’s, touwen, een scootmobiel, mondkapjes, of gewoon met een hand boven het hoofd.”
Warming Up
Beeld: Warming Up
,,Ook leerlingen van het Ubbo Emmius speelden mee. Straatcoach Niek stelde voor om klimaatvoorlichting op scholen verplicht te stellen, want over het klimaat leren ze nu bijna niets.”
Warming Up
31 augustus: lancering ‘Online Omgeving’ van het Het Grote Straatberaad
De dag nadat de beide Straatberaad-dagen van het Noorden hadden plaatsgevonden, 31 augustus 2020, lanceerde Warming Up de Online Omgeving van het Grote Straatberaad. In deze online interactieve infographic vind je de antwoorden, ideeën en Straatverklaringen van alle straten die (tot dan toe) mee hebben gedaan aan Het Grote Straatberaad. In ons geval, de straten van Fryslân en van Groningen.
Na elk Beraad, dat van Amsterdam, Den Haag, Nijmegen en Rotterdam moet op het moment van schrijven nog plaatsvinden, zullen de resultaten van die Beraden worden toegevoegd aan de Online Omgeving. Zo werken straten uit ‘heel’ het land mee aan de eerste (bottom up) Klimaatverklaring van Nederland, die – als het een beetje meezit – op 6 november in Den Haag aan het Kabinet wordt aangeboden. Of dat gaat lukken, is Corona-gezien zeer de vraag.
Je kunt, als ook de andere steden aan de beurt zijn geweest, zo af en toe een kijkje nemen hoe er in straten elders in het land gedacht wordt over klimaatverandering en hoe we ons – ook jij – daaraan kunnen aanpassen (klimaatadaptatie). Veel plezier daarbij …en, ik houd me natuurlijk aanbevolen voor leuke en interessante weetjes, ditjes en datjes, foto’s en video’s en al wat deze pagina kan verheffen tot een echt ‘document’ van de eerste editie van Het Grote Straatberaad van Groningen. Vinden ze in Friesland vast ook leuk. Treed binnen!
Terugblik Warming Up 2020
,,It’s a wrap! De eerste editie van het Warming Up Festival is een feit, schrijft de Warming Up-organisatie op 25 november op haar website. Door de aangescherpte corona-maatregelen hebben ze een aantal onderdelen uitgesteld of afgezegd. Erg jammer natuurlijk, maar ze zijn enorm trots op de programma’s die wél doorgingen. Om – met hen, en ondanks alles – een beetje na te genieten van deze toch succesvolle eerste editie van bijna een half jaar Warming Up-activiteiten, kun je een aantal highlights bekijken op: ‘DIT WAS HET WARMING UP FESTIVAL 2020‘.
Uiteraard maakte (mede-)organisator Impact Makers een flitsende aftermovie. Let op! Voordat je die gaat bekijken: Warming Up komt in het nieuwe jaar tijdens – en als onderdeel van – de Klimaatadaptatieweek Groningen bij je terug met Het Digitale Straatberaad, een interactieve volksvergadering over het klimaat van 19 tot en met 23 januari 2021. Je leest er hieronder alles over.
Terugblik Warming Up 2020, Impact Makers, 16 december 2020.
Het ‘Digitale Straatberaad’, een interactieve volksvergadering over het klimaat: 19 t/m 23 januari 2021
Met het Digitale Straatberaad bouwt Warming Up, samen met alle inwoners van de provincie Groningen, verder aan ‘input’ voor de Nationale Klimaatverklaring. Opzet is om deze Verklaring (ruim) voor de verkiezingen van 17 maart aanstaande aan het Kabinet aan te bieden. Wil je meedoen aan dit Groninger digitale Straatberaad? Je kunt je hier aanmelden: IK DOE MEE MET HET DIGITALE STRAATBERAAD!.
Rechtstreeks naar de interactieve omgeving van het Digitale Straatberaad tijdens de Klimaatadaptatieweek Groningen
Ook als je je niet hebt aangemeld kun je natuurlijk meedoen met Het Digitale Straatberaad. Klik op onderstaande illustratie om rechtstreeks naar het online portal van de Klimaatadaptatieweek Groningen te gaan. Je vliegt er als een bij naar binnen, maar voor je dat doet: volg aandachtig de instructies en oefen vooraf wat met en binnen deze prachtige interactieve omgeving. De eerste live stream start op dinsdag 19 januari om acht uur ‘s avonds (tijdstip gewijzigd!, red.) en duurt een uurtje. Heel veel plezier.
Still startpagina Klimaatadaptatieweek Groningen
Klimaatevenementen 2021
Januari 2021
Klimaatadaptatieweek Groningen: 19 t/m 25 januari 2021
Het Digitale Straatberaad (Groningen): 19 t/m 23 januari 2021
Digitale Straatberaad Groningen Vier (digitale) gesprekken over gezondheid, economie, democratie en mobiliteit i.r.t. klimaat, Warming Up, 19, 20, 21 en 23 januari 2021. Samen (met online buren) in gesprek over klimaat-gerelateerde onderwerpen. Een ongewone vergadering voor gewone mensen. Aanmelding v.a. 8 januari 2021
Klimaatadaptatieweek Groningen: 19 t/m 25 januari 2021
Open University on Climate Adaptation – Teaser, Climate Adaptation Groningen, 7 januari 2021.
Uitstel van de VN-klimaattop in Glasgow, wat heeft dat voor gevolgen? De UNFCCC besloot mei 2020 de klimaattop COP26 in het Schotse Glasgow vanwege de coronacrisis met een vol jaar uit te stellen. Medio-2021: tussentijdse klimaattop in Italië. (Ben van Raaij, de Volkskrant, 29 mei 2020)
Media-overzicht ‘Het Grote Straatberaad’ van Groningen / Klimaatadaptatieweek Groningen
Januari 2021
YfCA klimaatambassadeurs, Climate Adaptation Groningen, 23 januari 2021.
WAAA seminar: ‘On the way to the Wadden Adaptation Action Agenda’ (Aankondiging Online seminar, 4 januari 2021) Programma naar een Rijke Waddenzee, Rijkswaterstaat, Provincie Groningen, Provincie Friesland, Eems Dollard-2050, Investeringskader Waddengebied, Waterschap Noorderzijlvest: 20 jan. 2021 14:00-16:30 uur)
DE STEM VAN JONGEREN Jongerenklimaattop (Youth for Climate Adaptation Conference)voor/door jongeren (Gemeente Groningen, Provincie Groningen, Global Center on Adaptation), Groningen, 22 januari 2021 (fysiek/online; voorbereiding op Climate Adaptation Summit; 25 januari 2021)
PETER VEENSTRA: ‘KLIMAATADAPTATIE SPEELT OVERAL, JE KAN ELKE VIERKANTE METER VAN NEDERLAND PAKKEN EN EEN OPGAVE FORMULEREN’ Act & Adapt, Klimaatadaptatie Groningen 29 september 2020
Sinds september 2019 staan de eerste ‘dwaalfilmpjes‘ over de Wadden online. Ze zijn korte observaties die je meenemen in het steeds veranderende landschap van het Wad. Al scrollend door landschapspanorama’s vind je meer dan 60 filmpjes – mini-documentaires over het leven in en op het wad. Het zijn er nu al 60, maar de komende jaren zal Dwaalfilm Wadden doorgroeien tot een grote online Waddenfilm met 160 mini-documentaires in 40 verschillende landschappen.
Landschapspanorama’s en infoteksten met achtergrondverhalen wijzen je de weg.
Dwalen over en door het veranderlijke wad
Je kunt ‘Dwaalfilm Wadden‘ op verschillende manieren ervaren, beleven. Om het geografische overzicht te behouden kun je via kaarten het hele waddengebied verkennen. Je ziet zo precies waar de filmpjes en panorama’s zijn gemaakt. Je ontdekt op deze manier nieuwe gebieden en plekken die je anders misschien nooit gevonden zou hebben.
Via kaarten (nieuwe) gebieden van het waddengebied verkennen.
Als je wat gerichter wilt zoeken gebruik dan de onderwerpenlijst. Vind de filmpjes die je het meest interesseren zoals dieren, planten, landschappen of seizoenen. Je kunt je natuurlijk ook laten verrassen met notities van een wadvaarder eind 1800 of een bijzondere gebeurtenis in de winter van 1795. Je maakt via de onderwerpenlijst je eigen reis door het Waddengebied.
Handig zoeken met een uitgebreide onderwerpenlijst.
Het team achter ‘Dwaalfilm Wadden’
Het project ‘Dwaalfilm Wadden‘ dat al in 2016 startte, is een initiatief van Willem Overmars en Monique Moors, beide werkzaam voor Rombus Natuurfilms. Overmars is verantwoordelijk voor de inhoud en productie, Moors voor camera, script, montage en eindredactie. Ze kregen en krijgen inhoudelijke, technische- en productionele ondersteuning van een groot aantal deskundigen. Naast deze makers hebben veel organisaties en andere ter zake kundigen geholpen om Dwaalfilm Wadden tot stand te brengen. Dat zijn er er een heleboel. Klik maar even op ‘colofon‘ op hun website (rechtsboven op de pagina).
Een belangrijke ondersteuner van het project is het Waddenfonds, dat aan (een groot aantal) verschillende projecten in het Waddengebied subsidie verstrekt. Dwaalfilm Wadden werd gehonoreerd omdat het aan een van de belangrijkste doelen van het fonds voldeed:
“Het versterken van de kennis over de uniciteit en de internationale betekenis van de natuur- en landschapswaarden van het waddengebied en het versterken van de beleefbaarheid daarvan. De Dwaalfilm wordt openbaar toegankelijk op een website en beoogt recreatie te stimuleren. Daarnaast zal de film gebruikt worden in bezoekerscentra, het onderwijs en in musea zodat veel mensen bereikt kunnen worden.”
(Bron: website Waddenfonds)
Dwaalfilm werd daarnaast gefinancierd door de Provincie Noord-Holland, Vogelbescherming Nederland, Natuurmonumenten en Het Groninger Landschap.
Provinciale samenwerking bij promotie Waddengebied
Dwaalfilm Wadden gaat ongetwijfeld ‘meedraaien’ in de multimediale campagne ‘Visit Wadden’, die in april van dit jaar van start ging in de Harmonie in Leeuwarden, en die het Waddenzee Werelderfgoed goed op de kaart moet zetten.
‘Dwaalfilm Wadden’: sterk staaltje ‘Kunst en Landschap Noord Nederland’!
In een eerdere blogbijdrage (‘Provinciale samenwerking bij promotie Waddengebied‘) prees ik de samenwerking tussen de drie noordelijke provincies en het Waddenfonds. Ik lichtte daarin tevens een tipje van de sluier op van mijn plannen voor het multimediale platform ‘Kunst en Landschap Noord Nederland’, dat ik in 2021 – het door NBTC-Holland Marketing gekozen themajaar ‘Ode aan het Nederlands landschap‘ – hoop te lanceren.
Je kunt – om dit initiatief kracht bij te zetten – de Facebookpagina Kunst en Landschapliken. Je blijft dan tegelijkertijd goed op de hoogte van actuele wetenswaardigheden op het gebied van kunst, cultuur, erfgoed en landschap in Noord Nederland. Velen – niet de eerste de beste – gingen je in korte tijd voor. Alvast dank.
Een verademing om te zien hoe drie noordelijke provincies en het Waddenfonds de handen ineen geslagen hebben om Waddenzee Werelderfgoed op de kaart te zetten. Op 4 april (2019) – mijn verjaardag – werd het startsein gegeven voor een multimediale campagne, met de lancering van de website ‘Visit Wadden’.
Op de Facebook-pagina van Waddenzee Werelderfgoed (‘Visit Wadden‘) ging mijn hart een beetje sneller kloppen, na de omschrijving van de pagina te hebben gelezen!
De Wadden is Waddenzee Werelderfgoed. Een dynamisch gebied dat met elk tij verandert. Waarin de eilanden wandelen en de nacht nog donker is. Een Werelderfgoed waarin al eeuwenlang mensen leven. Met en van de zee. De geboortegrond van het Nederlandse waterbeheer, met een uniek stelsel van terpen, dijken, watergangen, polders en gemalen. Waar creativiteit voor droge voeten zorgt, maar ook voor verrassende landart, duurzame festivals en nieuwe zilte smaken. Een gebied om te ontdekken!
Kunst en Landschap brengt Noord Nederlandse transities in beeld
Beeld: Hoofdpagina Kunst en Landschap Noord Nederland: De transities in beeld!
Het raakte in een versnelling, omdat het mij enorm sterkt in de gedachte het – nu in conceptfase verkerende – platform Kunst en Landschap in de nabije toekomst het licht te doen zien. Met alle transities die ons boven het hoofd hangen hoop ik een multimediaal (ook fysiek) platform te kunnen introduceren, waarbij tal van betrokken organisaties in gezamenlijkheid optrekken om het prachtige landschap van Noord Nederland – met inbegrip van Drenthe! – in al haar facetten en op ‘verbeeldende’ wijze onder de aandacht te brengen bij een groot (inter)nationaal publiek. Op een manier die ook toekomstige generaties aan zal spreken.
Zie je het voor je? Bij elke seizoenswisseling verschijnt een prachtig vormgegeven (online en offline) magazine dat, met actuele informatie en diepgravende populair wetenschappelijke achtergrondartikelen, het Noorden in het zonnetje zet. Dat een groot publiek – incluis binnen- en buitenlandse toeristen – informeert over (de ontstaansgeschiedenis van) het noordelijk landschap, bezienswaardigheden en actuele culturele activiteiten. Aan bondige samenvattingen in het Duits en Engels wordt natuurlijk gedacht.
Dat moet zo langzamerhand als we de cijfers van het Nederlandse Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) moeten geloven. Sterker, daar liggen prachtige kansen om vanuit een doelgericht en weloverwogen perspectief (geen massatoerisme) kunst, cultuur, erfgoed en het noordelijk landschap te promoten.
Blik op het Noorden vanuit het Groninger Forum – Artist Impression
Stimulering kunst- en landschapsbeleving
Stimulering van kunst- en landschapsbeleving onder de paraplu van het platform, gevoed door de deelnemende en meewerkende organisaties, en ondersteund met een gelikte website, apps, videokanalen, webinars, podcasts, virtual reality en AI, educatie- en onderwijsprogramma’s, gerichte regionale- en themagewijze journalistiek, (format-gestuurde) (eigen) radio- en tv-programma’s, documentaires en reportages.
En met jaarlijks – eventueel over de provincies roulerende – kunst- en landschapsevenementen, manifestaties, lezingen, kenniscafé’s en -festivals op ‘toepasselijke’ locaties, met symposia, debatten en toekomstdroombijeenkomsten in de cultuurtempels, bibliotheken, kerken. dorpshuizen en huiskamers van Groningen, Friesland en Drenthe. Waarbij kunstenaars, IT-technici, musea, ERL (erfgoed, ruimte en leefomgeving)-beleids- en kwartiermakers, wetenschap, onderwijs, politici, media, marketeers, ondernemers en burgers – van jong tot oud – gezamenlijk de kar gaan trekken. Wellicht ben ik in alle opsommingen iets of iemand vergeten. Vergeef me, ik liet me even gaan. Ik zie het wel voor me.
Sense of Place
Ondanks een tijdsgewricht met hevige polarisatie ervaar ik ook een nadrukkelijke wens tot verbondenheid. En saamhorigheid, die van het op een positieve en innovatieve wijze er ‘samen de schouders onder willen zetten’ ter verbetering van hun directe leefomgeving. Zeker in het geplaagde Noorden.
Met het platform ‘Kunst en Landschap‘ krijgen we een interactief (multimediaal) medium om – via kunst- en cultuuruitingen – het noordelijk landschap en culturele erfgoed op de kaart te zetten, het te kunnen koesteren. Een uitgestoken hand! Sense of Place!
‘Waddenverbeelder’ Ruben Smit heeft komende zomer iets voor je in petto
Ik begon dit bericht met de overkoepelende en op samenwerking gebaseerde promotietrein die in gang is gezet om de Wadden goed (en verantwoord) bij het publiek in beeld te krijgen. Ik sluit deze bijdrage af door je nu al te wijzen op ‘Waddenverbeelder’ Ruben Smit, die komende zomer iets voor je in petto heeft. Daarna bericht ik over een trilaterale fietstocht, hét evenement van het verjaardagsprogramma van Waddenzee Werelderfgoed, dat ook deze zomer plaatsvindt en internationaal onder de aandacht wordt gebracht.
Ikzelf ga me in aanloop naar de zomer volledig storten op ‘Mammoet‘, een muziektheater-spektakel dat komende zomer plaatsvindt op een gigantisch podium midden in de eeuwenoude en ongeschonden natuur van het Buinerveld in Drenthe, waarvoor ik onlangs auditie deed. Daarna is Kunst en Landschap weer aan de beurt.
WAD-film gaat live!
Trailer – WAD, overleven op de grens van water en land
Voor wie hem gemist heeft: ‘WAD, overleven op de grens van water en land’, gaat in de zomer van 2019 op tour langs twintig theaters in een speciale muzikale hommage onder begeleiding van het Noordpool Orkest.
WAD livegaat in premiere op Noorderzon Festival in Groningen en speelt daarna door heel Nederland, van Carré tot TivoliVredenburg en De Meenthe. Ruben Smit, regisseur van WAD, begeleidt deze theatertour-WAD live als verteller.
Muziek, geluid en titelsong
Muziek en geluid in WADfilm zijn essentieel. Ze komen samen en nemen je letterlijk mee onder het ijs, in het zand en op het wad. Je hoort het geluid van het gras zoals het bergeendje dat ook hoort.
Titelsong van WAD-film; overleven op de grens van water en land. De film is een ode aan het waddengebied.
De muziek is speciaal – tijdens de montage – gecomponeerd voor de film door Martin Fondse. Daarbij is nauw samengewerkt met Nynke Laverman, Lavinia Meijer en Sytze Pruiksma. Meestal wordt de muziek gecomponeerd als de film al helemaal afgemonteerd is. Dat maakt het voor componisten soms best lastig omdat timing, de opbouw en de gewenste emotie hand in hand gaan met de edit van de filmscenes. Met deze co-creatie van muziek en film duikt de kijker nog meer de essentie van de film in.
Officiële trailer van WAD-Live
Op 24 april 2019 lanceerde Wad-Live haar officiële trailer voor de tour langs 20 theaters met het 42-koppige Noordpool Orkest en regisseur Ruben Smit als verteller.
Natuurjournalist en WADlive-verteller Rob Buiter deelt zijn ervaringen met deze unieke show.
‘WADlive’ is een spannende en avontuurlijke combinatie van de film WAD met orkestrale jazz van het Noordpoolorkes.
‘One Wadden Sea. Two wheels. Three countries.’
De door mij geprezen drie noordelijke provincies werken deze zomer niet alleen samen binnen de eigen landsgrenzen, ook Duitsland en Denemarken zijn betrokken bij de promotie van het waddengebied. Joop Mulders Sense of Place-gedachtegoed lijkt ook tot de ideeënwereld van de provinciale burelen doorgedrongen te zijn. Samen met Waddenzee Werelderfgoed organiseren ze van 19 tot en met 30 juni een trilaterale fietstocht, hét evenement van het verjaardagsprogramma van Waddenzee Werelderfgoed. Motto: ‘One Wadden Sea. Two wheels. Three countries’.
Fietstocht ‘One Wadden Sea. Two wheels. Three countries’, 19 t/m 30 juni 2019.
Een groep fietsers start in het Deense waddengebied, een andere groep in Nederland, op Vlieland. Beide eindigen in Willemshaven, Duitsland.
Iedereen kan aanhaken!
Tijdens de route zijn er diverse stops met lokale evenementen die allemaal in het teken staan van ‘10 jaar Werelderfgoed‘. Vanaf 19 juni kunnen fietsers, bezoekers en bedrijfsteams elke dag bij de fietsgroep aanhaken. Meedoen? Lees er alles over op ‘Visit Wadden!’.
Zingen voor de jarige Waddenzee
Speciaal voor haar verjaardag wordt er op zaterdag 29 juni gezongen voor de Waddenzee! Tijdens de Dag van het Wad zingt men de zee toe om het Waddenzee Werelderfgoed een stukje mooier én schoner te maken. De burgemeesters van het Waddengebied doen op deze dag een belofte aan de Waddenzee. Ook hier geldt: je leest er alles over op ‘Visit Wadden!’.
Volledige programma Dag van het Wad
Er wordt niet alleen gezongen. Het hele weekend van 29 en 30 juni staat bol van activiteiten. Door middel van uiteenlopende evenementen laat Waddenzee Werelderfgoed je kennis maken met de Waddenzee. Je kunt wadlopen op Terschelling, kano-varen richting Vlieland óf een bijzondere rondvaart langs de zeehonden bij Ameland maken. Er valt genoeg te beleven! Het volledige programma voor de Dag van het Wad 2019 vind je hier.
Visit Wadden onderdeel van internationale campagne
Medio mei 2019 ging – opnieuw in gezamenlijkheid – een internationale campagne van start onder de vlag van ‘Holland National Parks‘. Samen met Nationaal Park NLDelta en Nationaal Park Hollandse Duinen wordt UNESCO Waddenzee Werelderfgoed internationaal onder de aandacht gebracht! Deze campagne is een samenwerking (!) tussen het Nationale Parkenbureau en NBTC Holland Marketing. Klik op de foto hieronder voor meer info!
Drie natuurgebieden met internationale potentie, waaronder Waddenzee Werelderfgoed, worden in het buitenland onder de aandacht gebracht.
Is Bob Dylan in 1995 voor zijn concert in de toenmalige Groninger Evenementenhal in Noordpolderzijl geweest, of niet? Al jarenlang doet het verhaal de ronde dat Dylan tijdens een fietstocht door Noord-Groningen even bij café ’t Zielhoes bij Noorderpolderzijl stopte voor een kop koffie.
Cafe ‘t Zielhoes, Noordpolderzijl.
Een van de mensen die Dylan daar herkent, is Groninger zanger en radiopresentator Henk Scholte. Ook onderwijzer Bert Rozinga claimt de Amerikaanse zanger op de fiets te hebben gezien. Toch klinken er ook kritische geluiden. Volgens artiestenbegeleider Jacob Bolhuis, die op een paar uur na de hele dag bij Dylan was, kan hij nooit zo’n eind de Groninger polder in zijn gefietst.
“Na het horen van ‘Mister Tambourine Man’ vervliegt die vraag eigenlijk in de wind van het weidse Groninger land dat Dylan zo scherp terugbracht naar de jaren van zijn jeugd.”
Wat is waar? Is Dylan in die verloren uren inderdaad naar Noordpolderzijl gefietst? Of is het een hardnekkige fabel? Hoe dan ook, Dylan zijn komst naar Groningen heeft op enkele mensen een diepe indruk gemaakt. In ieder geval op de makers van de rockumentary‘Dylan in de Noordpolderzijl’, Thom Verheul (regie), Ismael Lotz (camera) en Menno Knevel (geluid).
Rockumentary: Dylan in de Noordpolderzijl, Groninger Archieven, 2018.
Herman Sandman over Bob Dylan en Noordpolderzijl
Herman Sandman over Bob Dylan en Noordpolderzijl, YouTube-kanaal Martijn Folkers, 30 oktober 2016.
In september 1994 verscheen het eerste nummer van het drie keer per jaar verschijnende ‘De Cursusgids‘, die als subtitel ‘compleet overzicht cursussen in Noord Nederland’ meekreeg.
Na anderhalf jaar van voorbereidingen: het opstellen van een bedrijfsplan voor de door mij op te richten uitgeverij, het invullen en ‘aankleden’, c.q. handen en voeten geven van het format voor de eerste uitgave, het aantrekken van redactiemedewerkers en een sparringpartner-vormgeving, drukkerijen bezoeken en beoordelen, conceptbesprekingen voeren – vanuit verschillende invalshoeken en disciplines – met diverse professionals, het doelgericht acquireren en – last, but zeker not least – de financiering rondkrijgen, is het me gelukt om in september 1994 de eerste editie van De Cursusgids het licht te doen zien. De teerling was geworpen.
Dit nieuwe tijdschrift voor Noord Nederland, dat om de vier maanden in een oplage van 175.000 exemplaren verscheen, gaf particulieren, bedrijfsleven en onderwijs een overzicht van het actuele cursusaanbod in en om Groningen. Her-, om- en bijscholingscursussen, plus een gevarieerde reeks aan cursusmogelijkheden op het gebied van vrijetijdsbesteding.
Meer dan honderd onderwijsinstellingen, welzijnsorganisaties en bedrijven brachten de lezer op de hoogte volgens een standaardformule: wie, wat, waar en hoe, en natuurlijk: wat gaat me dat kosten? Met een heldere indeling, op basis van een uitgekookt stramien van rubricering en indexering – gemaakt door Carl Runge van Runge Media uit Groningen – bood De Cursusgids de geïnteresseerde een duidelijke weg in het doolhof van cursusland.
Daarnaast – ik schrijf, interview en redigeer graag – kreeg de Cursusgids een redactionele invulling: achtergrondinformatie, interviews met instellingen en cursisten, opmerkelijke en nieuwe cursussen en cursussen waarvan je het bestaan niet kende of verwachtte in Groningen en omstreken. En die waren er. De Cursusgids bood onderhoudende artikelen, geschreven door verschillende ter zake kundige redacteuren, in een opmaak met een indeling die ‘lucht’ gaf aan de veelheid aan cursusinformatie – meer dan duizend cursussen per nummer.
Ik heb hierboven willekeurige covers opgenomen – van elke jaargang één – van 1994 tot en met 1998. Na vijf jaren ‘print’ heeft Rosendal Produkties verdergaande gesprekken gevoerd met diverse, overigens zeer geïnteresseerde potentiële partners (Castel/Regiovisie, bArt Internet provider) om on line te gaan. Wederzijdse financiële overwegingen en de snelle opkomst van het internet toentertijd hebben me doen besluiten te stoppen met de papieren versie van De Cursusgids.
Blaarkop; lief, geduldig en soms obstinaat (met redenen)
De afgelopen week heb ik in het kader van ‘noaberschap’ mijn bevriende buurboer Kor geholpen (zijn moeder is onlangs overleden en hij moet het bedrijf nu alleen runnen) met de voorbereidingen (hekken timmeren/restaureren, schapenstal uitmesten, kalfjes voederen, melkwagen uitruimen en schoonspuiten, schrikdraden uitzetten) voor het naar buiten brengen van de pinken (echt feest!!) en de melkkoeien. Ook de doorloopstal (nieuwe vloerdelen aanbrengen en divers timmerwerk) is in gereedheid gebracht.
Gisteren waren de pinken en een aantal droge koeien aan de beurt, vandaag de melkkoeien. Niet zomaar koeien: Groningse blaarkoppen. Lief, geduldig, soms obstinaat (na meer dan een half jaar op stal gestaan te hebben is dat niet zo raar), maar bovenal communicatieve wezens. Ook deze week heb ik er weer veel van geleerd.
Ik heb Kor de afgelopen dagen geholpen met het door de doorloopstal krijgen van zijn blaarschatten (zo’n vier doen dit voor het eerst), maar ga maandag naar ‘Bessensap’, een door het NWO georganiseerd evenement dat journalisten, redacteuren, voorlichters en mediagenieke onderzoekers dichter bij elkaar brengt. Motto is dit jaar: ‘wetenschap ontmoet pers, pers ontmoet wetenschap’. Plaats van handeling is het Museon te Den Haag. Even een paar daagjes grote stad dus, maar vanaf dinsdag (ben heel benieuwd) gewoon weer op de wierde (en ‘standby’).
Fragment affiche; ontwerp Harm Naaijer, BNO Groningen, Marco Tjassing (fotografie)
Van 2 tot en met 7 juli 2001 vond een Internationaal Middeleeuws Theaterfestival plaats in Groningen. Dit festival vindt driejaarlijks (roulerend over de hele wereld) plaats onder auspiciën van de SITM, de ‘Société Internationale pour l’Étude du Théatre Médieval’. Dat jaar werd het georganiseerd door de faculteit Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen. Ik was op meerdere fronten actief betrokken bij de organisatie en communicatie van dit festival.
Ik heb met veel genoegen de PR en Publiciteit voor dit festival gedaan en bewaakte de ins and outs van de productie van de festivalkrant. Samen met Femke Kramer deed ik de redactie, trad op als drukwerkbegeleider (krant, affiches, flyers, T-shirts, driehoeksborden, toegangsbewijzen, plattegronden, advertenties, etc.), en was fondsen-, sponsor- en subsidiewerver en advertentieacquisiteur. Daarnaast was ik tijdens het festival manusje-van-alles, trouble shooter op momenten dat ik niet op de planken stond als acteur bij Theatergroep Marot in de rol van ‘God’ in de voorstelling ‘Maria’, die voor dit festival twee keer geprogrammeerd stond in de Theaterwerkplaats in Kantens. Ik neem hieronder het Colofon en Redactioneel van de festivalkrant op om je een indruk te geven. Daarna bespreek ik Maria. Maar voordat je je daar op stort, wil ik graag dat je iets meer over Middeleeuws theater te weten komt.
Middeleeuws theater, ‘Spel en Spektakel’, preludium van Dogtroep en Oerol
Pas de laatste decennia hebben mediëvisten oog voor het efemere moment van een theatervoorstelling. Steeds ging de belangstelling uit naar de toneelteksten, terwijl de regisseuraanwijzingen in de marges genegeerd werden. Ook hield men zich verre van archiefonderzoek, dat – naar nu blijkt – veel informatie kan opleveren over hoe toneel werkelijk in de Middeleeuwen heeft gefunctioneerd.
Die houding verklaart waarom toneel altijd werd beschouwd als inferieur aan de hoofdgenres epiek en lyriek. Hoewel de toneeltraditie in Nederland een van de rijkste in Europa is, werd deze wat de Middeleeuwen betreft veronachtzaamd. Betreurenswaardig, vindt Bart Ramakers, Hoogleraar Oudere Nederlandse Letterkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen:
“Toneel heeft altijd het aura gehad van volkse literatuur en was geen onderwerp van de serieuze literatuurwetenschap. Een toneelstuk in boekvorm wordt toch meer gezien als een roman die verkeerd gedrukt is. Eigenlijk geen wonder, want toneel moet je niet lezen maar zien.”
Bovenstaand is een citaat uit juli 2001 toen Bart als mediëvist en theaterhistoricus werkzaam was bij de Katholieke Universiteit Nijmegen. Hij werd – onder andere – voor het festival geïnterviewd door Rietje Van Vliet voor een artikel in NRC Handelsblad. In fraai prozageeft ze je een prima kijkje in de keuken van het Middeleeuws (totaal)theater en het onderzoek ernaar: ‘Spel en spektakel’, NRC, 14 juli 2001.
Festivalkrant, colofon en redactioneel
‘Maria’, bijbelse geschiedenis en eigentijds entertainment
OntmoetingGod(Robert Rosendal) enMaria (Janet Baas) tijdens de voorstelling ‘Maria’,Theatergroep Marot, Theaterwerkplaats Kantens, Int. Theaterfestival SITM, Groningen 2001, foto: J.J. Winter.
Maria, een bewerking door Theatergroep Marot van het middeleeuwse mysteriespel ‘Die eerste bliscap van Maria’, ging na goedbezochte voorstellingen in de zomer van 2001 in reprise in september van dat jaar. De voorstelling, een avondvullende montage van historische en eigentijdse teksten, beelden en muziek, liet zien hoe God de mens schiep en bestrafte, en hoe Hij, ontroerd door de onschuld van Maria, besloot Zich weer te verzoenen met Zijn Schepping.
Tijdens het hierboven beschreven Internationaal Middeleeuws Theaterfestival, behoorde Maria van Theatergroep Marot tot de meest onconventionele ensceneringen. Anders dan de meeste vertolkers van het middeleeuwse toneelrepertoire zocht Marot naar hedendaagse uitdrukkingsvormen voor het historische gedachtegoed, zonder daarbij echter de ouderdom van de oorspronkelijke teksten te negeren. Zo werd in Maria de bijbelse geschiedenis zonder moeite gekoppeld aan eigentijds entertainment, en middeleeuwse legenden aan moderne popmuziek. Om het geheel eigenzinnig te completeren koos Theatergroep Marot voor een enorme boerenschuur als locatie , De Theaterwerkplaats in het Groningse Kantens. Het onderscheid tussen Hemel en Aarde werd benadrukt door God in eerste instantie te situeren op de hooizolder, om Hem daarna te laten ‘afdalen’ – temidden van het publiek – naar de kille betonnen vloer van de immense boerderij. Het decorontwerp was in handen van Harm Naaijer.
Beschrijving voorstelling Maria van Theatergroep Marot. Uit: Festivalkrant Internationaal Middeleeuws Theaterfestival, Groningen, 2001.
Verleidingsscènes
Voorbeschouwing/recensie reprise-voorstellingen ‘Maria’ van Theatergroep Marot, Groninger Dagblad, september 2001.
Theatergroep Marot, cast Schaamstreken, v.l.n.r.: Robert Rosendal, Janet Baas, Wenckje Jongstra, Tineke Schipper, Redmer Alma, Ed Rosbergen en Jan Kwant.
Theatergroep Marot maakte vanaf de beginjaren negentig van de vorige eeuw tot aan 2003eigentijds theater – bewerkingen van onbekend laat-middeleeuws-vroeg-modern toneelrepertoire. Op Nederlandse podia en internationale theaterfestivals in Canada, Denemarken, Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië.
De regie en artistieke leiding was in handen van Femke Kramer en Jacques Tersteeg (RIP), beiden in het verleden actief als theaterhistorici en als theatermakers. Dit tweetal heeft me – in velerlei opzichten – erg geïnspireerd. Jacques met name op het gebied van ‘oude muziek’. Beiden waren mede-organisatoren van internationale theaterconferenties en -festivals, waaronder het tiende colloquium van de Société Internationale pour l’Étude du Théâtre Médiéval in 2001 in Groningen.
Zestiende-eeuwse rederijkerskluchten: extreme lijven en ontsporende taal
Femke Kramer promoveerde op 24 april 2008 aan de Rijksuniversiteit Groningen op het proefschrift ‘Mooi vies, knap lelijk, grotesk realisme in rederijkerskluchten‘, over de esthetica in dit onbekende toneelrepertoire van deze amateurschrijvers, die gedurende de late vijftiende en de zestiende eeuw het culturele leven in de Zuidelijke en Westelijke Lage Landen domineerden. Bekijk hieronder een fraaie aflevering van het helaas ter ziele gegane populair wetenschappelijke tv-programma ‘Adamsappel‘ waarin zij (en het rederijkersmateriaal) geportretteerd wordt.
Uitzending Adamsappel, populair wetenschappelijk tv-programma RuG, april 2008.
Menselijk lichaam: een zak van vel vol vlees en botten
Vier dagen voor haar promotie was Kramer te gast bij Paul van der Gaag in het radioprogramma OVT van de VPRO. Het elf minuten durend interview ‘Kluchten van zestiende-eeuwse rederijkers‘ kun je hieronder beluisteren.
Onbekend zestiende-eeuws rederijkersrepertoire. Wat laten theatermakers van nu liggen?
Kramer, die het rederijkersrepertoire volledig omarmd had, was de drijvende kracht achter Theatergroep Marot. Ze wist haar spelers met een welhaast bezeten bezieling vaak zover te krijgen dat ‘groteske’ vonken van het podium spatten. Onbekend maakt – in dit geval – bemind, getuige de bijval van het veelkoppige publiek dat genoot van onze voorstellingen. Het was haar dan ook een raadsel dat de toenmalige ‘avant-gardetheatermakers’ het genre onontdekt lieten. Om dat te ontrafelen kun je haar bijdrage ‘Fabre en Lauwers zijn net rederijkers’, De vergeten theatervernieuwers uit de zestiende eeuw’ in ‘TM Theatermaker‘ (TM 13, nr. 8, nov. 2009), het onafhankelijke vakblad voor de Nederlandse podiumkunsten, lezen. Omdat het archief van dit blad (voorlopig) niet verder reikt dan 2013 heb ik het artikel opgesnord en in drie stukken geknipt. Even openen in een nieuw tabblad en scrollen maar.
Twaalf jaar vijftiende- en zestiende-eeuwse rederijkerskluchten
Wat begon als een vriendenclubje dat jaarlijks voorstellingen gaf in het (voormalig) Universiteitstheater, het Prinsentheater en diverse speelgelegenheden in de provincie Groningen, mondde uit in een theatergezelschap dat (inter)nationaal furore maakte op – voornamelijk – Middeleeuwse theaterfestivals. Theaterspektakel anno nu in zalen en op locatie.
De voorstelling ‘Schaamstreken’, een absoluut hoogtepunt uit de geschiedenis van het theatergezelschap, werd gedurende één zomer in 1998 in maar liefst vier landen opgevoerd: Italië (Festival Dramma Medioevale Europeo, Camerino), het Verenigd Koninkrijk (International Medieval Conference,Leeds), Denemarken (Colloquium of Société Internationale pour l’Étude du Théâtre Médiéval,Odense) en natuurlijk Nederland. In november van dat jaar ging de succesvoorstelling in Nederland in reprise.
Hoewel dit een fantastisch jaar was – een pracht voorstelling, veel bekijks en een keur aan lovende kritieken – en waarbij spelers, regisseurs, costumière, grimeuse, decorbouwers en chauffeurs (plus aanhang en meereizende honden) lief en leed met elkaar deelden, werd (nadien) besloten tot enigerlei vorm van professionalisering.
De twaalf jaren Marot hebben een zeer belangrijke plaats ingenomen in mijn leven. Naast mijn reguliere werkzaamheden voor Rosendal Produkties en dagelijkse beslommeringen, was ik veelvuldig te vinden in het repetitielokaal, de werkplaats, of achter het Marot-bureau.
Nu, zo’n vijftien jaar later, vertrouw ik – na enig rondsnuffelen op zolder – informatie over Marot toe aan het net. Opdat het (digitaal) bewaard blijft. Ik zal via dit medium binnenkort kond doen van highlights van voorstellingen, anekdotes en andere memorabilia uit de periode 1991-2003. Ik neem ze – geantedateerd – op in dit blogonderdeel.
Schaamstreken live, 1998
Groningen ’98
Odense ’98
Camerino ’98
Theatergroep Marot, ochtendstaatsieportret
Camerino ’98: totale cast ‘Schaamstreken’, ochtendstaatsieportret in willekeurige outfit na ‘Middeleeuws’ drinkgelag.
