MANSHOLT in reprise! Toneelgroep Jan Vos toont urgentie LANDBOUWHERVORMING met terug- en vooruitblik op SICCO MANSHOLT

‘MANSHOLT’ in reprise! Toneelgroep Jan Vos opent tentdeuren in EELDE: 3 t/m 14 augustus 2021

Vanaf 3 augustus 2021 is het Noorden aan de beurt. Toneelgroep Jan Vos opent dan haar (tent)deuren voor de reprise-voorstelling ‘MANSHOLT‘. Van 3 tot en met 14 augustus is het theatergezelschap met het hele team aanwezig op een prachtige (boeren)locatie: Kijkboerderij ’t Hoogeveld, bij het biologisch vleesveebedrijf van Sytze en Alma van der Goot aan de Helmerdijk 71 in Eelde.

MANSHOLT was de eerste (locatie)voorstelling van Toneelgroep Jan Vos. Ze speelden het stuk in de zomers van 2014 en 2015 op tal van boerenerven en in boerenschuren, als onderdeel van het Nederlands Theater Festival on Tour. De voorstelling ging in juni 2014 in première op landschapstheaterfestival Oerol op Terschelling. Het stuk werd door pers en publiek bejubeld en door het Nederlands Theater Festival (NTF) geselecteerd als een van de beste voorstellingen van 2015.

,,Documentair theater: goed geschreven, sterk geregisseerd en gespeeld. Maar bovenal een intrigerende inhoud. IJzersterk gespeeld door Helmert Woudenberg.”


Officiële Juryselectie 2015 (NTF)

Vier ervan waren in de provincie Groningen te zien. Ikzelf bezocht die bij 2Bunders in Ellerhuizen (Bedum) – een wel heel prettige kennismaking met een nieuwe theatergroep, om meer dan een reden. De voorstelling trok in totaal zo’n 25.000 bezoekers.

Mansholt komt naar Groningen, RTV Noord, 3 juni 2014.

‘We waren eigenlijk helemaal niet van plan een toneelgroep te beginnen’

Beeld: Jeroen van den Berg, regisseur, ©Roeltje Photography

MANSHOLT was onze eerste voorstelling en we waren toen we die gingen maken eigenlijk helemaal niet van plan om een groep te beginnen, zegt regisseur en oprichter van de ‘stichting Jan VosJeroen van den Berg in de gloednieuwe podcastserie (maker: Bente Janssen) van het gezelschap: ‘On the Road to Mansholt‘.


,,MANSHOLT was bedoeld als een eenmalige samenwerking, maar het beviel ons zo goed om op boerderijen te spelen – we trokken veel publiek, kregen veel enthousiaste reacties – we vonden het zelf ook eigenlijk allemaal leuk om op die manier toneel te maken.”


.

De theaters en schouwburgen ‘ontvluchtend’ besloten ze na MANSHOLT met elkaar verder te gaan (toeren): als groep. ‘On the Road’.

On the Road to Mansholt, Toneelgroep Jan Vos, 30 juli 2021.

Help Jan Vos vooruit: een grotere tent voor een groter bereik

Toneelgroep Jan Vos was geboren. Zaken werden voortaan wel grootser aangepakt. Niet meer (alleen) spelen in boerenschuren, maar op het erf of in het land van de boerderijen – in een heuse eigen tent. Een aantal ook nieuwe voorstellingen werden er in opgevoerd. Hieronder een impressie van de tent op locatie HofboerderijErve Kagelink‘ te Markvelde (Diepenheim) voor een MANSHOLT-voorstelling in 2015.

Locatie Mansholt theater Hofboerderij Kagelink Markvelde (Diepenheim), rwpkzl, 11 juli 2015.

Voor de (uitgestelde) editie MANSHOLT-2021 – corona was ook voor hen letterlijk en figuurlijk spelbreker – startte de toneelgroep in december 2020 een succesvolle ‘Voor-de-Kunst’-crowdfundingscampagne ‘voor een grotere tent en voor een groter bereik’.

Filmpje Voor de Kunst crowdfunding campagne dec 2020/jan 2021, Toneelgroep Jan Vos, 28 december 2020.

De speeltent, gemaakt van hout met een bruin, semi-transparant zeil, is ontworpen door Ellen Klever, vaste decor- en kostuumontwerper bij Toneelgroep Jan Vos. Zowel de oude als de nieuwe tent zijn door haar vormgegeven. In een kort filmpje hieronder schetst Klever het ontwerp van de nieuwe tent, dat een beeld geeft van alle voordelen en verbeteringen.

Ellen Klever legt de voordelen uit van onze nieuwe tent, Toneelgroep Jan Vos, 11 januari 2021.

De grotere tent biedt vanwege zijn open karakter fraai uitzicht op het (omliggende) landschap. Hij kan zo, de schuren en dichte tent verlatend, nog beter dienst doen de ‘boerenproblematiek’ bij een groter publiek voor het voetlicht te brengen. En dat lijkt (hard) nodig. De bouw van de nieuwe tent, een mobiel theater met een tribune die plek biedt aan 280 personen, was in handen van tenten- en tribunebouwer Karel Kolkman. Groot voordeel: hij staat in een mum van tijd!

Opbouw tent Toneelgroep Jan Vos, bericht Facebookpagina Toneelgroep Jan Vos, 28 juni 2021.

‘Er is in die zes jaar tussen de voorstelling MANSHOLT toen en nu heel veel gebeurd’

Er is in die zes jaar tussen de voorstelling MANSHOLT toen en nu heel veel gebeurd, zegt Van de Berg. Inhoudelijk verschillen ze niet zo zeer, maar omdat de tijdsgeest heel erg verandert – er is heel veel gebeurd in de wereld – zijn zaken als bijvoorbeeld klimaatverandering, maar zeker ook de landbouw(hervormingen) meer pregnant, prangender en meer breed gedragen maatschappelijke issues geworden. Het verhaal dat Sicco Mansholt in 1972 hield, is in die zin meer urgent geworden. Bovendien: actueler dan ooit!

Trailer Mansholt, Toneelgroep Jan Vos, 21 mei 2021.

MANSHOLT, het verhaal. ‘Verandering vergt moed!’

De voorstelling MANSHOLT beschrijft de persoonlijke en politieke crisis waarin Mansholt terechtkwam aan het begin van de zeventiger jaren van de vorige eeuw. Nu zo’n vijftig jaar later, confronteert het stuk je met dezelfde vragen die Mansholt in zijn tijd al stelde: heb (ook) jij de moed om je leven te veranderen? En hebben wij, als maatschappij, het elan om een nieuwe koers te gaan varen?

Het is 1972. De Apollo 16 reist naar de maan en de Vietnamoorlog is in volle gang. Ard Schenk wint 3 gouden medailles tijdens de Olympische Winterspelen. Euro-commissaris van Landbouw Sicco Mansholt staat aan de vooravond van zijn pensioen, zijn werk zit erop.

Dan komt de Club van Rome met het alarmerende rapport Grenzen aan de groei. Als Mansholt ziet wat de gevolgen zijn van het beleid van schaalvergroting, waarvoor hij zich zijn leven lang heeft ingezet, slaat de schrik hem om het hart. Hij breekt radicaal met zijn oude overtuigingen. En tot afgrijzen van de mensen om hem heen wordt hij een van de eerste pleitbezorgers van een kringloop-economie.

Beeld: ©Paul Hoes

Als hij daarnaast ook nog eens verliefd wordt op zijn 40 jaar jongere stagiaire Petra Kelly, de latere oprichtster van Die Grünen in Duitsland, ontpopt hij zich tot Profeet van de Nulgroei en is de chaos compleet. Voor het eerst in zijn leven kan Sicco niet kiezen. Moet hij met zijn vrouw na zijn pensioen in Drenthe gaan wonen? Of is het nog geen tijd om zich terug te trekken en gaat hij samen met Petra de wereld in om zijn nieuwe politieke boodschap te verkondigen?

Beeld: ©Paul Hoes

Parallel aan het verhaal van Mansholt loopt de geschiedenis van Wietje Nanninga, boerin, die samen met haar vader een onrendabele boerderij in Drenthe runt. Mede door het beleid van Mansholt zijn ze gedwongen hun bedrijf te verkopen. Als een potentiële koper Mansholt blijkt te zijn, die er na zijn pensioen samen met zijn vrouw wil gaan wonen, komt vader Tjerk in opstand en besluit hij zich te verzetten tegen het onontkoombare.

Mansholt is aangrijpend toneel over de moed die het kost om te veranderen.

(Tekst: Toneelgroep Jan Vos)

‘De moed om te veranderen, of juist niet’

Beeld: Tjeerd Bischoff , schrijver, ©Roeltje Photography

Zonder Mansholt had Toneelgroep Jan Vos niet eens bestaan, zegt de schrijver van het stuk, Tjeerd Bischoff tegen Frank Mulder, die hem in Haastrecht na de eerste voorstelling van MANSHOLT voor De Groene Amsterdammer interviewt.





,,Toen ik in 2013 een eerste versie had geschreven, liet ik het lezen aan regisseur Jeroen van den Berg, en hij wilde het meteen regisseren. Als het maar wel zou worden opgevoerd op boerderijen. Zo is onze toneelgroep begonnen.”


.

Bischoff was op Mansholt gestuit door het boek ‘De graanrepubliek‘ van Frank Westerman, over Oost-Groningen:

,,Ook de familie-Mansholt speelt daar een rol in. Daar las ik voor het eerst over de crisis waar de eurocommissaris in terechtkomt vlak voor zijn pensionering. Dat maakte Mansholt meteen al een fascinerende man.”


Tjeerd Bischoff

100 jaar Sicco Mansholt geëerd met onthulling standbeeld en symposium

Nu we met Westerman’s De graanrepubliek toch in Groningen zijn beland: op 13 september 2008 organiseerde de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen een symposium over Sicco Mansholt. Het was dan 100 jaar geleden dat de bekende landbouwer, minister en Euro-commissaris geboren werd. Om dat te gedenken waren er die dag verschillende festiviteiten, gecoördineerd door de Stichting 100 jaar Sicco Mansholt. Naast het symposium waren er ook andere activiteiten. Zo maakte kunstenaar Marten Grupstra een beeld van Mansholt, dat een plaats kreeg in de Blauwe Stad.

Symposium 100 jaar Mansholt, Rijksuniversiteit Groningen, 24 juni 2011.

De moed om te veranderen, of juist niet

Op de tribune zit geen typisch schouwburgpubliek. Het zijn vooral boeren en dorpelingen die zijn afgekomen op de voorstelling Mansholt, schrijft Frank Mulder in zijn inleiding van een prachtige recensie over MANSHOLT in De Groene Amsterdammer. Een must read!

Beeld: ©Paul Hoes

De moed om te veranderen, of juist niet
Frank Mulder, De Groene Amsterdammer, 25 augustus 2021

‘Als we zo door blijven groeien stort binnenkort onze beschaving in’

In de jaren zeventig van de vorige eeuw voorspelde het Massachusetts Institute of Technology (MIT) dat onze samenleving deze eeuw in zou storten. En we lijken keurig op schema te liggen, zo blijkt uit een nieuw empirisch onderzoek. Dat schrijft Nafeez Ahmed voor Vice Nederland op 11 augustus 2021.

Met het systeemdynamisch model van de Club van Rome – dat (ook) de ‘ommekeer’ van Sicco Mansholt bewerkstelligde – keken ze waar precies ‘de grenzen aan de groei’ lagen. Hun voorspelling: de industriële beschaving was hard op weg om ergens in de 21e eeuw in te storten, als gevolg van de overexploitatie van de grondstoffen op aarde.

Gezien het ‘onaantrekkelijke vooruitzicht’ van de ineenstorting van onze (industriële) beschaving was Gaya Herrington, hoofd van de afdeling Duurzaamheid en dynamische systeemanalyse bij KPMG in de Verenigde Staten, die het onderzoeksproject op persoonlijke titel heeft uitgevoerd, benieuwd welke scenario’s het meest overeenkwamen met de empirische gegevens van nu. Het is de eerste keer dat een topanalist bij een groot internationaal bedrijf het ‘Grenzen aan de groei’-model serieus neemt. Uitkomst?

Beeld: ©Getty

Als we zo door blijven groeien stort binnenkort onze beschaving in
Nafeez Ahmed, Vice Nederland, 11 augustus 2021




.

Ik werd gewezen op dit artikel door een bericht op de Facebookpagina van Toneelgroep Jan Vos. Ik neem het hieronder integraal op:

‘We hoeven het niet als zwaktebod te zien als we onze maatschappelijke prioriteiten aanpassen aan de grimmige werkelijkheid’

Facebookbericht Toneelgroep Jan Vos, 19 augustus 2021.

50 jaar op de planken! Helmert Woudenberg gelauwerd in de Orde van Oranje-Nassau

Behalve dat de geschiedenis waarop de voorstelling MANSHOLT gebaseerd is, zich vijftig jaar afspeelde, is het ook vijftig jaar geleden dat Helmert Woudenberg, zijn eerste schreden op het podium zette. Woudenberg was één van de oprichters en gezichtsbepalende acteurs van Het Werktheater. Een roemrucht gezelschap – opgericht in 1970 – dat van grote invloed zou worden op het Nederlandse toneel. Het heeft een plaats gekregen in de ‘Canon van het Theater in Nederland‘.

Dankzij ondersteuning van TIN/ Universiteit van Amsterdam Bijzondere Collecties, enthousiaste en geheel belangeloze medewerking van vele rechthebbenden, is er met behulp van een geslaagde crowdfundingsactie (ook via voordekunst.nl) een prachtige, goed gedocumenteerde website over dit legendarische theatergezelschap tot stand gekomen.

Na zijn vertrek bij Het Werktheater in 1982, bleef Helmert Woudenberg de geest van dit gezelschap trouw. Als regisseur, docent, toneelschrijver en acteur werkte hij onverdroten voort in alle geledingen van de maatschappij. Voor Toneelgroep Jan Vos zijn Het Werktheater en Woudenberg altijd inspirerende voorbeelden geweest, het ‘vervult het gezelschap dan ook met trots en blijdschap dat Helmert op zijn vijftig-jarig jubileum opnieuw bij hen op de planken staat’, zo lees ik in de prachtige MANSHOLT-Courant die ik bij binnenkomst aangereikt kreeg.

Beeld: ©Paul Hoes

Op 24 juli, na afloop van ‘een week MANSHOLT-optredens’ in Haastrecht, werd Helmert Woudenberg, ‘als klap op de vuurpijl‘ bij de laatste voorstelling aldaar, benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Burgemeester Roel Cazemier van de gemeente Krimpenerwaard kwam naar voren, sprak eerst wat lovende woorden over de voorstelling, maar roemde daarna omstandig de acteur en diens glansrijke carrière.

Hein Janssen was erbij en schreef voor de Volkskrant een dag later een prachtige recensie. Ook Pim Siegers van het Dagblad van het Noorden stond stil bij Woudenberg’s ‘versierselen’ en blikte op die dag vooruit op de voorstellingen in Eelde.

,,Helmert Woudenberg liet weer eens zien dat hij een geheel eigen soort van acteren heeft ontwikkeld: flegmatiek, bijna nadenkend tijdens het spelen, nooit ijdel, altijd ten dienste van het stuk en zijn medespelers.”


Hein Janssen, journalist (de Volkskrant)
Beeld: ©Paul Hoes

De voorstelling Mansholt is toegankelijk, documentair theater over de veeteelt en landbouw
Hein Janssen, de Volkskrant, 25 juli 2021





.

Beeld: ©Paul Hoes

Acteur Helmert Woudenberg geridderd. De man die in de huid van Mansholt kroop zit al vijftig jaar in het vak
Pim Siegers, Dagblad van het Noorden, 25 juli 2021

MANSHOLT-Courant

In DE MANSHOLT-Courant vind je uitgebreide beschrijvingen van en over de voorstelling(en), de makers, de cast en het (artistieke) team, de locaties en de tentoonstelling ‘Boeren in Beweging‘ (plus prachtige interviews en reportages). Ik beperk me hieronder tot een korte beschrijving van de toneelgroep en de acteurs.

Ik kon helaas geen digitale versie van deze Courant vinden, wel is er een rechtenvrij interview van Trouw-journalist Eric Brassem beschikbaar. Hij heeft de makers, regisseur Jeroen van de Berg en schrijver van en acteur bij MANSHOLT, Tjeerd Bischoff, geïnterviewd over de voorstelling. Onderaan deze blogbijdrage tref je een selectie uit de media aan… Oeps, wat komt daar nu via Twitter binnen?

Voorstellingen op locatie over mensen die zich staande proberen te houden in een sterk veranderende wereld

Toneelgroep Jan Vos maakt voorstellingen op locatie over mensen die zich staande proberen te houden in een sterk veranderende wereld. Ze tonen ‘de complexe werkelijkheid van individuele mensen die schuilgaat achter statistieken, rapporten, beleidsvoornemens en krantenkoppen’.

Hun stukken ontstaan niet op de beruchte zolderkamertjes – ze trekken er op uit, vinden inspiratie in de wereld om hen heen en gaan het gesprek aan met maatschappelijke organisaties, denkers, specialisten en ervaringsdeskundigen. Samen met hen brengen ze de krachten in kaart die er rondom een bepaald thema spelen en vertalen die naar persoonlijke verhalen.

De voorstellingen worden gespeeld op locaties die passen bij de gekozen thematiek. Ze plaatsen hun verhalen midden in de realiteit en bereiken daarmee de mensen waar het in hun werk om draait. Zo speelden ze ‘Koning van het Grasland‘ en MANSHOLT op boerderijen, voor een publiek van boeren en andere plattelandsbewoners. Met ‘GAS‘ stonden ze in het centrum van het Groningse aardbevingsgebied en gingen ze het land in, naar o.a. Den Haag, de stad waar er over de gaswinning wordt beslist.

De acteurs

Margriet Brandsma en Helmert Woudenberg in ‘Spraakmakers’ over MANSHOLT

Op 23 juli zijn ‘De Toekomst‘-talkshowhost voor MANSHOLT Margriet Brandsma en acteur Helmert Woudenberg te gast bij Ghislaine Plag in de NPO Radio 1-radiotalkshow ‘Spraakmakers‘, een dag voor de laatste voorstelling bij boerderij De Twee Hoeven in Haastrecht, waar de eerste zeven voorstellingen van de 2021-editie van MANSHOLT plaatsvonden. De try-outs werden daar ook gespeeld, op 16, 17 en 18 juli.

Plag blikt met haar gasten terug op het landbouwbeleid en idealisme van Sicco Mansholt, dat volgens haar nog steeds opvallend actueel is.

Margriet Brandsma en Helmert Woudenberg in ‘Spraakmakers’ over ‘MANSHOLT’, Kunst en Landschap (Bron: NPO1-Spraakmakers 23 juli 2021), 2 augustus 2021.

Randprogramma MANSHOLT: een reizende expositie, soep met brood én ‘Talkshow De Toekomst’

Rondom de voorstelling MANSHOLT biedt Toneelgroep Jan Vos de bezoekers naast een reizende expositie en de mogelijkheid om voorafgaand aan de voorstelling een eenvoudige maaltijd (soep met ‘slordig’ belegd broodje) te nuttigen ook een wekelijkse talkshow aan. (In Eelde vinden er daarom twee plaats, op 7 en 14 augustus.)

MANSHOLT: Talkshow de Toekomst, Toneelgroep Jan Vos, 8 juli 2021.

Hoe kunnen we als maatschappij een nieuwe koers varen? Met die vraag gaan ze aan de slag tijdens Talkshow De Toekomst. Onder leiding van journalist Margriet Brandsma laten ze mensen aan het woord die met creatieve oplossingen en onverwachte invalshoeken komen. Maar ook mensen die in de praktijk ervaren hoe lastig het is de bakens te verzetten. Boeren, bestuurders en wetenschappers. Zanger Jan Veldman zorgt voor de muzikale omlijsting. De talkshow is gratis te bezoeken – wel even van tevoren reserveren.

De eerste aflevering, die in Haastrecht op 24 juli, staat al online: met Harm Evert Waalkens (agrariër en politicus), bijzonder hoogleraar Natuurinclusieve Plattelandsontwikkeling (en voormalig veehouder) Martijn van der Heijden en melkveehouder.Aad Straathof. Je kunt hem hieronder beluisteren. Zodra de andere afleveringen gereed zijn, kun je ze terugluisteren via de speciaal voor Kunst en Landschap aangemaakte MANSHOLT-podcast-afspeellijst.

Het lag in de bedoeling om de Talkshow af te trappen met demissionair minister van landbouw Carola Schouten, zij moest helaas om ‘agenda-technische’ redenen verstek laten gaan. Hopelijk ‘zet ze dat nog recht’ voor de laatste Talkshow De Toekomst in het Utrechtse Haarzuilens.

Talkshow De Toekomst, 24 juli in Haastrecht, Toneelgroep Jan Vos, 1 augustus 2021.

Twee keer een talkshow ‘De Toekomst’ in Eelde met prominente gasten

Op zaterdag 7 en 14 augustus – ik heb voor de 14e een plekje in de nieuwe tent gereserveerd – vind de talkshow ‘De Toekomst‘ in Eelde plaats met prominente Noord Nederlandse gasten:

Zaterdag 7 augustus, Eelde, 18:30 uur:

  • Harm Evert Waalkens had ooit samen met een groep andere boeren één van de grootste melkveebedrijven van Nederland. Dit in navolging van de ideeën van Mansholt. Later werd hij biologisch en nog weer later ging hij in navolging van Mansholt de politiek in, waar hij voor de PvdA in de Tweede Kamer kwam en woordvoerder werd op het gebied van landbouw.

Wat is zijn kijk op agrarische sector van dit moment? Waar staan we? Wat is de stip aan de horizon waar we wat hem betreft naar toe moeten? En wat vindt hij van het gedrag van de consument?

  • Dirk Strijker bekleedde van 2005 tot 2020 de Mansholt-leerstoel voor Plattelands-ontwikkeling. Hij publiceert onder meer over de economische aspecten van landbouw en landbouwpolitiek, niet alleen voor andere wetenschappers, maar ook als columnist van het Dagblad van het Noorden (tot 2009) en De Boerderij (sinds 2010) Strijker is de zoon van een boerengezin in Drenthe, waar ze meer op hadden met Boer Koekoek dan met Mansholt. Dirk Strijker heeft veel oog voor wat beleidsvoornemens in de praktijk betekenen.

Wordt er bij de verduurzaming van de landbouw voldoende rekening gehouden met de belangen van de boer? Zijn de verwachtingen van de maatschappij richting de agrarische sector realistisch?

  • Jan Reinier de Jong: Akkerbouwbedrijf de Jong is niet biologisch, maar doet wel aan agrarisch natuurbeheer en is lid van Agrarische Natuur Drenthe. Daarnaast levert het bedrijf zonne-energie aan zestig huishoudens en weet die energie ook op te slaan. En het bedrijf specialiseert zich in precisie-landbouw. Met hoogwaardige technologie wordt er voor gezorgd dat het verbouwen van gewassen zo efficiënt mogelijk verloopt. In 2019 was deze boerderij de ‘Winnaar publieksprijs Duurzaamste bedrijf Drenthe‘.

Wat kunnen we leren van Jan Reinier de Jong? En welke rol speelt technologie bij zijn streven naar duurzaamheid?

Voorstelling MANSHOLT van zaterdag 7 augustus (Eelde) vroegtijdig afgebroken vanwege onveilige weersomstandigheden

,,Helaas is de voorstelling MANSHOLT van zaterdag 7 augustus vroegtijdig afgebroken vanwege onveilige weersomstandighe-den. Hoe spijtig dat ook is: uw veiligheid gaat boven alles. Uiteraard willen we u wel graag de kans bieden om de afgelaste voorstelling in te halen. Daarom spelen we op 14 augustus om 13.00 uur een inhaalvoorstelling.”

Voor vragen en meer info klikt u hier:


Toneelgroep Jan Vos

Zaterdag 14 augustus, Eelde, 18:30 uur:

  • Theunis Piersma is hoogleraar Trekvogelecologie aan de Rijksuniversiteit Groningen en als waddenbioloog verbonden aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Met een internationaal onderzoeksteam onderzoekt hij hoe klimaat, voedsel, roofvijanden, ziektekiemen en historisch-genetische achtergrond wad- en weidevogels beïnvloeden, met name de kanoet en de grutto. Hij won hiermee nationale en internationale prijzen, waaronder de Spinozapremie.

    Piersma was één van de initiatiefnemers van Kening fan e Greide, een burgerinitiatief dat zich inzette voor het behoud het weidelandschap en de daar levende dieren en planten.

Hoe is het gesteld met de biodiversiteit op het platteland en wat zou er moeten gebeuren om daar verandering in te brengen?

  • Peter Oosterhof Al vijf generaties lang is de boerderij van Peter Oosterhof, in Foxwolde (noord Drenthe) in zijn familie. Sinds een aantal jaar is Peter anders gaan boeren, met grote aandacht voor de bodem. Het gebruik van kunstmest en veel krachtvoer gingen hem tegenstaan. Hierdoor heeft hij het roer omgegooid waardoor hij nu biologisch boert en natuurlijke processen volgt. Dit resulteert in minder melk, maar zijn koeien zijn nu veel gezonder en hij heeft  minder uitgaven.

Wat is het geheim van zijn succes en wat houdt andere boeren tegen om op deze manier hun bedrijf te voeren?

  • Louise Vet is emeritus hoogleraar ecologie aan de Universiteit van Wageningen en ex-directeur van het Nioo, het Nederlands Instituut voor Ecologie. In 2019 nam ze het initiatief voor het Deltaplan Biodiversiteitsherstel, waarin ze met zowel bedrijven als particulieren tot een biodiversere wereld wil komen. Tegelijkertijd werkte ze als lid van de Commissie-Remkes aan het Eindadvies van het Adviescollege Stikstofproblematiek (‘Niet Alles kan Overal‘) over een structurele aanpak van stikstof op lange termijn. Ze ziet een opeenstapeling van bewijzen dat het bergafwaarts gaat met de leefbaarheid van de wereld.

Wat moet er volgens haar gebeuren om tot een betere een duurzamere wereld te komen? 

In Eelde gaan publiek, politici en boeren met elkaar in gesprek

Beeld: ©Paul Hoes

Mansholt keert terug naar Drenthe. Voorstelling en talkshow op kijkboerderij Eelde. De jaren 70 zijn weer helemaal terug in de landbouw
Pim Siegers, Dagblad van het Noorden, 20 juli 2021

Laatste speeldag Eelde 14 augustus: extra capaciteit!

,,Wees er wel snel bij, want de kaarten gaan hard”, zo luidt het bericht op de Facebookpagina van de toneelgroep op 3 augustus. Goed dat de capaciteit vanaf de 14e augustus wordt opgeschroefd, want alle voorstellingen zijn tot die dag volgens de toenmalige RIVM-voorwaarden uitverkocht. Snelle beslissers kunnen voor de 14e nog reserveren, andere belangstellenden zijn aangewezen op een dagje Deventer, Zaandam of Haarzuilens – ook leuk.

Ik had voor de laatste MANSHOLT-dag in Eelde gelukkig vroegtijdig een kaartje bemachtigd. Hieronder een compilatie van mijn bezoek op en om het erf van de Kijkboerderij; uiteraard geen foto’s van de voorstelling zelf.

Met nog 16 voorstellingen te gaan is MANSHOLT uitverkocht!

Met nog 16 voorstellingen in respectievelijk Deventer, Zaandam en Haarzuilens maakt Toneelgroep Jan Vos op 23 augustus 2021 via Twitter bekend dat alle voorstellingen zijn volgeboekt. Een plaatsje op de wachtlijst is dan nog je enige hoop om van het stuk te kunnen genieten.

‘Dit stuk zouden veel meer jonge agrariërs moeten zien’

Ik parkeerde mijn camper tijdens een weekje vakantie in eigen land bij een natuurboerderij, ergens in de buurt van Deventer langs de Terwoldse Wetering, kwam in gesprek met een boerin, tevens beheerder van de camperplaats. Ze was net klaar met de laatste schud van het te hooien gras. De Deventer-voorstellingenreeks van MANSHOLT kwam op enig moment ter sprake. Ik beloofde haar (en haar man Albert) er een mailtje over te sturen. Ik kreeg antwoord:

Beeld: ©Robert Rosendal (K&L)

Talkshow De Toekomst mét Carola Schouten

,,Hopelijk ‘zet ze dat nog recht’ voor de laatste Talkshow De Toekomst in het Utrechtse Haarzuilens”, schreef ik eerder in dit blog naar aanleiding van het moeten afzeggen voor de eerste talkshow van demissionair minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten. En dat deed ze!

Op 9 september sprak de immer goed voorbereide talkshowhost Margriet Brandsma met Schouten, boer en filosoof Jan Huijgen, directeur Agrarische bedrijven (ABN-AMRO) Pierre Berntsen, directeur Duurzaamheid (Rabobank) Bas Rüter en melkveehouder, raadslid (CDA Woerden) en Agraaf-columniste Toos Soest. Hoe kunnen we als maatschappij een nieuwe (landbouw)koers varen?

Talkshow De Toekomst, Haarzuilens, 9 september, Toneelgroep Jan Vos, 20 september 2021.

(Nb. Je kunt deze en alle andere live-registraties van De Toekomst-talkshows ook beluisteren via podcast. Ik heb ze op Soundcloud voor je op een rijtje gezet.)

Korte sfeerimpressie van Mansholt – over de vertaalslag realiteit en fictie

De reprise van Mansholt ging acht weken op tournee langs zes boerenerven verspreid over Nederland.. Met de 41 voorstellingen hoopt Toneelgroep Jan Vos de kern van de realiteit (van de landbouwproblematiek) naar boven te halen, om er vervolgens weer fictie van te maken. Toneelschrijver Tjeerd Bischoff legt die vertaalslag helder uit tijdens een korte sfeerimpressie van MANSHOLT.

Een korte sfeerimpressie van de voorstelling Mansholt, Toneelgroep Jan Vos, 22 september 2021.

Het einde van een geslaagde tournee, een terugblik op MANSHOLT door schrijver Tjeerd Bischoff

Hoe was het voor ons, de medewerkers, om aan deze voorstelling mee te doen? Dat vraagt Tjeerd Bischoff aan zichzelf in een afscheidsbrief aan het publiek.

,,Ikzelf speelde twee kleine rolletjes, die weinig van mij vergden. Daardoor was het een ontspannen tijd. Maar dat gold eigenlijk voor alle acteurs. Het was soms ook vermoeiend, vooral voor de crew, maar zoals José Kuijpers, één van de actrices, het uitdrukte: we werden gedragen door het publiek. We ervoeren dat we iets brachten waar de mensen op hadden zitten wachten.”


Tjeerd Bischoff, schrijver MANSHOLT
Beeld: ©Toneelgroep Jan Vos

Het einde van een geslaagde tournee
Tjeerd Bischoff, Toneelgroep Jan Vos, 23 september 2021

MANSHOLT revisited – De oogst van talkshow De Toekomst

De afgelopen zomer hebben we bij de voorstelling MANSHOLT acht keer een talkshow gehouden waarin tal van gasten zich uitspraken over de problemen in de agrarische sector, zegt opnieuw Tjeerd Bischoff, ditmaal bijna een jaar na de voorstelling MANSHOLT en op het moment dat boerenprotesten oplaaiden naar aanleiding van de stikstofcrisis: 6 juli 2022.

Onder leiding van Margriet Brandsma gaven boeren, politici, wetenschappers, vertegen-woordigers van de retail en van de banken hun visie over wat er aan de hand is en wat er gedaan moet worden, schrijft Bischoff in zijn inleiding en stelt zichzelf vragen: ,,Wat kunnen we leren van deze bijeenkomsten? Welke conclusies laten zich trekken? Als schrijver van het toneelstuk MANSHOLT heb ik de opnames van de talkshows nog eens beluisterd. Hieronder heb ik geprobeerd een samenvatting te geven van de vele betogen en verhalen en de gedachtes die ik daarbij kreeg. Dit alles ondersteund met wat cijfers. Extra interessant misschien, nu de stikstofcrisis op scherp staat.”

Beeld: ©Paul Hoes

MANSHOLT revisited – De oogst van talkshow De Toekomst
Tjeerd Bischoff, Toneelgroep Jan Vos, 6 juli 2022

MANSHOLT in de zomer van 2021 gemist? Geen nood, vanaf april 2022 stream je hem vanuit huis!

Cultuurticket.nl is een nieuw streamingplatform voor de culturele sector. Ze zijn vanaf 2022 hard bezig om een zo divers en verrassend mogelijk aanbod samen te stellen. Cultuurticket.nl wil cultuur toegankelijk maken ‘voor iedereen, overal en altijd’.

Sinds april dat jaar biedt het nieuwe platform dat cultuur en publiek wil samenbrengen ook de voorstelling MANSHOLT aan. Voor nog geen vier Euro bekijk je de 114 minuten durende voorstelling vanuit je luie stoel. Klik op de illustratie om MANSHOLT via Cultuurticket.nl te bekijken.

Klik op de illustratie om MANSHOLT via Cultuurticket.nl te bekijken.

Gasten Talkshow De Toekomst geen onbekenden voor Kunst en Landschap

Nagenoeg alle gasten van de talkshow De Toekomst zijn bekende namen voor Kunst en Landschap. Ik maak(te) voor het multimediale platform voor ‘verbeelding van (en reflectie op) verandering‘ (in het Noorden) een aantal specials.

In één geval zelfs een special geheel gewijd aan een gast (en zijn onderzoek) zelf: trekvogelecoloog Theunis Piersma (en zijn team). Over de teloorgang van de grutto in relatie tot de verarming van het Nederlandse boerenland. Uiteraard kom je veel van de andere talkshowdeelnemers tegen in de specials over (natuur- en landschapsinclusieve) landbouw of in die over de ruilverkaveling in Drenthe. Je kunt bij alle vier even een kijkje nemen:

Beeld: ©Getty

De TELOORGANG van de GRUTTO, de ‘Kening fan ‘e Greide’ op een VERARMD BOERENLAND
Robert Rosendal voor Kunst en Landschap, v.a. 15 april 2020





.

Beeld: ©Kening fan ‘e Greide

STAPPEN NAAR een natuur- en landschapsinclusieve KRINGLOOP-LANDBOUW, hoe daartoe te komen?
Robert Rosendal voor Kunst en Landschap, v.a. 13 januari 2020



.

Beeld: ©SNN

Het nieuwe GLB, het GEMEENSCHAPPELIJKE LANDBOUWBELEID, gaat toekomst-bestendige landbouw sterker BELONEN
Robert Rosendal voor Kunst en Landschap, v.a. 3 januari 2020



.

Beeld: ©Drents Archief

100 jaar RUILVERKAVELING DRENTHE in beeld; over de maakbaarheid van een landschap
Robert Rosendal voor Kunst en Landschap, v.a. 7 november 2019

Kunst en Landschap graaft in het verleden, blikt 50 jaar terug, en kijkt 100 jaar vooruit – zin in de toekomst!

Beeld: ©Robert Rosendal voor Kunst en Landschap

In 1972, vijftig jaar geleden, brengt de Club van Rome het rapport ‘De grenzen aan de groei‘ uit. In het rapport wordt voorspeld – voor het eerst op grond van computer-modellen – dat de grondstofvoorraden binnen enkele decennia zullen zijn uitgeput. Het woord doemdenken bestaat nog niet. Dat woord komt pas in de jaren ’80 in de Dikke Van Dale met dank aan Van Kooten en De Bie. Maar het zijn wel degelijk doemdenkers, en de toon van het rapport is buitengewoon somber. Wat opmerkelijk is: de Club van Rome is geen actiegroep, het zijn politici, managers uit het bedrijfsleven en wetenschappers.

Toch komt het rapport niet uit de lucht vallen. Want wat ook opvalt, is het ontwakend milieubewustzijn van die jaren. Milieu wordt begin jaren ’70 van de vorige eeuw, misschien wel voor het eerst, een hot item. Er zijn zorgen over giftige afvalbergen, tonnen plastic in de zee en bedreigde walvissen. De introductie van plastic vuilniszakken, de eindeloze vuilnisbelten en ongekend smerige rivieren leiden tot veel discussies, waaronder kernenergie..

Voor Kunst en Landschap dook ik in archiefmateriaal over de strijd voor een beter milieu door de jaren heen en maakte een selectie. Te beginnen, uiteraard in deze MANSHOLT-special, met Sicco Mansholt, daarna: met terugblikkende reportages op 50 jaar na De grenzen aan de groei en bespiegelingen op de toekomst.

Vroege Vogels in gesprek met Mansholt-biograaf Johan van Merriënboer: hoe zou Mansholt de stikstofcrisis hebben opgelost?

De boeren en de stikstofcrisis: hoe zou Sicco Mansholt de crisis hebben opgelost? Dat vraagt programmamaker Menno Bentveld aan Johan van Merriënboer, historicus bij het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, in een aflevering van het radioprogramma Vroege Vogels (tekst bij de uitzending, red.) op 19 januari 2020. Van Merriënboer promoveerde in 2006 met een biografie over Mansholt. In april 2019 is de biografie heruitgegeven.

Mansholt en de stikstofcrisis: hoe zou hij het hebben opgelost?, BNNVARA, Vroege Vogels, 19 januari 2020.

‘Sicco’

In de tijd dat RTV Noord het zichzelf nog permitteerde meer dan een half uur durende documentaires te maken, inmiddels 11 jaar geleden, kwam de regionale zender met een prachtig portret van Sicco Mansholt. Ik neem hieronder hun beschrijving van de video integraal op:

,,Mansholt is een van de wegbereiders van de Europese Unie. Als verzetsheld wordt hij na de Tweede Wereldoorlog minister van Landbouw en Voedselvoorziening en zorgt hij ervoor dat de Nederlanders genoeg te eten hebben. Mansholt stuwt de welvaart op met gegarandeerde graanprijzen. Een soortgelijk beleid voert hij als landbouwcommissaris van de EG. Hij wordt daarbij ook geconfronteerd met de schaduwkant van zo’n politiek: overschotten, boterbergen en melkplassen. Mansholt hoort thuis in het rijtje van mannen met macht, zoals John F. Kennedy en Charles de Gaulle.”


Sicco’, RTV Noord
Sicco, RTV Noord, 18 oktober 2010.

VPRO Tegenlicht duikt (in 2003) met tweeluik ‘Gesubsidieerde Aarde’ in de wereld van de Europese boer

14 januari 1965 is waarschijnlijk de duurste dag in het bestaan van de Europese Unie tot nu toe, schrijft VPRO Tegenlicht op 25 mei 2003. Op die dag werd in Brussel een akkoord gesloten tussen de zes toenmalige lidstaten over de toekomst van het Europese landbouwbeleid. De basis was gelegd voor het ingewikkelde systeem van regels en subsidies waarmee de Europese boeren sindsdien te maken hebben.

De ‘Methode Mansholt‘ is het tweede deel van het tweeluik ‘Gesubsidieerde Aarde‘, dat VPRO Tegenlicht op 25 mei 2003 uitzond. Zowel het eerste deel, ‘Berekenende Boeren‘, dat een week eerder op ‘hét future affairs-platform van Nederland’ werd uitgezonden, als dit tweede deel kunnen niet meer worden afgespeeld via hun website. De reden daarvan is mij niet bekend, wel heb ik na enig zoeken de Methode Mansholt voor je weten te achterhalen. Daarmee zijn we André van Hout van ‘De Aanpak‘ veel dank verschuldigd. Hij zette hem – weliswaar afgeschermd – op Vimeo.

Tegenlicht dook met deze twee uitzendingen in de wereld van de Europese boer. In Berekenende Boeren geven ze een beeld van de ingewikkelde afwegingen die boeren moeten maken om zich staande te houden binnen het Europese landbouwbeleid. In het tweede deel, dat je hieronder (dus wel, red.) kunt bekijken, doken ze in de geschiedenis van het gezamenlijke Europese beleid voor de agrarische sector. Daarin staat Sicco Mansholt, de belangrijkste man achter de gezamenlijke Europese aanpak, centraal.

Sicco Mansholt wordt de architect van de grootschaligheid

,,Sinds de lancering van het Europese landbeleid, ingevoerd door Eurocommissaris Sicco Mansholt in de jaren ’60, is er geen boer meer in Europa die op de een of andere manier niet te maken heeft met superheffingen, melkquota, het afhankelijk zijn van subsidies of de concurrentie van nieuwe Oost-Europese lidstaten.” Dat is de puntige samenvatting van Beeld en Geluid-Wiki. Pracht fly on the wall documentaire!

METHODE MANSHOLT, DE AANPAK, 10 oktober 2019. (Bron: Gesubsidieerde aarde (deel 2) – Methode Mansholt, VPRO Tegenlicht, 25 mei 2003. Beeld: K&L.

Tentoonstelling ‘Mansholt, Landschap in Perspectief’

Tentoonstelling ‘Mansholt, Landschap in Perspectief’, ©Bureau Europa, 2014.

De tentoonstelling ‘Mansholt, Landschap in Perspectief‘ van het platform voor architectuur en design Bureau Europa gaf (van 18 januari t/m 20 april 2014) een beeld van de wijze waarop landbouw de inrichting en vormgeving van het Nederlandse landschap na 1945 heeft bepaald – tegen de achtergrond van de toenmalige hervorming van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Leidraad van de tentoonstelling was het werk van voormalig landbouwminister Sicco Mansholt.

Aan de hand van een aantal fases werd de ontwikkeling van de Nederlandse landbouw getoond plus de wijze waarop deze zich verhoudt tot het landschap. Onder andere: het herstel van geïnundeerd landschap na WO II; de Zuiderzeepolders als ideaal landbouwgebied; de modernisering van het platteland door middel van ruilverkavelingen en technologische innovatie; de toenemende invloed van recreatie en natuurbeheer, en ten slotte de hedendaagse opdeling in verbrede en industriële landbouw.

De tentoonstelling bood met het vele audiovisuele materiaal, een overzicht van de wijze waarop de landbouw in de loop der tijd is gerepresenteerd en tevens een interactieve kaart die is ontstaan vanuit een samenwerking tussen Bureau Europa en de Waag Society.

Interactieve kaart, ©Bureau Europa/Waag Society

Deze tentoonstelling was de eerste inhoudelijke uiting van de samenwerking tussen Bureau Europa en Het Nieuwe Instituut. Het onderzoek en de tentoonstelling kregen een vervolg in het najaar van 2014 in Het Nieuwe Instituut.

Tentoonstelling ‘Sicco Mansholt. Een goede Europeaan’

,,Sicco Mansholt was een boer en sociaaldemocraat die een invloedrijke Nederlandse naoorlogse landbouwminister werd. Na 14 jaar minister werd Mansholt de eerste landbouwcommissaris van de EEG. In die rol fungeerde hij als een van de architecten van de huidige Europese Unie. Het beleid van Mansholt had een krachtige invloed op de economische positie van boeren, de eenwording van Europa en de inrichting van het Nederlandse landschap. De installatie voor de tentoonstelling, zoals ontworpen door Studio PolyLester, volgt de opkomst, ondergang en radicale verandering van hart van deze emblematische figuur van de Europese landbouwpolitiek.”


Het Nieuwe Instituut
Sicco Mansholt. Over de tentoonstelling, Het Nieuwe Instituut, 2014.
Sicco Mansholt. Een act in vijf delen, Het Nieuwe Instituut, 2014.
Sicco Mansholt. Boer en Landschap, Het Nieuwe Instituut, 2014.

Televisiedebat tussen Sicco Mansholt en Constant Boon over het ‘Plan Mansholt’

Het speuren naar achtergrondinformatie over Mansholt – vaak via omwegen – bracht me onlangs bij het Centrum Agrarische Geschiedenis (Leuven, België). Ik stuitte op een televisiedebat, waarin Mansholt en Constant Boon het ‘Plan Mansholt’ bediscussiëren tijdens een Panorama-uitzending op 18 december 1968. Het werd gemodereerd door Guido Naets. Daarnaast kwam een tweetal erg leuke artikelen ‘boven water’, een over het Plan Mansholt zelf: ‘Sicco Mansholt, baanbreker of boerenbreker?‘ en een over de boerenbetoging van 23 maart 1971: ‘Geen boer op het veld! De boerenbetoging van 23 maart 1971‘.

Televisiedebat tussen Sicco Mansholt en Constant Boon over het ‘Plan Mansholt’, gemodereerd door Guido Naets | ©VRT-Beeldarchief, Centrum Agrarische Geschiedenis, 9 maart 2021.


Als je een kaartje hebt weten te bemachtigen: heel veel plezier bij MANSHOLT.

Robert Rosendal, initiatiefnemer Kunst en Landschap.

Media-overzicht MANSHOLT

13-Europees landbouwbeleid – Sarah Westenburg over verleden, heden en toekomst van het GLB, Toekomst voor Natuur, 3 september 2022.
Beeld: ©Dirk Hol

Schouten: ‘Grote behoefte aan omschakelfonds voor verduurzaming’
Martijn van Rossum, Nieuwe Oogst, 10 september 2021



.

Beeld: ©Arie Kievit

Mansholts verhaal is na 50 jaar nog springlevend
Werner Schouten en Klaas van Egmond, AD, 28 augustus 2021




.

Beeld: ©Paul Hoes

De moed om te veranderen, of juist niet
Frank Mulder, De Groene Amsterdammer, 25 augustus 2021




.

Beeld: ©Corrine Ponssen

Toneelvoorstelling op boerenerf in Haarzuilens
RTV Stichtse Vecht, 23 augustus 2021




.

Beeld: ©Getty

Als we zo door blijven groeien stort binnenkort onze beschaving in
Nafeez Ahmed, Vice Nederland, 11 augustus 2021


.

Beeld: ©Paul Hoes

Recensie: de radicale bekering van Mansholt
Peter van Houweling, Nieuwe Oogst, 4 augustus 2021




.

Beeld: ©Misset

Al 70 jaar gaat het over sanering en krimp
Margreet Welink, Boerderij, 2 augustus 2021




.

Beeld: ©Paul Hoes

Politicus bekeert zich tot duurzaamheid en valt voor veertig jaar jongere activiste – ‘Mansholt’ is waargebeurd en actueel
Hanny Alkema, Trouw, 28 juli 2021


.

Beeld: ©Paul Hoes

De voorstelling Mansholt is toegankelijk, documentair theater over de veeteelt en landbouw
Hein Janssen, de Volkskrant, 25 juli 2021



.

Beeld: ©Paul Hoes

Acteur Helmert Woudenberg geridderd. De man die in de huid van Mansholt kroop zit al vijftig jaar in het vak
Pim Siegers, Dagblad van het Noorden, 25 juli 2021



.

Beeld: ©Paul Hoes

Mansholt keert terug naar Drenthe. Voorstelling en talkshow op kijkboerderij Eelde. De jaren 70 zijn weer helemaal terug in de landbouw
Pim Siegers, Dagblad van het Noorden, 20 juli 2021


.

Beeld: ©NRC

Landbouw moet deels plaatsmaken voor wonen en leven in drukbezet Nederland
NRC (Commentaar), 10 juli 2021



.

Beeld: ©Roeltje Photography

Aardse boerin, assertieve mevrouw Mansholt
Ingrid Bosman, 1 juli 2021




.

Beeld: ©Toneelgroep Jan Vos

“Mansholt”: toneelstuk over Groningens beroemdste politicus terug in theatertent
GIC, Groninger Internet Courant, 6 juni 2021

Extra! Mediaoverzicht ‘De Grenzen aan de Groei’

Overheid en boeren op gespannen voet, VPRO-OVT, 3 juli 2022.
Vijftig jaar na ‘Grenzen aan de Groei’, Kunst en Landschap (Bron: VPRO-OVT), 10 april 2022.
Beeld: ©Nationaal Foto-persureau

‘Het is een visieloze lobby geworden’
Simon Dequeker en Jaap Tielbeke, De Groene Amsterdammer, 13 april 2022




.

Getuigenissen Boerenbetoging 1971 over het plan Mansholt, ILVO, 23 maart 2022.
Beeld: ©William Keo

Een grimmig decor
Jaap Tielbeke, De Groene Amsterdammer, 23 maart 2022





.

Beeld: ©NTR/Andere Tijden

De voorspelling van 1972
NTR/Andere Tijden, uitzending 14 maart 2022 (NPO2)



.

Beeld: ©Patrick Post

Jaap Tielbeke herlas het Club van Rome-rapport. ‘Ik dacht, nu ga ik lezen hoe de wereld ten einde komt’
Frank Staver, Trouw, 12 maart 2022



.

Beeld: ©Dani Pujalte

‘Groene groei bestaat niet. Ik ken geen ander politiek verhaal dat zo gevaarlijk onwetenschappelijk is’
Ben van Raaij, de Volkskrant, 25 februari 2022



.

De Groene Live #27: Over de grenzen aan de groei, Pakhuis de Zwijger, 21 februari 2022.
Beeld: ©Yasser AL-Zayyat

Over de grenzen aan de groei
Jaap Tielbeke, De Groene Amsterdammer, 16 februari 2022



.

Beeld: ©Lyanne Tonk

Over een profetisch milieurapport en wat we er (niet) mee deden
Bowi, Das Mag Publishers, 18 januari 2022


.

Boerenopstand Tubbergen: hoe ruilverkaveling compleet uit de hand liep, RTV Oost, 18 december 2021.
Boeren in opstand, Andere Tijden, 25 november 2021.
Theatervoorstelling ‘Tot Tubbig en niet verder’ brengt kijkers terug naar de Boerenopstand van 1971, 1Twente Enschede, 5 oktober 2021.
Beeld: ©De Beeldunie

‘Kijk op Facebook, niet naar de NOS’
Gizelle Mijnlieff en Jaap Tielbeke, De Groene Amsterdammer, 25 augustus 2021



.

Boerenopstand nog niet vergeten, Twente TV, 11 mei 2021.
Beeld: ©DPA/ANP

Groenen-kopstuk Petra Kelly bleef juist weg uit het midden
Paul van der Steen, Trouw, 23 april 2021



.

Beeld: ©Nationaal Archief

Deze dag: Sicco Mansholt wordt de baas van Europa
Pieter de Hart, RTV Noord (Deze Dag), 20 maart 2021



.

Beeld: ©Nico Naeff / Nederlands Fotomuseum

Met de protesterende boeren had Sicco Mansholt wel raad geweten
Hans Marijnissen, Trouw, 12 december 2019




.

Andere Tijden, uitzending: woensdag 27 november 2019, 21:25 uur, NPO 2.
Opnieuw Boerenprotest – maar hebben ze gelijk?, DWDD, 16 oktober 2019.
100 Jaar ruilverkaveling, Saar Visser, 15 mei 2019.
The Shadow Of progress 1970, ang 958, 6 november 2017.
Akkerbouwers in actie 1990. Boeren Trekkeractie toen nog zonder Farmers Defence Force FDF, myraetube, 15 februari 2017.
Ruilverkaveling Het Idee, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 24 maart 2015.
Boerenbetoging Brussel 1971 manifestation des agriculteurs, Pas Europe, 18 januari 2014.
De Slag Bij Hollands Veld 1963 De laatste Boeren opstand in Nederland, OccupySchagen, 13 mei 2013.
15 mei – Drents Diep over Hendrik Koekoek, RTV Drenthe, 15 mei 2012.
De Opstand Der Braven, Hollandscheveld 1963, Beddus (Bertus ten Caat), 13 maart 2009.
Hendrik Koekoek en z’n vader in Hollandscheveld, Beddus (Bertus ten Caat), 13 juli 2008.
Drents Diep Boerenopstand Hollandscheveld, RTV Drenthe, 5 maart 2008.
Boerenopstand Hollandscheveld 1963, Beddus (Bertus ten Caat), 23 mei 2007.

‘NATUERLIK FRYSLÂN 2050’: NATUUR en LANDSCHAP als basis voor onze TOEKOMST

1 juni 2021: presentatie en lancering ‘Natuerlik Fryslân 2050, natuur en landschap als basis voor onze toekomst’

Op dinsdagmiddag 1 juni 2021 lanceren vier Friese natuur- landschaps- en milieu-organisaties tijdens een webinar de visie ‘Natuerlik Fryslân 2050, natuur en landschap als basis voor onze toekomst‘. Bijna driekwart jaar heeft een team van ecologisch onderzoeks- en adviesbureau Altenburg & Wymenga en Bureau Peter de Ruyter landschapsarchitectuur (in samenwerking met Atelier des Hollants) aan het perspectief gewerkt.

In opdracht van It Fryske Gea, de Friese Milieu Federatie, Staatsbosbeheer en Natuur-monumenten is een integrale denkwijze geschetst, gebaseerd op de unieke bodemopbouw van Fryslân en een weerbaar, toekomstbestendig watersysteem. De visie is geen blauwdruk, wel een uitnodiging om met elkaar in gesprek te gaan over de vraag hoe de provincie Fryslân zich de komende decennia zou kunnen ontwikkelen in het licht van de grote maatschappelijke opgaven.

Vier Friese bestuurders krijgen na een introductie van Peter de Ruyter en Eddy Wymenga de toekomstvisie Natuerlik Fryslân 2050 tijdens het webinar, dat ik hieronder integraal voor je opgenomen heb, officieel overhandigd. De gelukkigen zijn gedeputeerden van de provincie Fryslân Avine Fokkens en Douwe Hoogland, dijkgraaf Luzette Kroon van Wetterskip Fryslân en burgemeester Jannewietske de Vries van de gemeente Súdwest-Fryslân. Ook gaat het gezelschap in gesprek met de directeuren van de natuurorganisaties. Hoe zal Friesland er in 2050 uitzien?

,,Vergezichten over een vogelrijke Waddenzee. Uitgestrekte en kleurrijke graslanden waar weidevogels de toon zetten. Waterrijke overstromingslandschappen met rietlanden, vis en otters. En traag stromende beken door een kleinschalig cultuurlandschap met natuurrijke bossen. Wat een aantrekkelijk vooruitzicht om in 2050 door Fryslân te wandelen, te fietsen of om er te wonen! Rijk aan natuur en met een landschap dat bloeit en zoemt van de insecten. Waar een schone bodem aan de basis staat van gezonde producten uit onze eigen omgeving. Klimaatbestendig, veilig en aantrekkelijk. We kijken uit naar een groene toekomst voor komende generaties.”


Inleiding ‘Natuerlik Fryslân 2050
Natuerlik Fryslân 2050. Natuur en Landschap als basis voor onze toekomst, Groenlunch, 2 juni 2021.

Deelnemers aan het webinar konden vragen stellen; niet alle vragen konden tijdens de uitzending worden beantwoord. Op de website van de Friese Milieufederatie zijn alle vragen (geanonimiseerd) en antwoorden vanaf 8 juni in te zien en te downloaden.

Kunst en Landschap gaat ontwikkelingen ‘Natuerlik Fryslân 2050’ op de voet volgen

Abstract ‘Natuerlik Fryslân 2050’, Peter de Ruyter, 2 juni 2021 (zie: LinkedIn, klik voor vergroting).

In de zoektocht naar oplossingen voor de grote maatschappelijke opgaven waar (ook) de provincie Friesland de komende decennia voor staat, staan in Natuerlik Fryslân 2050 natuur en landschap centraal. De visie propageert daarbij een integrale en gebiedsgerichte aanpak. Ook op rijksniveau is volgens velen een integrale, ruimtelijke visie nodig voor de lange termijn, zeg 20 tot 30 jaar.

‘Het huidige beleid is te gefragmenteerd. Ministeries werken vooral sectoraal en bovendien is er veel gedecentraliseerd naar de provincies en de gemeenten, zegt voormalig Rijksadviseur Berno Strootman in het meinummer (2021, red.) van het open magazine van Publiek Denken. ‘Voor veel opgaven leek rijksverant­woordelijkheid niet nodig. De tijd heeft ons daarin ongelijk gegeven’. Strootman pleit in dit opinieartikel (nogmaals en nadrukkelijk) voor een Minister van Ruimte – een nieuwe bewindspersoon met een eigen mandaat en budget.

,,Doordat centrale regie ontbreekt, maar ook door het ontbreken van een integrale langetermijnvisie en politieke wil, struikelen we van crisis naar crisis. […] Integraal beleid maken is ingewikkelder, maar leidt tot betere kwaliteit en is uiteindelijk goedkoper.”


Berno Strootman

Het multimediale platform in oprichting Kunst en Landschap Noord Nederland volgt de (landelijke) ontwikkeling(en) – uiteraard incluis die van Friesland – op dit gebied reeds geruime tijd op de voet. En dat blijft het doen, in de hoop aan het einde van dit jaar of in 2022, een bijdrage te (kunnen) leveren aan versnelling van de transities in het Noorden door in te zetten op noordelijke krachtenbundeling. Middels een expertise-, organisatie-, productie- en journalistiek platform voor verbeelding van (en reflectie op) verandering, gaat Kunst en Landschap tot ‘de verbeelding’ spreken door coöperatie op meerdere fronten!

Eerste reacties op ‘Natuerlik Fryslân 2050’

Ik houd, in aanloop naar de lancering van het platform, voor Kunst en Landschap een aantal (door mij) zogenoemde ‘blogboeken‘ bij. Met dit Natuerlik Fryslân 2050-blogboek krijg je er eentje bij. Je vindt ze overigens (de ‘KL-SPECIALS‘) onder de rechter menu-knop. Ik ga je – op hoofdlijnen, het hele jaar door en de jaren daarna – op de hoogte houden van de ontwikkelingen rond Natuerlik Fryslân 2050. Hopelijk is dat voor jou een reden om deze pagina van Kunst en Landschap regelmatig te bezoeken. Bookmarken mag.

Hieronder alvast de eerste reacties op deze prachtige Visie, vol van wenkende perspectieven voor een veerkrachtige en hoopvolle toekomst voor de provincie Fryslân. (Nog) niet alle thema’s zijn verweven, maar de basis – de bodem en het ‘sturende’ water – voor ‘een goed gesprek’ ligt er. Ik blijf met Kunst en Landschap hard werken aan ‘implementatie’ van (al) die andere veranderopgaven, waarbij ik kunst en cultuur – als motor voor verandering(sgezindheid) – een voorname rol toebedeel bij de ontwikkeling en innovatie van Noord Nederland.

Beeld: screenshot K&L (video)

Plan natuurclubs: samenwerken bij investering van 1 miljard euro
Omrop Fryslân, 1 juni 2021



.

Beeld: ©Marcel van Kammen

Toekomstvisie natuurorganisaties: waterbeheersing, veel bomen en ‘natuurrijke’ landbouw om bodemdaling en stikstofproblemen tegen te gaan
Cor de Boer, Leeuwarder Courant, 1 juni 2021


.

Beeld: ©Aaldrik Pot

Minder overlast van de klimaatcrisis en nog een mooier landschap ook
Theo Klein, Friesch Dagblad, 1 juni 2021



.

Beeld: ©FMF

Natuerlik Fryslân 2050
FMF, Friese Milieu Federatie, 2 juni 2021
(downloadpagina Natuerlik Fryslân 2050 (30 Mb))


.

Beeld: ©It Fryske Gea

NATUERLIK FRYSLÂN 2050
It Fryske Gea, 2 juni 2021


.

Beeld: ©PRL

Natuerlik Fryslân 2050 gepresenteerd!
Peter de Ruyter, Peter de Ruyter landschapsarchitectuur, 2 juni 2021


.

‘WATERMAN’: Menno Bentveld onderzoekt de complexe strijd om iedere druppel WATER

Nederland-Waterland: een complexe wereld van schipperen – strijd om iedere druppel water!

‘Water, we komen eruit voort, en we leven ervan’. In de vierdelige BNNVARA-documentaire-serie ‘Waterman‘ onderzoekt presentator Menno Bentveld – al veertien jaar gezicht en stem van instituut ‘Vroege vogels‘ – onze wonderlijke verhouding tot water. Hij volgt de loop van het water in Nederland en belandt in een wereld van botsende belangen en tegenstrijdige inzichten. Dit persoonlijke vierluik, dat hij samen met regisseur Geertjan Lassche (Break free, Frontberichten) maakte, neemt je mee in een wereld vol uitersten, die je blik op het water voorgoed zal veranderen, zo luidt het persbericht.

Waterman‘ ontdekt in het nieuwe tv-programma dat het eeuwenoude motto van pompen of verzuipen al lang niet meer opgaat voor de Nederlandse delta. Het water vasthouden is noodzakelijk, maar erg ingewikkeld: volstaat polderen, of is het tijd voor harde keuzes?

,,De manier waarop we eeuwenlang met water zijn omgegaan, staat onder druk. We wilden alles zo snel mogelijk kwijt anders verzopen we en konden boeren niet met hun trekkers het land op. Afvoeren en pompen maar. Nu leidt dat tot extreme tegenstellingen omdat we vaker met korte gigantische hoosbuien en langer met periodes van droogte te maken hebben.”


Menno Bentveld (Zie interview Annemart van Rhee voor BNNVARA hieronder.)

Bentveld spreekt in zijn zoektocht met mensen die op een bijzondere manier van water afhankelijk zijn: vissers, boeren, natuurbeheerders, schippers, boswachters, bierbrouwers en campinghouders. Ook met overheden, waterschappen, drinkwaterbedrijven, de industrie en – last but not least – de consument.

,,Nederland-Waterland blijkt een complexe wereld van schipperen, waarbij iedereen zijn eigen belang vooropstelt. Ieder vecht om dezelfde druppel.”


Waterman

Trailer ‘Waterman’

Bekijk hieronder de trailer van Waterman, de vierdelige serie is vanaf 11 april elke zondag te zien bij BNNVARA op NPO-2 (11 april: 20:45 uur; let op precieze aanvangstijden).

Trailer ‘Waterman’, BNNVARA, 29 maart 2021.

Met Kunst en Landschap heb je ze mooi op een rijtje

Natuurlijk zit ik die zondagen aan de buis gekluisterd en neem ik de Waterman-uitzendingen in deze blogbijdrage (voor Kunst en Landschap) voor je op. Je hebt ze dan alle vier mooi op een rijtje en je kunt ze (nadien) terugkijken op een moment dat het jou uitkomt. Veel plezier daarbij.

Overzicht uitzendingen ‘Waterman’ (K&L) uit aankondigingspersbericht BNNVARA, 29 maart 2021.

‘Waarom maakte Menno Bentveld de documentaireserie Waterman?’

Beeld: © Waterman

Menno Bentveld was naast zijn reportages en studiowerk voor Vroege vogels maandenlang hard bezig met de vierdelige documentairereeks over het Nederlandse watersysteem. Volgens hem een urgente serie, onder andere door de oplaaiende milieu- (stikstofcrisis) en landbouwdiscussies. Wat beweegt de ‘natuurradio- en televisieman’ om, samen met Geertjan Lassche en zijn team, Waterman te maken? Wat zijn z’n drijfveren en wat is er nou eigenlijk zo spannend aan water? Dat wilde freelance interviewer en reportagemaker Annemart van Rhee wel eens weten. Een openhartig interview:

,,In de jaren 80 ging de wereld écht naar de klote. Kernafval werd met tonnen zo de Atlantische Oceaan in gelazerd.”


Menno Bentveld
Beeld: © Waterman

Waarom maakte Menno Bentveld de documentaireserie Waterman?
Annemart van Rhee, BNNVARA, 9 april 2021

‘Iedereen is aan het zoeken en aan het vechten om diezelfde druppel’

Op vrijdag 9 april schuift Menno Bentveld aan bij Astrid Joosten en Paul de Leeuw in het programma Op1 – een uitgelezen kans om de urgentie, zo niet noodzaak van het vasthouden van water bij een groot publiek onder de aandacht te brengen.

Menno Bentveld: “Iedereen is aan het zoeken en aan het vechten om diezelfde druppel”, Op1, 10 april 2021.

‘De bizarre wereld van het water in nieuwe serie van Menno Bentveld’

Nederland is beroemd om zijn strijd tegen het water, maar die strijd is, mede onder invloed van klimaatverandering, ook een strijd óm het water! En die is behoorlijk ingewikkeld zegt Patrick Lodiers, presentator van het NPO Radio-1-programma De Nieuws BV, die Bentveld op vrijdagmiddag 9 april tussen 12 en half 2 interviewde in zijn wekelijkse talkshow. Menno loopt al heel wat jaartjes rond in het Hilversumse, dus aan (voor-)publiciteit voor Waterman geen gebrek. Maar ze – Menno Bentveld en regisseur Geertjan Lassche – hebben dan ook niet ‘zo maar iets’ te melden.

,,Het moet een verhaal worden over de complexiteit, eigenlijk wel mafheid van hoe dat watersysteem bij ons in Nederland in elkaar zit.”


Menno Bentveld (en Geertjan Lassche)
Menno Bentveld in gesprek met Patrick Lodiers, De Nieuws BV, 9 april 2021.

‘Waterman’ in twee specials van Kunst en Landschap

Waterman krijgt een plekje in maar liefst twee specials van Kunst en Landschap: ‘Het water komt…‘, een blog(boek) over klimaatverandering, zeespiegelstijging en waterbeheersing en ‘Stappen naar…‘, waarin de (over)gang naar (natuurinclusieve) kringlooplandbouw centraal staat. Klik op de illustraties hieronder om in beide alvast een kijkje te nemen.

De strijd om water; over het lage grondwater op de hoge zandgronden van Brabant

In de eerste aflevering van Waterman spreekt Menno met de Brabantse Hans van Berlo, een fervent strijder voor het natter maken van de Brabantse natuur. Als vrijwilliger bij het IVN Gemert Bakel steekt hij veel van zijn tijd in het onder de aandacht brengen van het lage grondwater op de hoge zandgronden van Brabant. Verslaggever Marlijn Snijders zocht Van Berlo op en interviewt hem langs – what’s in a name – ‘De Snelle Loop‘ voor een radio-uitzending van Vroege Vogels.

Beeld: © BNNVARA/Vroege Vogels

Waterman, de strijd om water in Brabant
‘Waterman’, BNNVARA/Vroege Vogels, 11 april 2021

‘Allemaal kijken!’

BNNVARA-Serie Waterman, allemaal kijken!, Hans Natuurkanaal, 11 april 2021.

Waterman, de afleveringen (en reacties):

Aflevering 1: Brabant – Boren en pompen

Waterman‘: ,,Water in Brabant is een wereld van uitersten. Deze winter was de Maas, een van de zoetwaterleveranciers van Brabant, weer buiten zijn oevers getreden. Op zulke momenten willen we er zo snel mogelijk vanaf. Maar een paar maanden later is er niets meer over van deze overvloed. Er worden massaal putten geslagen. Boorteams zoeken in diepe aardlagen naar eeuwenoude watervoorraden, anders willen de gewassen niet groeien op onze uitgestrekte velden. Er wordt gestreden om iedere druppel. Kunnen we de aarde nog blijven benutten naar onze eigen wens of komt er een moment dat we moeten meebewegen met de loop van het water?”

Beeld: © BNNVARA

Brabant – Boren en pompen
Waterman (aflevering 1), BNNVARA, zondag 11 april (20:45 uur)

Tv-recensent Walter van der Kooi (De Groene Amsterdammer) over ‘Waterman’: ,,Zeer aanbevolen.”

Veel lovende kritieken vielen Waterman na de eerste aflevering ten deel – uit diverse hoeken van de water-, klimaat-, natuur-, landschaps- en landbouwwereld. Met mijn Kunst en Landschaps-bril op, las ik met groot genoegen de reactie van tv-recensent Walter van der Kooi, die voor De Groene Amsterdammer op de dag van uitzending van de tweede aflevering van Waterman, met zowel een inhoudelijk als esthetisch oordeel kwam.

,,Regisseur Geertjan Lassche is in zijn werken niet alleen van de krachtige inhoud maar ook van de prachtige vorm.”


Walter van der Kooi, De Groene Amsterdammer

Van der Kooi geniet het privilege van het beroepshalve vooruit kunnen kijken. Dat gaf hem gelegenheid de eerste twee afleveringen-Waterman alvast te kunnen aan- en beschouwen. Hij prijst niet alleen de integrale benadering van het makersduo, maar ook ‘de VARA’, die volgens hem ‘goed bezig is met De boerenrepubliek en Waterman (omdat, red.) die elkaar regelmatig raken; en met Scheefgroei in de polder van Jeroen Pauw en Sander Heijne‘. Lees hier zijn recensie:

Beeld: © BNNVARA

Waterman
Walter van der Kooi, De Groene Amsterdammer, 18 april 2021

Aflevering 2: Zeeland – Zilt en zoet

‘Waterman’: ,,Zeeland en water is een geschiedenis van handel, zeeslagen en een worsteling met zoet en zout. Nog steeds zorgt het water voor overvloed, maar is voor Zeeland ook een permanente bedreiging. Wereldberoemd werden we met technische oplossingen, zoals de Deltawerken. Maar die hebben geen antwoord op nieuwe problemen. Het eiland Schouwen-Duiveland, dat volledig is omsloten door zout water, is afhankelijk van zoet regenwater, dat steeds minder vaak valt. Hoe vormt het zout zeewater op Schouwen-Duiveland zowel een bedreiging als een kans? En moeten we het zoute water blijven bevechten of moeten we het omarmen?”

Beeld: © BNNVARA

Zeeland – Zilt en zoet
Waterman (aflevering 2), BNNVARA, zondag 18 april (20:20 uur)

‘Televisieserie duikt in waterproblemen op Schouwen-Duiveland’

In deze tweede aflevering gaat Menno langs bij boeren en fruittelers op Schouwen-Duiveland die een schreeuwend tekort hebben aan zoet water. Voor Omroep Zeeland reden om het daar een dag na de uitzending eens uitgebreid over te hebben. Luister hier naar een twintig minuten durend interview met Bentveld in het radioprogramma de Zeeuwse Kamer:

Interview Menno Bentveld in de Zeeuwse Kamer, Omroep Zeeland, 19 april 2021.

‘Showcolade zegt niets over ons; Waterman wél’

Waar Walter van der Kooi in De Groene Amsterdammer regisseur Geertjan Lassche roemt om de krachtige inhoud en de prachtige vorm, prijst Maaike Bos – in haar tv-column voor TrouwLassche om de urgentie die hij met de vier delen Waterman onderstreept: ‘Nederland heeft dorst, en moet het water zo lang mogelijk zien te behouden’.

,,Eeuwenlang vervolmaakte Nederland de waterafvoer – binnen vijf dagen komt een regenbui via rechte sloten, beken en rivieren in zee. Maar de laatste droge zomers maakten duidelijk dat de strijd is verlegd.”


Maaike Bos, tv-columnist Trouw

Fraaie column, waarbij Bos de Nederlandse Publieke Omroepkijker en passant ‘adviseert’ om in ieder geval de eerstkomende zondagavonden op primetime niet op NPO1 af te stemmen voor ‘Showcolade‘ – ‘een remake van het Japanse ­Sokkuri Sweets‘.

Beeld © NPO

Showcolade zegt niets over ons; Waterman wél
Maaike Bos, Trouw, 19 april 2021

‘Zout water en zonnebrand’

Wat blijft hangen bij deze tweede aflevering van Waterman, zo stelt de redactie van het Nederlands Dagblad op 17 april, is vooral de strijd van de boeren in dit gebied, die een onmogelijke concurrentiepositie hebben, doordat ze precies daar boeren waar geen zoet water beschikbaar is:

Beeld: © BNNVARA

Zout water en zonnebrand
Redactie Nederland Dagblad, 17 april 2021

‘De Puupe’ moet zorgen voor zoet water op Schouwen Duiveland

Beeld: © Stichting De Puupe

Om aan die ‘onmogelijke concurrentiepositie’ iets (structureels) te doen wil ‘De Puupe‘ zoet water op Schouwen-Duiveland mogelijk maken door het aanleggen van een ringleiding (‘puupe’ in Zeeuws dialect), die zoet water gaat aanvoeren vanuit het Schelde-Rijnkanaal. Doel van de stichting is dat alle agrariërs op Schouwen-Duiveland de beschikking krijgen over zoet water, zodat zij een rendabel agrarisch bedrijf kunnen runnen. Men hoopt en verwacht de ringleiding in het laatste kwartaal van 2023 voor zowel Schouwen als voor Duivenland op te kunnen leveren.

Informatiefilm De Puupe, De Puupe, 19 februari 2021.

Boeren op Walcheren slaan handen ineen met ‘De Waterhouderij’

Ook voor agrarisch ondernemers op Walcheren waren de laatste drie droge zomers in veel gevallen funest voor de opbrengst van fruit en groente. Een zevental boeren heeft de handen ineengeslagen en is de stichting De Waterhouderij begonnen. Agrariër Werner Louwerse vertelt over hoe ze de veranderende weersomstandigheden, in goed overleg met het ‘buiten de kaders tredende’ waterschap, het hoofd bieden.

,,Wij moeten het doen met het water dat uit de lucht valt. In de winter hebben we daar genoeg van, maar hebben we geen gewassen, en in de zomer hebben we gewassen en dan hebben we tekort.”


Werner Louwerse, agrariër
Zeeuwse boeren beheren eigen waterstand, Nieuwe Oogst, 8 juni 2021.

Masterplan Zoet Water reddingsboei voor verdrogend en verziltend Zeeland

Een bijzonder samenwerkingsverband moet redding bieden aan het Zeeuwse zoetwaterprobleem, op korte- en langeretermijn. Op 30 juni 2021 (na drie jaren hittestress en extreme regenval) presenteert een coalitie van landbouwcoöperatie CZAV, kennisinstelling Delphy, groeispecialist Van Iperen BV, de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO), de Rabobank en de Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO) een masterplan ‘Zoetwater voor Zeeland‘ aan aan gedeputeerde Jo-Annes de Bat en waterschapbestuurder Luc Mangnus.

Ultieme oproep voor meer zoetwater in Zeeland, Nieuwe Oogst, 1 juli 2021.

Aflevering 3: Amsterdam – Pompen of verzuipen

‘Waterman’: ,,Amsterdam ligt laag. Bij extreme regenval kan het water nauwelijks weg. De hoofdstad vecht tegen wateroverlast maar tegelijk mag het waterpeil ook niet te ver zakken. Dan slaat de droogte toe en verkruimelen de houten funderingen onder de kapitale grachtenpanden. Amsterdam moet balanceren tussen niet te nat en niet te droog: precisiewerk. Een kostbare operatie, waar dagelijks honderden mensen druk mee zijn, geholpen door een eeuwenoud watersysteem. Als deze stad zo laag ligt, en het is zó ingewikkeld om alles draaiende te houden, moeten we er dan nog wel koste wat kost willen wonen? En zo ja, wat zijn dan de consequenties?”

Beeld: © BNNVARA

Amsterdam – Pompen of verzuipen
Waterman (aflevering 3), BNNVARA, zondag 25 april (20:20 uur)

‘Met zijn bootje vaart hij onder de Waag en de Nieuwmarkt door’

De Bijleveldschesluis is als ‘een verborgen rivier’ in hartje stad, schrijft Bart van Zoelen ter introductie van de derde aflevering van Waterman in Het Parool. In een prachtige voorbeschouwing neemt hij je mee in het bootje dat onder de Waag en de Nieuwmarkt door vaart, en dat 140 meter verderop uit het stikdonker weer boven de grond te komt.

Het is alsof we door een grot gaan, door de krochten van Amsterdam, zegt Menno Bentveld tegen hydroloog Maarten Ouboter, die Bentveld voor deze ‘unheimische’ tocht op sleeptouw nam. In deze derde Waterman komt een vitale schakel in de Amsterdamse waterhuishouding volop in de schijnwerpers – ‘Iets wat er altijd is en nooit wordt gezien’.

Beeld: © BNNVARA

Met zijn bootje vaart hij onder de Waag en de Nieuwmarkt door
Bart van Zoelen, Het Parool, 22 april 2021




.

,,Door klimaatverandering zal Amsterdam vaker terugvallen op de eeuwenoude kustbescherming. Dat gaat belangrijker worden als het vaker hard regent. En door de zeespiegelstijging worden we meer afhankelijk van pompen die kunnen falen.”


Maarten Ouboter, hydroloog

Aflevering 4: Weerribben/Wieden – Iedereen wil wat

‘Waterman’: ,,Water en Nationaal Park Weerribben-Wieden zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De bekendste hotspot van dit gebied is Giethoorn. In de winter een walhalla voor natuurijsschaatsers, in de zomer, als het ijs weer stromend water is, wemelt het op de meren en grachten van bootjes. Maar naast recreatie leggen ook veel andere partijen een beslag op het water: onder andere boeren, vissers, waterschap en overheden. Iedereen wil zeggenschap, iedereen wil zijn belang gewaarborgd. Om de verhoudingen goed te houden, is het polderen geblazen. Moeten we het water onze wil blijven opleggen of moeten we beter luisteren naar de wil van het water?”

Beeld: © BNNVARA

Weerribben/Wieden – Iedereen wil wat
Waterman (aflevering 4), BNNVARA, zondag 2 mei (20:20 uur)

‘Documentaire Waterman over Giethoorn roept onbehaaglijk gevoel op’

De laatste aflevering van Waterman roept bij Gabriella Esselbrugge, eigenaresse van het Giethoornse hotel ‘De Dames van De Jonge‘, een onbehaaglijk gevoel op – ze mist nuance, vooral door de tegenstelling die daarin door de presentator wordt geschetst: Is Giethoorn een plek om geld te verdienen, rustig te wonen of te recreëren?

Beeld: © Martijn Bijzitter

‘Documentaire Waterman over Giethoorn roept onbehaaglijk gevoel op’
Jacobien de Krijger, De Stentor (Kop van Overijssel), 4 mei 2021

‘DE ONTSNAPPING VAN DE NATUUR’: kunnen we wel beschermen wat we niet kennen?

In 2018 verscheen ‘De ontsnapping van de natuur‘: een boek waarin de getalenteerde jonge ecoloog en journalist voor De Correspondent Thomas Oudman en zijn succesvolle leermeester, hoogleraar trekvogelecologie Theunis Piersma, een hartstochtelijk pleidooi houden voor een werkelijk duurzame omgang met onze aarde. Het staat vol met mooie verhalen die dat onderstrepen. Op de website van Vogelbescherming Nederland, Piersma’s leerstoel aan de Rijksuniversiteit Groningen wordt mede gefinancierd door Vogelbescherming, publiceert Piersma (in zeven delen) een blog naar aanleiding van dit boek.

Drijfmest: het gif van de grutto-weide

Op 11 januari 2021 kwam het zesde deel online: ‘Het gif van de grutto-weide‘. In deze blogbijdrage toont Piersma vijf ‘gezichten’ van de ‘killer’ van ons (boeren)weidelandschap: drijfmest, het moderne mengsel van koeienpis en koeienpoep. Het gebruik van drijfmest, volgens hem de verwoestende kracht achter de teloorgang van onze nationale grasmat, is de voornaamste reden waarom alle investeringen aan goedwillende menskracht, en miljoenen euro’s voor deeloplossingen in het weidevogelbeheer, welhaast weggegooid geld zijn. Hij pleit dan ook voor een meer structurelere aanpak en verwijst naar het ‘Aanvalsplan Grutto‘ in de hoop de vrije val van grutto’s te keren.

Het gif van de grutto-weide
Theunis Piersma, Vogelbescherming Nederland (Blog), 11 januari 2021

November 2020: noodklok luidt voor bescherming weidevogels

In november 2020 ging het Kunst en Landschapblogboek “AANVALSPLAN GRUTTO’ als laatste verdediging; de NOODKLOK luidt ter bescherming van WEIDEVOGELS‘ van start. In dit Aanvalsplan luiden het CDAVogelbescherming Nederland, natuur-, milieu- en boerenorganisaties, (ex-) politici en wetenschappers – ook het ‘Team Piersma‘ – de noodklok ter bescherming van weidevogels.

‘AANVALSPLAN GRUTTO’ als laatste verdediging; de NOODKLOK luidt ter bescherming van WEIDEVOGELS
Robert Rosendal, Kunst en Landschap Noord Nederland, (vanaf) 21 november 2020.


Wil je meer weten over het (nieuwe) onderzoek van professor Theunis Piersma? Kunst en Landschap volgt het op de voet in:

De TELOORGANG van de GRUTTO, de ‘Kening fan ‘e Greide’ op een VERARMD BOERENLAND‘.
Robert Rosendal, Kunst en Landschap Noord Nederland, (vanaf) 15 april 2020


.

Eerdere blogbijdragen van Kunst en Landschap – sommige zijn uitgegroeid tot ‘blogboeken’ en worden (bijna) dagelijks geupdate – gerelateerd aan dit onderwerp vind je hieronder:

STAPPEN NAAR een natuur- en landschaps-inclusieve KRINGLOOPLANDBOUW, hoe daartoe te komen?
Robert Rosendal, Kunst en Landschap Noord Nederland, (vanaf) 13 januari 2020

.

KENING spreekt op Prinsjesdag GRONDREDE uit: ‘Aan hem die van mij houdt, zal ik geven’
Robert Rosendal, Kunst en Landschap Noord Nederland, (vanaf) 17 september 2020

‘AANVALSPLAN GRUTTO’ als laatste verdediging; de NOODKLOK luidt ter bescherming van WEIDEVOGELS

De grutto, icoon van de weidevogelgemeenschap

Ondanks alle inspanningen in de afgelopen dertig jaar om de Nederlandse weidevogels te beschermen, gaat het bijzonder slecht met de broedvogels van het agrarische gebied. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn verstedelijking en intensivering van de landbouw. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is de populatie grutto’s met bijna 70 procent afgenomen.

Onze nationale vogel dreigt uit het Nederlandse boerenland te verdwijnen. Een ‘Aanvalsplan Grutto‘ moet (een laatste) redding bieden. Camilla Dreef, ambassadeur van Vogelbescherming Nederland, laat je kennismaken met de grutto en geeft het startschot!

De Grutto | Uitvogelen met Camilla, BinnensteBuiten, 4 maart 2021.

Vanaf april 2020 volgt Kunst en Landschap Noord Nederland het (nieuwe) onderzoek van Theunis Piersma en Jos Hooijmeijerbeiden verbonden aan het Groningen Institute for Evolutionary Life Sciences (GELIFES) van de Rijksuniversiteit Groningen, met grote belangstelling op de voet. Het ‘Team Piersma‘ doet al vanaf 2004 langdurig onderzoek aan grutto’s. Als je je daar graag meer in wilt verdiepen, klik je op de illustratie hieronder; je komt dan in een blog(boek) van Kunst en Landschap, waarin ‘De TELOORGANG van de GRUTTO, de ‘Kening fan ‘e Greide’ op een VERARMD BOERENLAND‘, uitgebreid beschreven wordt:

Beeld: ©Getty. ©Kunst en Landschap Noord Nederland..

November 2020: noodklok luidt voor bescherming weidevogels

Terug naar de actualiteit van november 2020, de maand waarin dit Kunst en Landschapblogboek van start gaat, en waarin een politieke partij, het CDA, Vogelbescherming Nederland, natuur-, milieu- en boerenorganisaties, (ex-) politici en wetenschappers – ook het Team Piersma – de noodklok luiden ter bescherming van weidevogels. Er werd een Initiatiefnota ingediend in de Tweede Kamer en een ‘Aanvalsplan Grutto‘ werd aangeboden aan Carola Schouten, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, vlak voor de begrotingsbehandeling van dit ministerie en een paar maanden voor de Tweede Kamer-verkiezingen (17, 18 en 19 maart 2021, red.).

CDA presenteert plan voor bescherming weidevogels aan Tweede Kamer

CDA-kamerlid Maurits von Martels heeft in de Tweede Kamer een Initiatiefnota ingediend voor de bescherming van weidevogels, zo meldt de Leeuwarder Courant op 2 november 2020. Met dit initiatief, ‘Weidse blik op de Weidevogels‘, doet het CDA verschillende beleidsvoorstellen om de achteruitgang van de weidevogelpopulatie in Nederland een halt toe te roepen.

„Dit is een zorgelijke trend en toont aan dat het huidige weidevogelbeheer niet werkt. Met deze initiatiefnota doen wij verschillende voorstellen zodat het kabinet werk gaat maken van het verbeteren van het weidevogelbeheer in ons land”


Maurits von Martels (CDA)
Beeld: Albert Wester

CDA presenteert plan voor bescherming weidevogels aan Tweede Kamer
Redactie Leeuwarder Courant, 2 november 2020



.

Initiatiefnota weidevogels moet dalende trend ombuigen

Meer geld, vos en steenmarter op de vrijstellingslijst, betere samenwerking op gebiedsniveau tussen boeren en terreinbeherende organisaties en boeren actiever stimuleren met langere beheerscontracten en kennis. Dat zijn volgens Robert Ellenkamp, journalist bij Veldpost, een onafhankelijk regionale landbouwvakblad voor Noord-Nederland, de belangrijkste kernpunten uit de initiatiefnota ‘Weidse blik op de weidevogels’ die Tweede Kamerlid Maurits von Martels (30 oktober 2020) heeft ingediend.

Beeld: Robert Ellenkamp

Initiatiefnota weidevogels moet dalende trend ombuigen
Robert Ellenkamp, Veldpost, 30 oktober 2020




.

Nieuwe Oogst‘-journalist, René Bouwmeester, gaat ook in op de initiatiefnota van Maurits von Martels en relateert hem aan de net verschenen ‘Boerenlandvogelbalans‘ (Sovon), die laat zien dat de populatie vogels van het open boerenland, zoals de grutto en de patrijs, van 1990 tot en met 2019 met bijna 70 procent is afgenomen.

Beeld: © Ruud Ploeg

Sovon: ‘Populatie boerenlandvogels weinig rooskleurig’
René Bouwmeester, Nieuwe Oogst, 3 november 2020




.

Weidevogelspecialist, boer en landbouwstatisticus bij het CBS, Cor Pierik uit Genemuiden, is blij dat de landelijke politiek met CDA‘er Maurits von Martels in actie komt. Von Martels hoopt dat het Kabinet nog voor zijn aangekondigde vertrek uit de Tweede Kamer, na de verkiezingen in maart, toekomt aan het behandelen van de nota. Hij wil deze maand (november 2020, red.) al enkele onderdelen ter sprake brengen bij de behandeling van de begroting van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), want er komt geld kijken bij de realisatie van de plannen.

,,Het kritische punt is bereikt. Als we nu niets doen dan lopen we het risico dat we afscheid moeten nemen van de grutto en zijn soortgeno­ten.”


Cor Pierik
Maurits von Martels Beeld:© Frank Uijlenbroek / Jos Korenromp

Help! De weidevogel verdwijnt. Kamerlid uit Dalfsen komt met reddingsplan: ‘Slechtste jaar ooit’
Cor van Dalen, De Stentor, 4 november 2020

LandschappenNL op bezoek bij Kamerleden in hun favoriete landschap

Wat drijft Maurits Von Martels om zich in te zetten voor de weidevogels en ons boerenland(schap)? Kandidaat Kamerlid Marieke van Duijn (PvdA), die de public affairs doet voor LandschappenNL, reisde in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 het hele land door om Kamerleden te bevragen over hun favoriete landschap. Voor het eerste interview in de reeks trok ze naar het Overijsselse Vechtdallandschap, de streek waar Von Martels opgroeide.

In deze interviews delen de Kamerleden niet alleen hun visie op de uitdagingen van natuur en landschap, maar ook persoonlijke herinneringen over het landschap waar ze in werden gefilmd. In onderstaande video bijt Maurits Von Martels het spits af. De andere acht presentaties van Kamerleden- (woordvoerders-) landbouw, natuur, visserij en milieu kun je bekijken via een speciale playlist op het YouTube-kanaal van Kunst en Landschap. Abonneren mag.

LandschappenNL bezoekt Kamerleden in hun favoriete landschap – Maurits von Martels (CDA), LandschappenNL, 19 januari 2021.

Om grutto te redden is de aanval de laatste verdediging

Zonder serieuze maatregelen loopt het slecht af met de grutto. Een robuust plan moet de weidevogel behoeden voor uitsterven, aangezien het aantal broedparen van deze steltloper de afgelopen dertig jaar gedaald is van 100.000 naar 35.000. Overheden, rijk en provincie, moeten nú de regie nemen om samen met boeren en natuurbeschermers weidevogels te behouden én om aan onze internationale verplichtingen te voldoen. Daar zijn stevige maatregelen en extra middelen voor nodig.

Dat staat in het ‘Aanvalsplan Grutto’ dat initiatiefnemer Pieter Winsemius (voormalig-minister van VROM, VVD) op woensdag 18 november aanbiedt aan de minister van landbouw Carola Schouten. Mede-initiatiefnemers die bij haar alarmerend aan de bel trekken zijn It Fryske Gea, de Friese Milieu Federatie en Vogelbescherming Nederland. Het Aanvalsplan Grutto is met inbreng van zes weidevogelprovincies, landbouworganisaties, natuurorganisaties, en wetenschappers (w.o. Theunis Piersma) opgesteld.

Screenshot Vogelbescherming Nederland

Om grutto te redden is de aanval de laatste verdediging
Vogelbescherming Nederland, 15 november 2020




.

Kijk en luister hieronder naar de Vroege Vogels-uitzending van zondag 15 november, waar Pieter Winsemius en Kees de Pater, directeur Vogelbescherming Nederland, te gast waren en het Aanvalsplan op hoofdlijnen duidden. Uiteraard werd ‘ingebeld’ naar trekvogelecoloog Theunis Piersma, die het plan prijst, maar zich net wat ‘radicaler’ op wil stellen, omdat hij vindt dat er in Nederland op een andere manier geboerd moet worden, omdat ‘het echt niet zo langer kán’. Hij geeft hiermee Carola Schouten een expliciete ‘veeg uit de pan’, omdat zij volgens hem te weinig doet aan bevordering en stimulering van (natuurinclusieve) kringlooplandbouw – terwijl zij die ‘visie’ wel uitdraagt.

Uitzending Vroege Vogels: ‘Om grutto te redden is de aanval de laatste verdediging’, 15 november 2020.

Vier maatregelen om de grutto er weer bovenop te helpen

Het Aanvalsplan Grutto moet de grutto dus helpen om er weer boven op te komen. Het plan stelt in grote lijnen voor om:

  • de kerngebieden te vergroten
  • het waterpeil tijdens het broedseizoen omhoog te brengen
  • het agrarische landgebruik aan te passen
  • en maatregelingen tegen predatoren in te zetten.

Vogelbescherming Nederland heeft een mooie samenvatting van het Aanvalsplan Grutto voor je gemaakt. Ik neem het hieronder op. De eerste initiatieven tot het Aanvalsplan dateren van zo’n anderhalf jaar geleden. Trouw-journalist Joop Bouma schreef er op 10 april 2019 een gedegen artikel over. Dat heb ik hieronder ook voor je klaar staan. Goed stuk!

Screenshot Vogelbescherming Nederland

Samenvatting Aanvalsplan Grutto
Vogelbescherming Nederland (Bijlage bij ‘Om grutto te redden is de aanval de laatste verdediging‘, 15 november 2020)











.

Beeld: Rob Kuiper

Aanvalsplan Grutto moet het noodlijdende vogeltje er weer bovenop krijgen
Joop Bouma, Trouw, 10 april 2019 (!)




.

Laatste redpoging om de teloorgang van de grutto te voorkomen?

Het Aanvalsplan Grutto ademt de sfeer van een laatste redpoging om de teloorgang van de grutto te voorkomen, tegelijkertijd biedt het (ook de overheid) een wenkend perspectief. Op zijn minst zal het, naar ik hoop, de tongen losmaken, uiteraard in Friesland. Ik ben benieuwd hoe de (landelijke) media het plan ‘oppikken’. Hier alvast de eerste reacties op het aanvalsplan – uit… Friesland. Vanzelfsprekend houdt Kunst en Landschap je op de hoogte:

Beeld: Omrop Fryslân

Rêdingsplan foar de skries woansdei oerlange oan minister Schouten
Omrop Fryslân, 15 november 2020




.

Beeld: Marcel van Kammen

‘Aanvalsplan Grutto’: om de grutto te redden is de aanval de laatste verdediging
Freyan Bosma, Leeuwarder Courant, 15 november 2020




.

Beeld: Shutterstock

Frontaal aanvalsplan voor het redden van de grutto
Friesch Dagblad, 16 november 2020





.

© RTV NOF

Om grutto te redden is de aanval de laatste verdediging
RTV NOF, 16 november 2020

Kansgebieden

Kansrijke gebieden

Om de grutto te redden zijn optimale inrichting en beheer vereist in speciaal aan te wijzen kansrijke gebieden voor weidevogels, zo kun je lezen in het Aanvalsplan Grutto. Deze gebieden moeten van voldoende omvang zijn om te kunnen fungeren als brongebied voor het herstel van de populaties grutto’s en andere weidevogels. De kansgebieden liggen in laag-Nederland, in de weidevogelprovincies: Friesland, Groningen, Noord Holland, Zuid Holland, Utrecht en Overijssel. De provincies selecteren de ‘kansgebieden’ samen met boeren, natuur-organisaties en betrokken vrijwilligers.

Aantal weidevogels in Groninger Reitdiepgebied neemt toe ondanks landelijke daling

© GIC

Nieuw aanvalsplan om de grutto te redden in Groningen
GIC, Groninger Internet Courant, 16 november 2020




.

Beeld: Salko de Wolf (Ecomare)

Groninger Landschap: ‘Aanval is laatste verdediging bij redding grutto
Tom Veenstra, OOg, Omroep Groningen, 16 november 2020



.

@Provincie Groningen

Provincies, boeren en natuurorganisaties luiden noodklok om grutto
Provincie Groningen, 18 november 2020





.

Dat het met goed beheer, onder de ‘juiste’ omstandigheden, ook een keertje mee kan zitten toont, natuur- en landschapsbeheerder bij Het Groninger Landschap, Arjan Hendriks. Het moet dan wel een beetje meezitten, zoals bijvoorbeeld in het ‘muizenjaar-2019’, waar met name de grutto de vruchten van plukte.

Aantal weidevogels in Reitdiep neemt toe ondanks landelijke daling, OOG Groningen, 13 november 2019.

Driehonderd nesten meer dan vorig jaar in de Noord Hollandse Eempolder

Een rampjaar zou het worden, treurden de weidevogelliefhebbers in de Noord Hollandse Eempolder dit voorjaar. Veel te droog, dat kon niet goed komen, het jaar 2020 kon worden afgeschreven. Maar dat viel dus mee in het Eemland. Ook tot verbazing van gebiedscoördinator Wilhelm Bos van Collectief Eemland. De vogeltellers turfden er dit jaar 1753 weidevogelnesten, een kleine driehonderd meer dan in 2019.

,,We komen zelfs op driehonderd nesten meer dan vorig jaar. Dat had ik niet verwacht.”


Wilhelm Bos

Gaat de grutto de zalm in de Rijn en de zeehond op de Wadden achterna?

Dertig weidevogelgebieden van duizend hectare, minder vee en toch een goed inkomen voor de boeren. Zo willen zes provincies de grutto redden. Voor 40 miljoen euro per jaar, zegt Onno Havermans op 17 november in het landelijke Trouw. Evenals anderhalf jaar geleden collega-journalist Joop Bouma (dat deed), komt ook hij met een uitstekende samenvatting en beschrijving van het Aanvalsplan Grutto. Ik heb hieronder zowel de digitale versie als die van de papieren krant voor je opgenomen. Voor wat betreft die tweede: twee keer klikken voor het beste (leesbare) resultaat. Gaat de grutto de zalm in de Rijn en de zeehond op de Wadden achterna?

©Vogelbescherming/Jelle de Jong

Dit aanvalsplan moet de grutto redden, zoals ook de zeehond gered werd
Onno Havermans, Trouw, 17 november 2020





.

‘Papierversie’ artikel Onno Havermans, Trouw, 17 november 2020
©Vogelbescherming/Jelle de Jong

‘Aanvalsplan grutto’ moet weidevogels behouden
Biojournaal (Bron: De natuur- en milieufederaties), 17 november 2020





.

©Vogelbescherming/Jelle de Jong

Aanvalsplan grutto moet weidevogels behouden
Zuid-Hollands Landschap, 17 november 2020






.

Beeld: Wikimedia

Hoe de grutto en andere weidevogels van de ondergang gered worden
Stadszaken (Landbouw en Biodiversiteit), 17 november 2020
.

Beeld: Henk Monster, Wikimedia Commons

Natuur- en milieufederaties komen met reddingsplan voor weidevogels
H2O Actueel, 17 november 2020




.

Camilla Dreef, ambassadeur van de Vogelbescherming in ‘Met het Oog op Morgen’

,,Het gaat helaas heel erg slecht. De hoofdschuldige is ons landbouwbeleid, de manier waarop wij dus landbouw voeren. Dat is heel intensief”, vertelde Camilla Dreef, de ambassadeur-Vogelbescherming die in het grutto-introductiefilmpje al even voorbijkwam, in het NPO-1-radioprogramma Met het Oog op Morgen op 18 november 2020, de dag van aanbieding van het Aanvalsplan Grutto aan minister LNV Carola Schouten.

,,De grutto’s hebben een kruidenrijk boerenland nodig waar veel insecten zijn, vochtige bodems waar die volwassen vogels met hun snavels in kunnen om wormen te zoeken. Het oer-Hollandse land dat we ooit hadden dus.”


Camilla Dreef
Camilla Dreef, ambassadeur van de Vogelbescherming, NPO Radio 1, Met het Oog op Morgen, 18 november 2020.
Beeld: Wikimedia

Is er nog een toekomst voor de grutto in Nederland?
NOS, Redactie’Met het Oog op Morgen’, 18 november 2020

.

©Natuurmonumenten

Aanvalsplan Grutto
Fred Prak, Natuurmonumenten, 18 november 2020




.

©Vogelbescherming/Jelle de Jong

Gebied rond Brandemeer kan grutto redden
Stellingwerf, 18 november 2020






.

Beeld: Han Bouwmeester

Aanvalsplan om verdwijnen grutto te voorkomen
Reformatorisch Dagblad, 18 november 2020






.

©Landschapsbeheer Drenthe

Aanvalsplan grutto moet weidevogels behouden
Landschapsbeheer Drenthe, 19 november 2020






.

©Nature Today

Om grutto te redden is de aanval de laatste verdediging
Lars Soerink, Nature Today (Bron: Vogelbescherming Nederland), 20 november 2020



.

BoerenNatuur verwacht bij de uitwerking van het Aanvalsplan Grutto nog wel ‘de nodige hobbels’

Op 18 november, twee dagen voordat er met Tweede-Kamerleden, samen met andere partijen zoals Vogelbescherming Nederland, LTO Nederland en BoerenNatuur, op het aanvalsplan wordt gereflecteerd, kwam BoerenNatuur, een landelijke vereniging van boeren die zich verenigd hebben met collectieven op het gebied van agrarisch natuurbeheer, met een eerste reactie. De organisatie is ‘blij met de aandacht voor de grutto als icoon voor alle weidevogels’, eveneens blij ‘dat dit initiatief zo breed wordt opgepakt’, maar verwacht bij de uitwerking van het plan nog wel ‘de nodige hobbels’:

© BoerenNatuur

Aanvalsplan Grutto
BoerenNatuur, 18 november 2020






.

Minister Carola Schouten toont zich blij met ontvangst ‘Aanvalsplan Grutto’ overhandigd door voormalig-minister Pieter Winsemius

Pieter Winsemius (voormalig-minister van VROM, VVD) biedt op woensdag 18 november het ‘Aanvalsplan Grutto’ aan aan Minister van Landbouw Carola Schouten. Beeld: ©initiatienemers ‘Aanvalsplan Grutto’.

,,Het is vooral nu taak om een slimme combinatie te maken. De grutto is toch het symbool in Nederland voor hoe we de boeren en de natuur kunnen verenigen met elkaar. Daarom willen we (LNV, red.) heel graag ons steentje bijdragen. Juist, om ervoor te zorgen dat de grutto de plek houdt die die nodig heeft. En, wat mij betreft, mogen er ook wel een paar meer bij.”


Carola Schouten, Minister LNV
Weidevogels | Aanvalsplan Grutto, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, 19 november 2020.

Minister enthousiast over uitgangspunten Aanvalsplan en prijst integraliteit

Na overhandiging van het Aanvalsplan van Pieter Winsemius aan Carola Schouten twitterde Douwe Hoogland, Gedeputeerde Provincie Fryslân (PvdA) met onder andere natuur, biodiversiteit, veenweide en water in zijn portefeuille, ‘s avonds na achten:

,,Hjoed hat Pieter Winsemius it Grutto aanvalsplan oanbean oan minister Schouten. Mei digitale stipe fan û.o. de greidefûgelprovinsjes, @CroneFerd , @vogelnieuws , @fmf_frl en @BoerenNatuurNL . De minister wol graach fierder meitinke. #FoarútMeiDeSkriezen”


Douwe Hoogland, tweet 18 november 2020

Hoogland keek, samen met andere bestuurders en vertegenwoordigers van de boeren- en natuurorganisaties, die middag mee via een videovergadering en constateerde dat de minister enthousiast is over de uitgangspunten van het Aanvalsplan: ,,Ze gaf aan dat ze heel blij is met de integraliteit, het perspectief dat het biedt voor natuur én landbouw.” Directeur Hans van der Werf van FMF, de Friese Milieufederatie, die ook meedeed aan de online-bijeenkomst, benadrukte de brede gedragenheid van het plan. Lees hier een bijdrage van Arjen Bakker in het Friesch Dagblad van 19 november:

Beeld: Marcel van Kammen

De grutto centraal, maar óók rendabele melkveebedrijven
Arjen Bakker, Friesch Dagblad, 19 november 2020





.

Ja, de grutto heeft het moeilijk, maar geef de vos er niet de schuld van

Naast de hierboven door BoerenNatuur aangestipte ‘hobbels’, die genomen moeten worden om de weidevogel optimaal te beschermen en voor uitsterven te behoeden, richt Trouw-redacteur Onno Havermans zich dit keer op de momenteel steeds meer gevoerde – en hoger oplopende – discussie rond en over predatie. Hij voelde de hierboven genoemde gedeputeerde Douwe Hoogland en onderzoeksleider van het Team Piersma, Jos Hooijmeijer, aan de tand. Hooijmeijer doet sinds 2004 met hoog­leraar trekvogelecologie Theunis Piersma, onderzoek naar de grutto en biodiversiteit in landbouwgebieden. Wederom: pracht artikel. Lezen!

,,Het Aanvalsplan Grutto is prima zolang het niet afleidt van die stip op de horizon: herstel van de biodiversiteit op het hele platteland. Het mag niet leiden tot het aanwijzen van de predatoren als zondebok, terwijl we dertig, veertig jaar hebben gefaald in de bescherming van de weidevogels, omdat niet centraal stond wat de vogels nodig hadden, maar wat de boer ze kon bieden.”


Jos Hooijmeijer
Beeld Ernst Dirksen/buitenbeeld

Ja, de grutto heeft het moeilijk, maar geef de vos er niet de schuld van
Onno Havermans, Trouw, 19 november 2020


.

‘Gruttostrijders maken vaart met Aanvalsplan’

Dat kopte de Leeuwarder Courant op 19 november. Cor de Boer beschreef de euforische stemming die heerste bij de initiatiefnemers van het aanvalsplan na de ‘positieve ontvangst’ door de minister, en na stevig lobbywerk. ,,Er zijn eerder al veel pogingen gedaan, maar we klappen er nu bovenop’’, zegt Pieter Winsemius. Hij rekent op een breed gedragen motie als ‘signaal naar de minister én de kabinetsformatie’. Het CDA heeft immers een initiatiefvoorstel in de maak, weet ook Fries gedeputeerde Douwe Hoogland (PvdA).

De stemming bij LTO-Noord-regiobestuurder Jan Teade Kooistra was eveneens uitgelaten, maar dan meer in negatieve zin, sterker, hij vindt dat ‘de grutto (als icoon voor de weidevogel, red.) wordt misbruikt’ om ‘andere opgaven af te dwingen’. En, dat het Aanvalsplan ‘volslagen geschreven is vanuit een ecologische’ benadering.

LTO Noord: Grutto kan niet zonder de boer

,,Zonder boeren in een gebied is de weidevogel kansloos. Doorslaggevend voor het slagen van het plan van Winsemius is dat boeren vertrouwen hebben in de aanpak. Een andere manier van boeren moet ook bij je passen. Of alle voorstellen die Winsemius doet dan ook haalbaar zijn, moet blijken”, aldus Ben Haarman, portefeuillehouder Natuur en Landschap bij LTO Nederland.

,,De basis is samenwerking tussen boeren en partijen die het verschil kunnen maken. Een pilot zou hier duidelijkheid in kunnen geven, echter alleen als de boeren in zo’n gebied het ook willen. Ten overvloede, voor uitvoering moet er een verdienmodel zijn dat geborgd en toekomstbestendig is.”


Ben Haarman
©LTO Noord

Grutto kan niet zonder de boer
LTO Noord (Agrarisch natuurbeheer; bron LTO Nederland), 19 november 2020





.

Deze reacties, het prille LTO Nederland-voorzitterschap van Sjaak van der Tak, en de op komst zijnde Tweede Kamer-verkiezingen, zijn de reden dat je op deze (separate) pagina van het Kunst en Landschap-blogboek terecht bent gekomen. Ook, omdat de complexe veenweideproblematiek in het Friese (opnieuw) hoog op de agenda staat. Aan de beschrijving van die problematiek wordt momenteel hard gewerkt, en verschijnt binnenkort (ook) een speciaal blogboek.

©Vogelbescherming/Jelle de Jong

Gruttostrijders maken vaart met Aanvalsplan
Cor de Boer, Leeuwarder Courant, 19 november 2020





.

Column Weidevogelman: ‘Ook eens heel goed nieuws!’

Boeren Noardlike Fryske Walden zetten plasdras-pomp aan om weiland maatschap Van Houten bij Lekkum onder water te zetten t.b.v. weidevogels. Beeld: Marcel van Kammen.

Het verschijnen van de jaarlijkse Boerenlandvogelbalans en de lancering van het Aanvalsplan Grutto was voor ‘Weidevogelman‘ reden ‘om flink rond te toeteren dat er ook hééél goed nieuws is’. Veehouders hebben afgelopen jaren namelijk’, volgens de columnist, ‘vrij massaal de greppel-plasdras omarmd’.

Beeld: Marcel van Kammen

Ook eens heel goed nieuws!
Weidevogelman, Living Lab Fryslân (Column), 20 november 2020





.

‘In Fryslân zijn de direct betrokken weidevogelbeheerders al bezig met het uitwerken van het plan’, zo meldt de Balkster Courant. Dat moet, volgens de redactie, ‘leiden tot nieuw provinciaal weidevogelbeleid medio 2021’. Zij verwacht dat daarover het laatste woord nog niet is gezegd en wijst op een tweetal ‘knelpunten’: waarom kunnen er (bij uitvoering door de provincie van het Aanvalsplan, red) compensatiegelden worden gegeven voor kansrijke weidevogelgebieden in ruil voor de bouw van bijvoorbeeld villawoningen (villapark-Balk, red), en waarom heeft de provincie op deze vraag nog geen antwoord gegeven? En hoe zit het met goedwillende vogelbeschermingsorganisaties en boeren die nu al aan (zwaar) weidevogelbeheer doen?

In een later stadium – als ik je meer kan vertellen over de ‘kwestie-Balk’ – kom ik daar op terug (in dit blogboek).

Beeld: © M. Haringsma

Aanvalsplan grutto moet weidevogels behouden, maar blijkbaar niet bij Balk
Balkster Courant, 23 november 2020 



.

Schouten wil samen met de zes ‘weidevogelprovincies’ gaan werken aan uitvoering ‘Aanvalsplan Grutto’

Alarmerende grutto. Beeld: Remco de Vries, Omrop Fryslân.
Tweet Vogelbescherming 25 november 2020.

Terwijl de begrotingsbehandeling van haar ministerie in volle gang is, schrijft minister Schouten (LNV) een brief aan de Tweede Kamer, waarin ze haar zorgen uit over de neergaande trend in aantallen weidevogels, die de Boerenlandvogelbalans-2020 in oktober vaststelde. Samen met de zes ‘weidevogelprovincies’ wil ze gaan werken aan de uitvoering van het Aanvalsplan Grutto van oud-minister Pieter Winsemius. Dat schrijft Onno Havermans in Trouw, op 24 november 2020.



.

Het proces om tot gewogen langdurige beheersafspraken te komen en om een verdienmodel te ontwikkelen, zodat de participerende boeren betaald kunnen worden voor minder opbrengst en meer beheer, kan vanaf nu dus worden ingegaan. Aanpassingen in wet- en regelgeving zijn daarbij nodig. Ik houd je daarvan uiteraard op de hoogte.

©Vogelbescherming/Jelle de Jong

Grutto krijgt steun van minister, Japanse duizendknoop juist niet
Onno Havermans, Trouw, 24 november 2020





.

Tweede Kamer wil dat minister nog dit jaar reageert op Aanvalsplan Grutto

Tijdens de LNV-begrotingsbehandeling van woensdag 25 november 2020 kreeg ‘de motie’ (Motie 34, Aanvalsplan Grutto, red.) van het (nu nog) CDA-Kamerlid Maurits von Martels de steun van de ChristenUnie, D66, SGP, PvdA en GroenLinks. Daarin staat onder meer dat minister Carola Schouten nog dit jaar met een reactie komt op het Aanvalsplan. Saskia van Westhreenen ‘onderstreepte’ dat met een kort artikel in de Leeuwarder Courant van 26 november: ‘De Tweede Kamer wil dat minister Schouten snel in actie komt voor de grutto‘.

Voor de goede orde: Von Martels diende tijdens bovengenoemde zitting, samen met het Tweede Kamerlid Arne Weverling (VVD), nog een (tweede) motie in (Motie 35, beheer vos en steenmarter, red.), waarin hij de regering verzocht om de steenmarter op de landelijke vrijstellingslijst te plaatsen en om de landelijke vrijstelling van de vos uit te breiden naar de gehele dag en nacht. Beide ‘groene’ heren keren overigens na de verkiezingen niet terug in de Kamer.

Ook huiszwaluw vertelt veel over de stand van het boerenland

Op 30 november 2020, een dag voordat de Tweede Kamer-leden stemden over de motie Von Martels c.s., circuleerde een alleraardigst filmpje op de sociale media, waarin Theunis Piersma op bezoek gaat bij een bio-dynamische boerderij in het Friese Gaasterland. Op Facebook, Twitter, Instagram, Linkedin en natuurlijk YouTube. Zembla-BNNVARA maakte deze (korte) videoreportage, waarin ditmaal niet de teloorgang van de grutto centraal staat, maar waarin (de aanwezigheid van) de huiszwaluw ons veel vertelt over de stand van het Nederlandse boerenland(schap).

,,Het gaat slecht met de vogels in het boerenland, zeker met de huiszwaluw. Maar op een Friese bioboerderij gebeurt iets heel ongebruikelijks. We gaan er kijken met trekvogelspecialist Theunis Piersma:”


Zembla-BNNVARA
De zeldzame huiszwaluw laat zich weer zien op bioboerderij, Zembla, 30 november 2020.

Tweede Kamer stemt in met motie ‘Aanvalsplan Grutto’ (Von Martels c.s.)

Op 1 december 2020 stemde de Tweede Kamer in met de motie-34 over het ‘Aanvalsplan Grutto’. Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer steunt dus het plan, om de achteruitgang van deze weidevogel in Nederland te stoppen. De Kamer eist hiermee dat de minister nog dit jaar laat weten hoe ze het plan gaat uitvoeren. Motie-35, over de vrijstelling van de steenmarter en de vos, werd (met ruime meerderheid) verworpen.

Beeld: © Fotograaf: siebe

Kamer steunt Aanvalsplan Grutto, Schouten moet aan de slag
BNN/VARA Vroege Vogels (Bron: Melkvee.nl en Groene Ruimte), 3 december 2020


.

Broedsucces en kuikenoverleving weidevogels sterk onder druk door predatie

Eerder in dit blogboek zagen we natuur- en landschapsbeheerder bij Het Groninger LandschapArjan Hendriks, in een videoreportage over het Reitdiepgebied in Groningen voorbijkomen, waarin hij vertelde dat het met goed beheer, onder de ‘juiste’ omstandigheden, ook een keertje ‘mee kon zitten’ voor de weidevogel, de grutto in het bijzonder. Dat was in het najaar van het ‘muizenjaar-2019’, waarin predatoren in het overnatte voorjaar hun prooien voor het ‘oprapen’ hadden, en weidevogeleieren en -kuikens (daardoor, enigszins) ontzien werden. Zo niet het (desastreuze) jaar 2020.

In opdracht van Collectief Groningen West en Het Groninger Landschap werden, met (co)financiering van de provincies Groningen, Fryslân en natuurorganisaties, de weidevogelgebieden Koningslaagte, Winsumermeeden en Paddepoel in 2019 en 2020 onderzocht. Een van de uitkomsten van dat onderzoek was, dat predatie, met name door de steenmarter, de belangrijkste oorzaak van het verlies van eieren en kuikens was.

Onderzoek naar broedsucces en kuikenoverleving, Collectief Groningen West, 8 december 2020.


Onderzoek naar predatie door steenmarter en steenmarterbeheer noodzakelijk

De laatste jaren is het aantal steenmarters in de open weidevogelgebieden van Fryslân en Groningen duidelijk toegenomen. Uit onderzoeken in beide provincies is gebleken dat de steenmarter een voorname rol speelt bij de predatie van weidevogels. Ruimtelijke studies aan steenmarters in Nederland zijn schaars en de tot heden uitgevoerde onderzoeken richten zich voornamelijk op steden en stadsranden.

Op dit moment is er geen kennis van het terreingebruik van steenmarters in open weidevogelgebieden. Die kennis is volgens de rapporteurs nodig om beter te begrijpen hoe predatie door de steenmarter verloopt en welke vormen van steenmarterbeheer mogelijk zijn. Ecosensys en Jasja Dekker Dierecologie hebben daarom in opdracht van de provincie Fryslân, Collectief Groningen West en Het Groninger Landschap onderzoek gedaan naar het terreingebruik van steenmarters in weidevogelgebieden. Dit onderzoek is uitgevoerd door middel van telemetrie met GPS-loggers.

Op 8 december – de minister kan er dus nog kennis van nemen – maakte mede-opdrachtgever Collectief Groningen West beide onderzoeksrapporten openbaar, vergezeld gaand van de video waar je zoëven naar hebt kunnen kijken. Beide rapportages kun je hieronder inzien en/of downloaden.

NESTSUCCES EN KUIKENOVERLEVING VAN WEIDEVOGELS IN HET REITDIEP EN DE WINSUMERMEEDEN IN 2020
Bob Jonge Poerink, Jasja Dekker en Jelle Loonstra, Ecosensys en Jasja Dekker Dierecologie, Zuurdijk/Arnhem, 30 november 2020






Beeld omslag: Steenmarter Freerk met een zojuist gepredeerd kievit-ei uit nest 041 in de Winsumermeeden, 21 april 2020

TERREINGEBRUIK STEENMARTERS IN WEIDEVOGELGEBIEDEN IN FRYSLÂN EN GRONINGEN – 2020
Bob Jonge Poerink & Jasja Dekker, Ecosensys en Jasja Dekker Dierecologie, Zuurdijk/Arnhem, 30 november 2020




Beeld omslag: Steenmarter ‘Tjitske’ met GPS-logger predeert scholeksternest AL113, onderzoeksgebied Lytse Deelen, Aldeboarn, 25 mei 2020

De teloorgang van de grutto, de ‘Kening fan ‘e Greide’ op een verarmd boerenland

Ik vertrouw erop dat ‘Den Haag’ in al haar wijze besluitvorming ook De Grutto Monitor 2012-2019 van het team Piersma (nog eens) grondig gaat bestuderen. Dit in mei 2020 verschenen overzicht van de demografische parameters op basis van langjarig veldonderzoek in Sudwest Fryslân, maakt deel uit van ‘De TELOORGANG van de GRUTTO, de ‘Kening fan ‘e Greide’ op een VERARMD BOERENLAND‘, een blogboek van Kunst en Landschap Noord Nederland, waarin het (nieuwe) onderzoek van de (onlangs opnieuw gelauwerde) Theunis Piersma, vanaf de start – in 2004 – besproken wordt.

DE GRUTTO MONITOR 2012-2019
DE VINGER AAN DE POLS VAN DE GRUTTO-POPULATIE MET EEN ACTUEEL OVERZICHT VAN DE DEMOGRAFISCHE PARAMETERS OP BASIS VAN LANGJARIG VELDONDERZOEK IN SÚDWEST FRYSLÂN
Egbert van der Velde, Rosemarie Kentie, Theunis Piersma, Eldar Rakhimberdiev & Jos Hooijmeijer, Rijksuniversiteit Groningen, mei 2020




Eindrapportage

‘Onze weidevogels 2020’

In al dat politieke krakeel is het soms een verademing om ook gewoon te genieten van weidevogels. Een beetje verstrooiing kan geen kwaad. Niet zo maar vertier: een combinatie van mooie beelden én een goed verpakte boodschap. Al meer dan 40 jaar fotografeert en filmt Henry Spruyt met veel plezier in en om de buitendijkse natuurgebieden tussen het Friese Workum, Makkum en de Afsluitdijk. Spruyt is verwoed vogelkijker, en kan het niet laten om zijn hobby, zelfs acht jaar na zijn pensioen, in daden om te zetten. Hij maakte in en over deze gebieden, die onder te verdelen zijn in de Workumerwaard, de Kooiwaard, de Makkumerzuidwaard en de Makkumernoordwaard, een prachtige compilatie van de meer dan 240 verschillende vogelsoorten die hij in de loop der jaren waarnam – veel vanuit een schuilhut, om de vogels in hun natuurlijke omgeving vast te leggen.

Ondanks een binnen dit genre ongebruikelijke voice-over beveel ik onderstaande video van Spruyt van harte bij je aan; hij toont en duidt de actuele weidevogelproblematiek goed en de beelden zijn vaak raak geschoten. Wellicht dat hij Carola Schouten nog dit jaar onder ogen komt.

Onze weidevogels 2020, Henry Spryt, 1 december 2020.

Aantal Friese proefgebieden voor wegvangen steenmarters wordt uitgebreid

Waldnet maakte op 8 december 2020 bekend dat het aantal proefgebieden in Friesland (Soarremoarrepolder, Zwagermieden, Veenhoop, Workumerwaard en Workumer-ommelanden, Fjûrlannen, Ontginning, Janssenstichting en Skrok en Skrins), waar de steenmarter wordt weggevangen (of gedood), wordt uitgebreid van acht naar veertien beheergebieden. In alle gebieden – met uitzondering van de Veenhoop – werden fors minder weidevogelnesten door steenmarters leeggehaald.

Naast het bejagen van de steenmarter, wordt er samen met boeren, natuurbeheerders en vrijwilligers het leefgebied van weidevogels verbeterd door het creëren van robuuste weidevogelkerngebieden met kruidenrijke en vochtige graslanden. Het vernieuwde beleid voor predatiebeheer wordt in mei 2021 aangeboden aan Provinciale Staten in de nota ‘Beheer en Schadebestrijding‘.

© Waldnet

Steenmarters (90) gedood voor weidevogels
Waldnet, 8 december 2020



.

Ook Groningen bindt strijd aan met predatie: ‘In (te) kleine gebieden ‘is relatief veel te halen’

,,Weidevogels hebben het zwaar en daarom moeten steenmarters, vossen, kraaien en katten ‘uit het systeem worden gehaald’. Dat is de omschrijving die gedeputeerde Henk Staghouwer gebruikt om aan te geven dat deze dieren waar nodig letterlijk het veld moeten ruimen. Dat kan door ze te vangen en desnoods af te schieten, al wil Staghouwer die laatste optie beslist niet in de mond nemen.” Dat schrijft Johan de Veer op 9 december in het Dagblad van het Noorden.

Beeld: © Marcel van Kammen

Behoud weidevogels op boerenland in Groningen valt tegen
Johan de Veer, Dagblad van het Noorden, 9 december 2020



.

Volgens Het Groninger Landschap bepaalt vooral de grootte van de weidevogelgebieden de overlast van predatoren, omdat het vaak kleine gebieden behelst waar ‘relatief veel te halen is’. Uitbreiding van de weidevogel(kern)gebieden is volgens de stichting dan ook het devies. De provincie Groningen, Het Groninger Landschap en Collectief Groningen West gaan samen aan de slag om predatiebeheersmaatregelen te treffen.

© Veldpost

Negentig steenmarters gedood in Friesland
Seb van Dijk, Veldpost, 10 december 2020




.

‘Aanvalsplan Grutto moet neergang van nationale vogel tot staan brengen’

,,Terwijl de grutto zelf nog in Afrika overwintert, maken in Nederland natuurbeschermers zich hard voor zijn toekomst”, schrijft verslaggever Stephan Roest in de Amstelland-editie van Noord Hollands Nieuws op 13 december 2020. Hij trok zijn laarzen aan en ging op reportage naar de polder ‘Ronde Hoep‘, waar hij ‘grutto-ambassadeur’ Camilla Dreef van Vogelbescherming Nederland trof en sprak, met onder meer Mark Kuiper, die als onderzoeker de veehouders in dit gebied bijstaat die weidevogels willen helpen, in deze oude polder tussen Ouderkerk aan de Amstel en Nes aan de Amstel. Klik hieronder voor zijn artikel met daarin een mooi (20 minuten durend) videoverslag. De Natuurlijk Noord Holland-reportage werd in stijl afgesloten met een slok echte Amstellandse koeienmelk.

Camilla Dreef en Stephan Roest, Noord Hollands Nieuws, 13 december 2020. Beeld: screenshot RR)

‘2020: een desastreus broedseizoen voor de grutto’

Op de valreep, 14 december 2020, gaf Vogelbescherming Nederland de minister nog een (extra) reden om het Aanvalsplan Grutto ‘op te pakken’ met het publiceren van het in hun opdracht samengestelde Sovon Vogelonderzoek Nederland-rapport ‘Jonge Grutto’s uitgevlogen in Nederland in 2020‘.

Vanaf 2012 houden weidevogeltellers en -onderzoekers van Sovon, de Rijksuniversiteit Groningen (o.a. team Piersma) en vele vogelwerkgroepen en agrarische natuurverenigingen in hun gebieden bij hoeveel jonge grutto’s vliegvlug worden, dat wil zeggen: het kuikenstadium voorbij zijn. Met deze tellingen en met behulp van grutto’s met kleurringen kan geschat worden hoeveel jonge grutto’s er in heel Nederland in totaal groot worden. Het ‘desastreuze’ jaar 2020 bleek van de negen jaren sinds 2012 het slechtste broedseizoen te zijn.

Beeld: screenshot (bewerkt) RR

2020: een desastreus broedseizoen voor de grutto
Vogelbescherming Nederland, 14 december 2020




.

Jonge Grutto’s in Nederland in 2020: een aantalsschatting op basis van kleurringdichtheden
H. Schekkerman, G.J. Gerritsen en J. Hooijmeijer, Sovon Vogelonderzoek Nederland, december 2020









.

Nature Today nam het Vogelbescherming Nederland-bericht nog diezelfde dag integraal op haar website op – gelardeerd met een paar prachtige shots van grutto’s van Jankees SchwiebbeBirdPhoto, Hollandse Hoogte, Piet Munsterman en Saxifraga.

Beeld: ©Nature Today

2020: een desastreus broedseizoen voor de grutto
Nature Today (Bron: Vogelbeschermin Nederland), 14 december 2020




.

Beeld: Edwin Rem

2020 ook een slecht jaar voor de grutto in Noord-Holland
Heemsteedse Courant, 19 december 2020

”Aanvalsplan Grutto’ en de initiatiefnota ‘Von Martels’ bieden goede voorstellen om broedsucces te vergroten’

Het ‘Aanvalsplan Grutto‘ en de initiatiefnota ‘Weidse blik op de Weidevogels‘ komen op een goed moment om een extra impuls te geven aan het weidevogelbeleid. Dat schrijft minister Carola Schouten (LNV) in haar Kamerbrief van 15 december 2020. ,,Ten eerste omdat de cijfers daar alle aanleiding toe geven en ten tweede omdat er goede verbindingen te maken zijn met actuele programma’s zoals bijvoorbeeld de regionale veenweideplannen en de Klimaatplannen, die ook van belang zijn voor het behoud van de weidevogels.”

,,Een aanpak om het broedsucces te vergroten zal dan ook gericht moeten zijn op een samenhangende, gebalanceerde mix van activiteiten. Het ‘Aanvalsplan Grutto’ en de initiatiefnota ‘Von Martels’ bieden hiervoor goede voorstellen.”


Carola Schouten, Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

De minister vindt dat de initiatiefnota van Von Martels (CDA) in de kern goed aansluit op de analyse en de voorgestelde maatregelen van het Aanvalsplan Grutto. De Rijksoverheid zal wat haar betreft, als systeemverantwoordelijke voor het natuurbeleid, een leidende rol nemen bij de monitoring en evaluatie van de effectiviteit van het weidevogelbeleid. Ze wijst daarbij op de op dit moment in opdracht van het ministerie (LNV) en de provincies uitgevoerde evaluatie van het nieuwe stelsel ANLb, het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb2016). Dit onderzoek zal naar verwachting begin 2021 worden afgerond.

Ze ziet verder verschillende manieren om de uitvoering van het Aanvalsplan te ondersteunen zoals bijvoorbeeld met onderzoek, opbouw van kennis over effectieve maatregelen, pilots en experimenten en waar het speelt aanpassing van belemmerende wet- en regelgeving. Voor wat betreft de ontwikkeling van een ‘robuust verdienmodel’ acht de minister het van cruciaal van belang om ‘de boer te interesseren om een bijdrage te leveren aan het maatschappelijke belang van het op pijl houden van de weidevogelstand.

Een en ander zal zijn beslag moeten krijgen in goede samenhang met alle betrokken partijen, ook uit de markt. Ze wil daarbij onderzoeken hoe de beleidsinstrumenten daarop benut kunnen worden en zijn in te richten, zoals bijvoorbeeld het ANLb en het nieuwe GLB, het (Europese) Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Ondanks de door de Kamer verworpen tweede motie (de motie over het beheer vos en steenmarter, red.), was (ook) Maurits von Martels verheugd over de Kamerbrief van de minister.

,,Positieve reactie van minister @carolaschouten: “Het Aanvalsplan #grutto en de initiatiefnota Weidse blik op de #weidevogels komen op een goed moment om een extra impuls te geven aan het #weidevogelbeleid”. @minlnv@cdavandaag”


Maurits von Martels, tweet 15 december 2020
© Eric Daams

Schouten juicht aanvalsplan grutto toe
Tienke Wouda, Nieuwe Oogst, 18 december 2020

‘In Balk kan de koning van het weiland fluiten naar zijn rust’

Op 23 november (2020) heb ik je beloofd, dat ik in een later stadium terug zou komen op de ‘kwestie-Balk‘. Er bestaan voor het sterk op recreatie leunende dorp Balk (al jaren) plannen voor een nieuw te bouwen luxe recreatievillapark, naast het reeds bestaande bungalowpark Markant aan de rand van het Slotermeer, maar ook aan de rand van een door de provincie Fryslân aangewezen weidevogelkansgebied (De Marren) uit het Aanvalsplan Grutto. Tegenstanders van het villapark, de Vereniging van Eigenaren Bungalowpark Markant (VVE) en de Vogelwacht Balk, hopen met zo’n 1500 protesthandtekeningen (grotendeels ondertekend door Balkster dorpelingen) de Raad van de gemeente De Fryske Marren op andere gedachten te brengen. Een lastig parket voor Roel de Jong (PvdA), wethouder in deze gemeente.

De ‘kwestie’ werd opgepikt door journalist Karin de Mik, schrijvend voor het landelijke Trouw. Haar artikel ‘In Balk kan de koning van het weiland fluiten naar zijn rust‘, eerdere en nog komende berichten over de ‘villaparkaffaire’ neem ik hieronder op. Wordt vervolgd.

Beeld: © M. Haringsma

Aanvalsplan grutto moet weidevogels behouden, maar blijkbaar niet bij Balk
Balkster Courant, 23 november 2020




.

Beeld: © M. Haringsma

Tegenstanders villapark aan gemeente:”Neem plan luxe Villapark niet verder in behandeling”
Balkster Courant, 15 december 2020




.

Beeld: Sjaak Verboom

In Balk kan de koning van het weiland fluiten naar zijn rust
Karin de Mik, Trouw, 2 februari 2021

‘Natuurbeleid moet af van de christelijke traditie van heersen over de natuur’

,,Het natuurbeleid bestaat vrijwel volledig uit symptoombestrijding. Dat kan ook niet anders, zolang we de mens als meester over de natuur zien.” Dat zeggen Sander Turnhout en Glenn Lelieveld in een opiniestuk in het Dagblad van het Noorden op Kerstavond. Zij stellen dat een belangrijk grondoorzaak van een falend landbouw- en weidevogelbeleid gezocht moet worden in het feit dat we ‘in onze joods-christelijke traditie gewend zijn om te heersen over ‘de dieren des velds’. Daarom botsen we volgens hen beleidsmatig zo vaak met de natuur waar zich in een gezond systeem nu eenmaal zowel prooidieren als predatoren ontwikkelen. ‘Dat heeft de evolutie ons (namelijk, red.) gebracht’.

,,De ministers en gedeputeerden die we de afgelopen vijftig jaar op landbouw gezien hebben, zijn nagenoeg allemaal van rechts-christelijke komaf waarin zaken als evolutie of natuurlijke processen maar in beperkte mate worden erkend. En de liberalen met wie ze doorgaans regeren zijn het ermee eens of het kan ze gewoon niet zoveel schelen.”


Sander Turnhout en Glenn Lelieveld
Beeld: © Jan de Vries

Natuurbeleid moet af van de christelijke traditie van heersen over de natuur
Sander Turnhout en Glenn Lelieveld, Dagblad van het Noorden (Opinie), 24 december 2020

Zuid Holland krijgt ‘Gruttoplas’: recreatiegebied het Kraaiennest omgetoverd tot vogelparadijs

Vlak voor kerst-2020 waren vrijwilligers onder leiding van John Kleijweg in recreatiegebied het Kraaiennest (Zuid Holland, tussen Maasland en De Lier), druk in de weer met voorbereidingen voor een heuse Gruttoplas. Deze grote ‘modderpoel’ moet in de toekomst een paradijs worden voor weidevogels, zoals de grutto. Het realiseren van het ‘dogproof’ vogelwalhalla bleek een flinke klus. Kleijweg hoopt de eerste weidevogels komend jaar rond februari te begroeten in het Kraaiennest.

Hek in gruttoplas beschermt vogels tegen honden, WOS, 22 december 2020.

De werkzaamheden bij de waterplas in het inmiddels tot natuurgebied omgetoverde Kraaiennest zijn zo goed als klaar. De plas is vanaf februari een paradijs voor weidevogels zoals de grutto. Om het waterpeil naar optimaal niveau te brengen, ging op 21 januari 2021 de sluis open.

Sluis bij Kraaiennest open voor weidevogels, WOS, 21 januari 2021.

Het aanpassen van natuurgebied het Kraaiennest tot weidevogelparadijs heeft geholpen. Op 8 maart 2021 – februari zat er dit jaar niet in vanwege een (bijna) ‘koudegolf‘ (van zondag 7 februari tot en met zaterdag 13 februari) – streken de eerste grutto’s neer. John Kleijweg van Vogelwerkgroep Midden-Delfland: ,,Goed om te zien dat de inspanning van alle betrokken partijen wordt beloond.” ,,Ze zijn er! Kom kijken! De eerste grutto’s zijn er.”

Grutto’s neergestreken in Kraaiennest, WOS, 8 maart 2021.

‘De vogel verdwijnt, een stiltewoestijn blijft over’

,,Door de industriële werkwijze van de grootschalige landbouw loopt de weidevogelstand zo hard achteruit dat de door Rachel Carson voorspelde nachtmerrie in Silent Spring daar al deels werkelijkheid is geworden.” Met ‘daar’ bedoelt publicist en vogelaar Jaap Kranenborg het Nederlandse platteland. In een opiniestuk in Het Parool (3 januari 2021) stelt hij dat het Aanvalsplan Grutto voor Carola Schouten wel eens ‘de laatste strohalm’ zou kunnen zijn, ‘en voor veel boeren misschien ook wel’: ‘De vogel verdwijnt, een stiltewoestijn blijft over’.

,,Als de minister haar voortdurend beleden visie op kringlooplandbouw nu opnieuw niet serieus in de praktijk brengt en niet volop inzet op een ‘verdienmodel’ voor boer én weidevogel, is het voorbij met de grutto, de tureluur en al die andere ‘herrieschoppers’ op ons platteland.”


Jaap Kranenborg

Een half jaar eerder, begin juni, stond Kranenborg aan de rand van een plasdrasgebiedje in Ouderkerk aan de Amstel, pal naast de A9. Het zou hem niet verbazen als het een van de rijkste vogelgebieden per vierkante meter in Nederland is, dit Landje van Geijsel, genoemd naar de onvolprezen boer. Hij beschrijft in een opiniestuk (‘Een drama: alwéér een mislukt broedseizoen voor de grutto’) – opnieuw in Het Parool – de in tientallen opgestelde vogelkijkers die, met hem, slechts tachtig grutto’s in het vizier krijgen. Hij probeert zichzelf uit de put te trekken: ‘misschien staan er in juli wel honderden!’, maar zijn conclusie is veelzeggend:

,,Nee, aan de grutto’s ligt het niet. Maar dat wisten we allang. Het ligt aan een bodem­gebruik dat ze de ruimte niet gunt.”


Jaap Kranenborg

Ik heb beide opiniestukken van Jaap Kranenborg hieronder voor je opgenomen:

Beeld: Hollandse Hoogte/ANP

‘De vogel verdwijnt, een stiltewoestijn blijft over’
Jaap Kranenborg, Het Parool, 3 januarii 2021




.

Beeld: Ted Struwer

‘Een drama: alwéér een mislukt broedseizoen voor de grutto’
Jaap Kranenborg, Het Parool, 8 juni 2020






.

‘We kunnen hier niet maaien; daar lopen we vaker tegenaan de laatste jaren’

Een hittegolf in augustus en bakken regenwater in december: 2020 was het warmste jaar ooit in Europa, zo stelt het Europese weerinstituut Copernicus vast. Dat heeft niet alleen grote gevolgen voor de natuur, maar ook voor de onderhoudswerkzaamheden van Staatsbosbeheer, aldus boswachter Henk-Jan van der Veen, die met grote groene laarzen door het water over de wei van het natuurgebied Blaugerzen bij Akmarijp banjert. Eigenlijk moet er gemaaid worden om de weidevogels volgend voorjaar een mooi onderkomen te kunnen geven, maar door al het water wordt dat nog knap lastig. Kijk, lees of beluister hieronder de reportage van Omrop Fryslân van 8 januari 2021.

,,Dit is pitrus”, zegt boswachter Henk-Jan van der Veen, terwijl hij een bosje uit de grond trekt. Beeld: Omrop Fryslân, Willem Vermeltfoort
Beeld: Omrop Fryslân, Willem Vermeltfoort

2020 was het warmste jaar ooit in Europa, maar Friese natuur staat te springen om vorst
Omrop Fryslân, 8 januari 2021




.

‘De ontsnapping van de natuur’: kunnen we wel beschermen wat we niet kennen?

In 2018 verscheen ‘De ontsnapping van de natuur‘: een boek waarin de getalenteerde jonge ecoloog en journalist voor De Correspondent Thomas Oudman en zijn succesvolle leermeester, hoogleraar trekvogelecologie Theunis Piersma, een hartstochtelijk pleidooi houden voor een werkelijk duurzame omgang met onze aarde. Het staat vol met mooie verhalen die dat onderstrepen. Op de website van Vogelbescherming Nederland, Piersma’s leerstoel aan de Rijksuniversiteit Groningen wordt mede gefinancierd door Vogelbescherming, publiceert Piersma (in zeven delen) een blog naar aanleiding van dit boek.

Drijfmest: het gif van de grutto-weide

Op 11 januari 2021 kwam het zesde deel online: ‘Het gif van de grutto-weide‘. In deze blogbijdrage toont Piersma vijf ‘gezichten’ van de ‘killer’ van ons (boeren)weidelandschap: drijfmest, het moderne mengsel van koeienpis en koeienpoep. Het gebruik van drijfmest, volgens hem de verwoestende kracht achter de teloorgang van onze nationale grasmat, is de voornaamste reden waarom alle investeringen aan goedwillende menskracht, en miljoenen euro’s voor deeloplossingen in het weidevogelbeheer, welhaast weggegooid geld zijn. Hij pleit dan ook voor een meer structurelere aanpak en verwijst naar het Aanvalsplan Grutto in de hoop de vrije val van grutto’s te keren.

Wil je meer weten over het (nieuwe) onderzoek van professor Theunis Piersma? Kunst en Landschap volgt het op de voet in:

De TELOORGANG van de GRUTTO, de ‘Kening fan ‘e Greide’ op een VERARMD BOERENLAND‘.
Robert Rosendal, Kunst en Landschap Noord Nederland, (vanaf) 15 april 2020


.

Eerdere blogbijdragen van Kunst en Landschap – sommige zijn uitgegroeid tot ‘blogboeken’ en worden (bijna) dagelijks geupdate – gerelateerd aan dit onderwerp vind je hieronder:

STAPPEN NAAR een natuur- en landschaps-inclusieve KRINGLOOPLANDBOUW, hoe daartoe te komen?
Robert Rosendal, Kunst en Landschap Noord Nederland, (vanaf) 13 januari 2020

.

KENING spreekt op Prinsjesdag GRONDREDE uit: ‘Aan hem die van mij houdt, zal ik geven’
Robert Rosendal, Kunst en Landschap Noord Nederland, (vanaf) 17 september 2020

BoerenNatuur maakt de balans op: hoe deden de weidevogels het in 2020?

De ‘Agrarische Collectieven‘ en hun deelnemers steken elk jaar veel tijd in het weidevogelbeheer om het gebied zo goed mogelijk voor de vogels in te richten. Dat ging afgelopen jaar met wisselend succes, aldus ‘koepelorganisatie’ BoerenNatuur in hun nieuwsbericht van 6 januari 2021. Veel verschillende en elkaar soms beïnvloedende factoren spelen een rol, en niet alle zijn naar de hand te zetten? Of toch wel?

De collectieven Noord-Holland Zuid, Alblasserwaard/Vijfheerenlanden (Zuid-Holland), het Friese Westergo en VALA en Rivierenland en Veluwe uit de provincie Gelderland geven een inkijkje in het weidevogelbeheerjaar-2020:

Beeld: Marcel Benschop

Hoe deden de weidevogels het afgelopen jaar?
BoerenNatuur, 6 januari 2021

Gruttokuikens in Hegewierserfjild afgelopen voorjaar zelden vliegvlug

Met financiële steun van de provincie Fryslân liet Natuurmonumenten een onderzoek doen naar de overleving van gruttokuikens in het Hegewiersterfjild. Dat levert mogelijk handvatten op voor de verbetering van het beheer ten behoeve van de kuikenoverleving. De resultaten van het onderzoek zijn nu bekend, zo meldt de Harlinger Courant op 12 januari 2021.

Gruttokuikens in Hegewierserfjild afgelopen voorjaar zelden vliegvlug
Harlinger Courant, 12 januari 2021

‘Weidevogelbeheer en graslandmanagement gaan prima samen’

„Op het moment dat de vogels nestelen, bepalen wij samen met weidevogelcoördinator Henk Oud waar we het gras in stroken laten staan”, vertelt Jan Geert Hoekstra. Hoekstra runt samen met zijn ouders een melkveebedrijf in Aldtsjerk, Friesland. Zij zijn fanatieke weidevogelbeheerders. In onderstaand artikel van Ronald Boogaard in Veldpost geeft Jan Geert aan wat je met aangepast graslandmanagement voor weidevogels kunt betekenen. Ondanks zijn inspanningen moet (ook) hij constateren dat, door de toename van de predatie, het aantal jongen dat in 2020 daadwerkelijk groot werd gebracht, dramatisch laag was.

Beeld: A3impressies

Weidevogelbeheer en graslandmanagement gaan prima samen
Ronald Boogaard, Veldpost, 14 januari 2021

‘Kolonie bepaalt het succes’

Hij zal de term ‘graslandmanagement’ niet zo snel in de mond nemen, Durk Nijdam, melkveehouder en ‘gruttoboer’, met dertig melkkoeien en wat jong- en vleesvee die op een ouderwetse Friese stal staan. Hij zag het afgelopen jaar maar liefst 50 jongen vliegvlug worden op een (klein) deel van zijn 44 hectare boerenland met twee plassen en een vogelkijkhut.

Het geheim van dat succes? De grutto’s hebben de omstandigheden en de tijd gehad om een grote kolonie te vormen in wat je een waar ‘grutto-eldorado’ zou kunnen noemen. Er zijn in Europa waarschijnlijk niet veel plekken waar meer grutto’s en andere weidevogels per hectare voorkomen als hier op het postzegeltje in de Greidhoek aan de eeuwenoude Slachtedyk vlak bij Wommels. Toch wordt het verkocht!

Beeld: ©Melchert Meijer zu Schlochtern

‘Kolonie bepaalt het succes’
Robert Ellenkamp, Veldpost, 13 januari 2021

Column Jelle Reumer: ‘Grutto was hier niet zonder de mens’

“De grutto in de Friese weide, de korhoenders op de Sallandse heide, de korenwolf op de Limburgse akkers en tegenwoordig de halsbandparkiet in het Vondelpark, ze waren of zijn hier dankzij de mens”, schrijft Jelle Reumer in zijn column voor radioprogramma Vroege Vogels.

Column Jelle Reumer: bioloog, dichter en schrijver Dick Hillenius, Vroege Vogels, 17 januari 2021.

Provincie Friesland lanceert ‘Startnotitie Weidevogels 2021-2030’

Op basis van de eindevaluatie van het voorgaande weidevogelbeleid heeft de provincie Friesland een nieuwe weidevogelaanpak gemaakt, aldus het persbericht van 2 februari 2021. De aanpak is neergeschreven in de Startnotitie Weidevogels 2021-2030.

Telde Fryslân in 1990 nog circa 30.000 broedparen van de grutto, anno 2020 zijn dat er slechts 6700. Genoemde achteruitgang laat zich verklaren door verschillende omgevingsfactoren, waaronder de verstedelijking, de ruilverkaveling, de intensivering van de landbouw, verlaagde waterpeilen, het gebrek aan natte, bloemrijke en voedselrijke weilanden, het gebruik van bestrijdingsmiddelen, het verlies aan geschikte open gebieden en de toegenomen predatiedruk. De evaluatie kwam tot stand in samenwerking me stakeholders verenigd in het Olterterpoverleg.

Provinciale Staten (PS) kunnen op 21 april (2021) uit drie ambitieniveaus kiezen. Het College stelt voor om voor ambitieniveau-2 te gaan. Hierbij gaat het om het ombuigen van de neerwaartse trend naar een groei van 10.000 broedparen van de grutto in 2030. Dit is in lijn met het huidige beleid, maar aangevuld met aanbevelingen uit de evaluatie, de petitie Fryslân Greidefûgellân en het Aanvalsplan Grutto. Gedeputeerde Douwe Hoogland hoopt op 10 miljoen euro per jaar van het Rijk en een extra provinciale bijdrage van 5 miljoen.

© Provincie Fryslân

Startnotitie Weidevogels 2021-2030
GS Provincie Friesland (Versie GS 2 februari 2021, t.b.v. PS 21 april 2021)











.

© Provincie Fryslân

Eindevaluatie Nota Weidevogels 2014-2020
Provincie Fryslân, januari 2021













.

Screenprint K&L

Nieuw weidevogelbeleid voor Fryslân
Provincie Fryslân, 2 februari 2021

Eerste reacties op nieuw Frysk weidevogelbeleid in de media

Als Provinciale Staten Hooglands voorzet in april inkoppen, hoort er in november een uitgewerkte Weidevogelnota te liggen waarin de beoogde kerngebieden met naam en toenaam worden genoemd, zegt Cor de Boer in de Leeuwarder Courant van 3 februari 2021. Los daarvan – verschillende Friese gebieden staan te popelen om mee te doen met het Aanvalsplan – alles staat en valt met de facilitaire en financiële ruimte die geboden wordt.

,,We ha wol konkrete opsjes op it each, mar we wolle dit al soarchfâldich dwaan.’’


Douwe Hoogland, Gedeputeerde

De Minister heeft inmiddels laten doorschemeren de vogelplannen ook te willen koppelen aan opgaven voor natuur, stikstof, landbouwtransitie, klimaat en veenweideplannen. Daardoor komen verschillende (andere) geldstromen in beeld. En als we het toch ook over geld hebben, komt natuurlijk ook de zoektocht naar nieuwe verdienmodellen in beeld. Daar zijn plannen voor aangereikt, maar daar is zeker nog niet het laatste woord over gezegd. De discussie kan losbarsten.

Beeld: Marcel van Kammen

Dit zijn de drie opties voor de Provinciale Staten voor het weidevogelbeleid tot 2030 (van doorgaan op de huidige weg tot een schep er bovenop)
Cor de Boer, Leeuwarder Courant, 3 februari 2021



.

Beeld: Omrop Fryslân, Remco de Vries

Provincie Fryslân wil miljoenen extra investeren in weidevogelbeheer
Omrop Fryslân, 3 februari 2021





.

K&L

Voorstellen voor nieuw weidevogelbeleid in Friesland
AgriHolland, 3 februari 2021





.

Beeld: Shutterstock

Tien jaar uitstel bij doelstelling weidevogels in Fryslân, extra maatregelen worden genomen
Wouter Hoving, Friesch Dagblad, 3 februari 2021





.

Beeld: Marlies Lenselink, Beter door Beeld

Nieuw weidevogelbeleid voor Fryslân
Sandra Wilgenhof, Veldpost, 5 februari 2021

‘Friese Staten houden vast aan gruttoambitie’

Op 21e april 2021 blijkt dat een meerderheid van de Friese Provinciale Staten (PS) de weidevogelstand wil opkrikken naar 10.000 gruttobroedparen in 2030. Ambitieniveau-2 dus. Hiermee zetten de partijen in op continuering van het huidige weidevogelbeleid. Dat betekent overigens niet dat alle neuzen dezelfde kant op wijzen voor de te volgen strategie om dat doel te bereiken.

Beeld: © Eric Daams

Friese Staten houden vast aan gruttoambitie
Tienke Wouda, Nieuwe Oogst, 24 april 2021

Provincie Fryslân maakt regelgeving voor ‘vogeltjesland’

De Provincie Fryslân heeft regelgeving voor weidevogelsbeheer voor boeren in weidevogel- en akkervogelkerngebieden in voorbereiding. Volgens de provincie zijn regels nodig omdat tegenover de zorgplicht ook een vergoeding staat. Een en ander wordt vastgelegd in de nieuwe omgevingsverordening. Daar is niet iedereen blij mee, sommigen waarschuwen zelfs voor een averechtse werking.

Beeld: © Noordoost.nl-Alex J.de Haan

Fryslân maakt weidevogelregels
Tienke Wouda, Nieuwe Oogst, 10 februari 2021






.

K&L

LTO Noord niet eens met Fries weidevogelbeleid
Biojornaal (Bron: LTO Noord en Provincie Fryslân), 11 februari 2021






LTO in algemene zin positief over initiatiefnota Von Martels en Aanvalsplan Grutto

In algemene zin is LTO Nederland positief over initiatiefnota Weidse blik op de weidevogels en het Aanvalsplan Grutto, maar zij benadrukt in een reactie kort voor de behandeling in de Kamercommissie dat de implementatie een zeer zorgvuldige aanpak vereist en onderstreept het belang van vrijwilligheid.

,,De grutto kan niet zonder de boer, draagvlak en een verdienmodel bepalen dan ook of het plan kan slagen.”


LTO Nederland
Beeld: ©LTO

Meer focus op roofdier bij weidevogelbeheer
LTO (Lobby), 8 februari 2021

Noodkreet van Friese boer Sjoerd Miedema: ‘code rood voor grutto’

Beeld: Screenprint ©Vogelbescherming Nederland

Hartstochtelijk weidevogelbeschermer en boer Sjoerd Miedema uit het Friese Haskerdiken, roept op de dag dat Kamerleden overleggen over de initiatiefnota Von Martels en het Aanvalsplan Grutto, met paard en wagen en geflankeerd door een voor veel Noordelingen zeer bekende uit de kluiten gewassen grutto, de Kamer op de weidevogels te redden voor het te laat is. Aanvankelijk wil Miedema samen met een groot aantal weidevogelliefhebbers naar Den Haag vertrekken, maar het slechte weer maakt dat onmogelijk. Met zijn bijzondere protest ondersteunt Miedema het Aanvalsplan Grutto

,,Het is code rood voor de grutto! Help de boer de grutto helpen, want niemand kan zonder biodiversiteit!”


Sjoerd Miedema uit het Friese Haskerdiken
Beeld: © Vogelbescherming

Noodkreet van Friese boer: code rood voor grutto
Vogelbescherming Nederland, 10 februari 2021



.

Beeld: © Ministerie LNV

Weidevogels
Tweede Kamer der Staten Generaal, Live debat, Agenda en verslag, 11 februari 2021



.

Code rood voor de grutto!, Friese Milieu Federatie, 10 februari 2021.

Brede steun voor uitvoering ‘Aanvalsplan Grutto’; structurele financiering is nodig

Beeld: schorsingsmoment Kamercommissie LNV, livestream Thorbeckezaal, 11 februari 2021.
Beeld: screenprint, Carola Schouten (K&L)

Op 11 februari 2021 staat de initiatiefnota ‘Weidse blik op de weidevogels‘ van Maurits Von Martels (CDA) over een aanpak van het beheer van weidevogels geagendeerd voor een overleg in de Kamercommissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Demissionair minister Carola Schouten (LNV) kwam daarvoor naar de Kamer om vragen te beantwoorden. Ook die over het Aanvalsplan Grutto.

Scheidend Kamerlid Maurits von Martels kreeg ‘van links tot rechts’ lof voor zijn initiatiefnota tijdens het commissie-overleg. „Von Martels gaat met een knal de Tweede Kamer uit”, waren de eerste woorden van SP-Kamerlid Frank Futselaar. Je kunt het hele – bijna twee uur durende – debat hieronder bekijken. Voor fragmenten van de afzonderlijke sprekers verwijs ik je naar de ‘Debat Gemist‘-pagina van de Tweede Kamer.

Kamercommissie LNV – Initiatiefnota Von Martels/Aanvalsplan Grutto, Kunst en Landschap, 12 februari 2021.

De grutto zorgde voor een feestelijk slotakkoord op de laatste vergaderdag van deze kabinetsperiode, schrijft politiek- en economie-journalist Saskia Westhreenen in haar wekelijkse ‘Kijk op politiek Den Haag’ voor de Leeuwarder Courant. Aanleiding was de eensgezindheid onder politici tijdens het Kamercommissie-overleg over de initiatiefnota van Von Martels.

Net als voor de nota, die als doel heeft vooral meer boeren (financieel) in staat te stellen aan weidevogelbeheer te doen, was er in de commissie veel enthousiasme voor het Aanvalsplan Grutto: de vier regeringspartijen (CDA, VVD, D66 en ChristenUnie) plus SP, PvdA en GroenLinks stemden voor de (vierde) motie, die ik hieronder integraal voor je opgenomen heb. Het (demissionaire) Kabinet kan aan de slag. Over zes weken weten we hoe aan het Aanvalsplan uitvoering kan worden gegeven en welke financieringsmethodiek daaraan ten grondslag ligt.

Beeld: illustratie LC

De grutto zorgt voor een blij slotakkoord
Saskia van Westhreenen, Leeuwarder Courant, 12 februari 2021





.

Motie (4) van het lid Van den Anker c.s., uit: tweet Carla Dik-Faber, 11 februari 2021.
.

Volgens ‘Code Rood!’-boer Sjoerd Miedema uit Haskerdijken, die het Kameroverleg digitaal volgde, moet er snel geld uitgetrokken worden voor het weidevogelbeheer. Iedereen mag dan positief zijn over de nota, maar er is wel geld nodig om het uit te voeren. ,,Ze zeggen dan in Nederland ‘boter bij de vis’,