Op 4 juni j.l. vond in de JvE Studio in Almere, de voormalige studio van Paul de Leeuw, een perspresentatie plaats van het muziektheaterspektakel Mammoetdat deze zomer plaatsvindt op het Buinerveld in de oerprovincie Drenthe.
JvE Studio, Antennestraat 34, Almere; perspresentatie en repetitieruimte cast Mammoet.
Wegens wegwerkzaamheden aan de toegangswegen van de studio moest ik de koffie-met-gebak-ontvangst aan me voorbij laten gaan. Theatermaker en regisseur Tom de Ket had stipt om half elf het woord genomen toen ik – vijf minuten te laat – met verontschuldigende en ingehouden passen een plekje op de tribune van de immens grote studio probeerde te bemachtigen. Ik mengde me onder de aanwezigen – de voltallige cast, het artistieke team (met uitzondering van de bandleden en decorontwerper Michiel Voet, die Oerol-2019-verplichtingen had), de zakelijke leiding, een aantal ensemblespelers, pr- en marketingmedewerkers en natuurlijk de pers, waar het allemaal om te doen was. De keuze voor deze locatie was overigens een bewuste – de hoofdrolspelers hadden er een dag tevoren al kunnen wennen aan de proporties van het podium – die op het Buinerveld is namelijk van de buitencategorie: zeventig meter breed, drie meter hoog! Men repeteert er een aantal weken, tot 16 juli de eerste try out – bij zonsondergang – ter plaatse plaatsvindt.
Perspresentatie Mammoet groot succes
Julia Scepanovic, zangcoach van zowel cast als ensemblespelers, licht keuze Bulgaarse polyfonie voor Mammoet toe.
De makers van Mammoet toonden zich op hun website zeer verheugd over de oogst van deze eerste perspresentatie: uitgebreide artikelen in regionale- en landelijke media, gelardeerd met foto- en videoreportages. Veel aandacht ging daarbij uit naar de mammoeteuze arena waarin het muziektheaterspektakel plaats zal hebben – decorontwerper Michiel Voet was zoals gezegd afwezig maar een blankhouten maquette bood een fantastisch ‘inkijkje’ – Bulgaarse dia- en polyfonische klanken, gedemonstreerd door Julia Scepanovic, passeerden de revue, fragmenten van de speciaal voor Mammoet gecomponeerde muziek van Radek Fedyk werden ten gehore gebracht, en de uitbundige kostuums van gerecycled materiaal van kostuumontwerpster Arien de Vries zagen we – mondjesmaat, om niet te veel te verklappen – diagewijs voorbijtrekken.
Kostuumontwerpster Arien de Vries presenteert in een van de meer dan 500 kostuums die voor Mammoet gemaakt worden.
Oertaal in De Taalstaat
Het mediagenieke Mammoet is ook bij de redacteuren van het NPO1-radioprogrammaDe Taalstaat niet onopgemerkt gebleven. Op zaterdagochtend 8 juni 2019 mocht Tom de Ket in een tien minuten durend onderhoud Frits Spits vertellen hoe de oertaal die in de voorstelling gesproken wordt tot stand is gekomen. Beluister het fragment door op onderstaande foto te klikken.
Begin juni was er dus sprake van een heus mediaoffensief. De Bulgaarse zangkunsten van de hoofdrolspelers werden geëtaleerd. De mystieke wijze van belichting werd gepresenteerd – de spelers worden slechts bijgelicht door een kolossale met helium gevulde ballon. Uitgebalanceerde Balkan- en oer-soundscapes en serene celloklanken schalden door de ruimte. En, om een en ander kracht bij te zetten, werd de exuberante kostumering ten slotte door de kostuumontwerpster lijfelijk getoond.
Mammoet bedient journalisten op hun wenken
Niet alle kunst- en cultuurjournalisten staan te popelen om een eerste persmeeting bij te wonen voor een theatervoorstelling uit de regio. Eerder (ook landelijk) succes van de makers ervan en de keuze voor de locatie Almere ten spijt. Om deze beroepsgroep toch vooraf te bedienen hebben regisseur Tom de Ket en Suzanna Jansen, dramaturg en schrijfster van Het Pauperparadijs, een podcast samengesteld met daarin een meer dan een half uur durend gesprek over alle ins and outs van Mammoet. Deze is – natuurlijk ook door jou – via de Mammoet-website te beluisteren.
Voorbereidingen Buinerveld in volle gang
En, om je alvast een indruk te geven van het groteske schouwspel – in al haar facetten – krijg je hier een drone-impressie van de bouw van het amfitheater op het Buinerveld in Drenthe. Met Balkan-sound! See you there deze zomer!
Een verademing om te zien hoe drie noordelijke provincies en het Waddenfonds de handen ineen geslagen hebben om Waddenzee Werelderfgoed op de kaart te zetten. Op 4 april (2019) – mijn verjaardag – werd het startsein gegeven voor een multimediale campagne, met de lancering van de website ‘Visit Wadden’.
Op de Facebook-pagina van Waddenzee Werelderfgoed (‘Visit Wadden‘) ging mijn hart een beetje sneller kloppen, na de omschrijving van de pagina te hebben gelezen!
De Wadden is Waddenzee Werelderfgoed. Een dynamisch gebied dat met elk tij verandert. Waarin de eilanden wandelen en de nacht nog donker is. Een Werelderfgoed waarin al eeuwenlang mensen leven. Met en van de zee. De geboortegrond van het Nederlandse waterbeheer, met een uniek stelsel van terpen, dijken, watergangen, polders en gemalen. Waar creativiteit voor droge voeten zorgt, maar ook voor verrassende landart, duurzame festivals en nieuwe zilte smaken. Een gebied om te ontdekken!
Kunst en Landschap brengt Noord Nederlandse transities in beeld
Beeld: Hoofdpagina Kunst en Landschap Noord Nederland: De transities in beeld!
Het raakte in een versnelling, omdat het mij enorm sterkt in de gedachte het – nu in conceptfase verkerende – platform Kunst en Landschap in de nabije toekomst het licht te doen zien. Met alle transities die ons boven het hoofd hangen hoop ik een multimediaal (ook fysiek) platform te kunnen introduceren, waarbij tal van betrokken organisaties in gezamenlijkheid optrekken om het prachtige landschap van Noord Nederland – met inbegrip van Drenthe! – in al haar facetten en op ‘verbeeldende’ wijze onder de aandacht te brengen bij een groot (inter)nationaal publiek. Op een manier die ook toekomstige generaties aan zal spreken.
Zie je het voor je? Bij elke seizoenswisseling verschijnt een prachtig vormgegeven (online en offline) magazine dat, met actuele informatie en diepgravende populair wetenschappelijke achtergrondartikelen, het Noorden in het zonnetje zet. Dat een groot publiek – incluis binnen- en buitenlandse toeristen – informeert over (de ontstaansgeschiedenis van) het noordelijk landschap, bezienswaardigheden en actuele culturele activiteiten. Aan bondige samenvattingen in het Duits en Engels wordt natuurlijk gedacht.
Dat moet zo langzamerhand als we de cijfers van het Nederlandse Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) moeten geloven. Sterker, daar liggen prachtige kansen om vanuit een doelgericht en weloverwogen perspectief (geen massatoerisme) kunst, cultuur, erfgoed en het noordelijk landschap te promoten.
Blik op het Noorden vanuit het Groninger Forum – Artist Impression
Stimulering kunst- en landschapsbeleving
Stimulering van kunst- en landschapsbeleving onder de paraplu van het platform, gevoed door de deelnemende en meewerkende organisaties, en ondersteund met een gelikte website, apps, videokanalen, webinars, podcasts, virtual reality en AI, educatie- en onderwijsprogramma’s, gerichte regionale- en themagewijze journalistiek, (format-gestuurde) (eigen) radio- en tv-programma’s, documentaires en reportages.
En met jaarlijks – eventueel over de provincies roulerende – kunst- en landschapsevenementen, manifestaties, lezingen, kenniscafé’s en -festivals op ‘toepasselijke’ locaties, met symposia, debatten en toekomstdroombijeenkomsten in de cultuurtempels, bibliotheken, kerken. dorpshuizen en huiskamers van Groningen, Friesland en Drenthe. Waarbij kunstenaars, IT-technici, musea, ERL (erfgoed, ruimte en leefomgeving)-beleids- en kwartiermakers, wetenschap, onderwijs, politici, media, marketeers, ondernemers en burgers – van jong tot oud – gezamenlijk de kar gaan trekken. Wellicht ben ik in alle opsommingen iets of iemand vergeten. Vergeef me, ik liet me even gaan. Ik zie het wel voor me.
Sense of Place
Ondanks een tijdsgewricht met hevige polarisatie ervaar ik ook een nadrukkelijke wens tot verbondenheid. En saamhorigheid, die van het op een positieve en innovatieve wijze er ‘samen de schouders onder willen zetten’ ter verbetering van hun directe leefomgeving. Zeker in het geplaagde Noorden.
Met het platform ‘Kunst en Landschap‘ krijgen we een interactief (multimediaal) medium om – via kunst- en cultuuruitingen – het noordelijk landschap en culturele erfgoed op de kaart te zetten, het te kunnen koesteren. Een uitgestoken hand! Sense of Place!
‘Waddenverbeelder’ Ruben Smit heeft komende zomer iets voor je in petto
Ik begon dit bericht met de overkoepelende en op samenwerking gebaseerde promotietrein die in gang is gezet om de Wadden goed (en verantwoord) bij het publiek in beeld te krijgen. Ik sluit deze bijdrage af door je nu al te wijzen op ‘Waddenverbeelder’ Ruben Smit, die komende zomer iets voor je in petto heeft. Daarna bericht ik over een trilaterale fietstocht, hét evenement van het verjaardagsprogramma van Waddenzee Werelderfgoed, dat ook deze zomer plaatsvindt en internationaal onder de aandacht wordt gebracht.
Ikzelf ga me in aanloop naar de zomer volledig storten op ‘Mammoet‘, een muziektheater-spektakel dat komende zomer plaatsvindt op een gigantisch podium midden in de eeuwenoude en ongeschonden natuur van het Buinerveld in Drenthe, waarvoor ik onlangs auditie deed. Daarna is Kunst en Landschap weer aan de beurt.
WAD-film gaat live!
Trailer – WAD, overleven op de grens van water en land
Voor wie hem gemist heeft: ‘WAD, overleven op de grens van water en land’, gaat in de zomer van 2019 op tour langs twintig theaters in een speciale muzikale hommage onder begeleiding van het Noordpool Orkest.
WAD livegaat in premiere op Noorderzon Festival in Groningen en speelt daarna door heel Nederland, van Carré tot TivoliVredenburg en De Meenthe. Ruben Smit, regisseur van WAD, begeleidt deze theatertour-WAD live als verteller.
Muziek, geluid en titelsong
Muziek en geluid in WADfilm zijn essentieel. Ze komen samen en nemen je letterlijk mee onder het ijs, in het zand en op het wad. Je hoort het geluid van het gras zoals het bergeendje dat ook hoort.
Titelsong van WAD-film; overleven op de grens van water en land. De film is een ode aan het waddengebied.
De muziek is speciaal – tijdens de montage – gecomponeerd voor de film door Martin Fondse. Daarbij is nauw samengewerkt met Nynke Laverman, Lavinia Meijer en Sytze Pruiksma. Meestal wordt de muziek gecomponeerd als de film al helemaal afgemonteerd is. Dat maakt het voor componisten soms best lastig omdat timing, de opbouw en de gewenste emotie hand in hand gaan met de edit van de filmscenes. Met deze co-creatie van muziek en film duikt de kijker nog meer de essentie van de film in.
Officiële trailer van WAD-Live
Op 24 april 2019 lanceerde Wad-Live haar officiële trailer voor de tour langs 20 theaters met het 42-koppige Noordpool Orkest en regisseur Ruben Smit als verteller.
Natuurjournalist en WADlive-verteller Rob Buiter deelt zijn ervaringen met deze unieke show.
‘WADlive’ is een spannende en avontuurlijke combinatie van de film WAD met orkestrale jazz van het Noordpoolorkes.
‘One Wadden Sea. Two wheels. Three countries.’
De door mij geprezen drie noordelijke provincies werken deze zomer niet alleen samen binnen de eigen landsgrenzen, ook Duitsland en Denemarken zijn betrokken bij de promotie van het waddengebied. Joop Mulders Sense of Place-gedachtegoed lijkt ook tot de ideeënwereld van de provinciale burelen doorgedrongen te zijn. Samen met Waddenzee Werelderfgoed organiseren ze van 19 tot en met 30 juni een trilaterale fietstocht, hét evenement van het verjaardagsprogramma van Waddenzee Werelderfgoed. Motto: ‘One Wadden Sea. Two wheels. Three countries’.
Fietstocht ‘One Wadden Sea. Two wheels. Three countries’, 19 t/m 30 juni 2019.
Een groep fietsers start in het Deense waddengebied, een andere groep in Nederland, op Vlieland. Beide eindigen in Willemshaven, Duitsland.
Iedereen kan aanhaken!
Tijdens de route zijn er diverse stops met lokale evenementen die allemaal in het teken staan van ‘10 jaar Werelderfgoed‘. Vanaf 19 juni kunnen fietsers, bezoekers en bedrijfsteams elke dag bij de fietsgroep aanhaken. Meedoen? Lees er alles over op ‘Visit Wadden!’.
Zingen voor de jarige Waddenzee
Speciaal voor haar verjaardag wordt er op zaterdag 29 juni gezongen voor de Waddenzee! Tijdens de Dag van het Wad zingt men de zee toe om het Waddenzee Werelderfgoed een stukje mooier én schoner te maken. De burgemeesters van het Waddengebied doen op deze dag een belofte aan de Waddenzee. Ook hier geldt: je leest er alles over op ‘Visit Wadden!’.
Volledige programma Dag van het Wad
Er wordt niet alleen gezongen. Het hele weekend van 29 en 30 juni staat bol van activiteiten. Door middel van uiteenlopende evenementen laat Waddenzee Werelderfgoed je kennis maken met de Waddenzee. Je kunt wadlopen op Terschelling, kano-varen richting Vlieland óf een bijzondere rondvaart langs de zeehonden bij Ameland maken. Er valt genoeg te beleven! Het volledige programma voor de Dag van het Wad 2019 vind je hier.
Visit Wadden onderdeel van internationale campagne
Medio mei 2019 ging – opnieuw in gezamenlijkheid – een internationale campagne van start onder de vlag van ‘Holland National Parks‘. Samen met Nationaal Park NLDelta en Nationaal Park Hollandse Duinen wordt UNESCO Waddenzee Werelderfgoed internationaal onder de aandacht gebracht! Deze campagne is een samenwerking (!) tussen het Nationale Parkenbureau en NBTC Holland Marketing. Klik op de foto hieronder voor meer info!
Drie natuurgebieden met internationale potentie, waaronder Waddenzee Werelderfgoed, worden in het buitenland onder de aandacht gebracht.
Flyer eerste editie van de kunstmanifestatie Kunstvloed: première 2018.
In de (warme) zomer van 2018 bood ik mijn vrijwillige en onbezoldigde diensten aan aan de stichting Kunstvloed. Zij organiseerde in september van dat jaar voor de eerste keer de manifestatie Kunstvloed. Via de linker menuknop lees je er alles over.
Ik kwam in juni van 2018 ‘in beeld’ bij Nicolaas Geenen, (mede)oprichter, secretaris en organisator van deze stichting, en uitbater van het Kerkje van Klein Wetsinge – één van de podia waar in en om allerhande kunstzinnige activiteiten zouden plaatsvinden. Dat is niet zo raar omdat ik sinds 2001 naar volle tevredenheid inwoner van Groot Wetsinge ben, en we elkaar met enige regelmaat tegen het lijf lopen. We kwamen overeen – Nicolaas is op de hoogte van mijn expertise op het gebied van evenementenorganisatie en publiciteit – gezamenlijk de publiciteitskar voor Kunstvloed-2018 te gaan trekken.
Publiciteit Kunstvloed 2018
Achterkant flyer Kunstvloed 2018
Een en ander resulteerde voor die jaargang in aardig wat publicaties – voor, tijdens en na het evenement – in plaatselijke- en regionale media: de Ommelander, de Wiekslag en de Noorderkrant. Ook RTV Noord liet zich niet onbetuigd en reed – tot twee keer toe – naar Wetsinge om via radio-interviews – ter plekke – bij Jaap Wolters, coördinator van de stichting. poolshoogte te nemen. Cees van de Meent van Hogeland Nieuws interviewde – voor aanvang van het evenement – de eerder genoemde Nicolaas Geenen en Hannes Companjen, voorzitter van de stichting Kunstvloed, in een meer dan elf minuten durende video-reportage vanaf de begraafplaats van Groot Wetsinge – de plek waar uiteindelijk het ‘winnendebeeld‘, van Gert Sennema, een permanente plek zou krijgen. Vanwege het grote aantal ‘overige activiteiten’ in de regio moest het Dagblad van het Noorden verstek laten gaan, ondanks een uitnodiging voor de pers van de organisatie. Het heeft zich hiervoor nadien ‘verontschuldigd’ en beloofde bij een volgende editie ‘beterschap’.
Impressie landschap omgeving Kerkje Klein Wetsinge
Drone-opname Klein Wetsinge, Ander Beeld, Mark Schuurman, Sauwerd, 2019.
Coördinator PR/Publiciteit
Na evaluatie van de eerste editie van Kunstvloed heeft het bestuur van de organiserende stichting besloten om mij voor de volgende – als eerste die van september 2020 dus – manifestaties aan te stellen als ‘Coördinator PR en Publiciteit’.
Ik kijk uit naar de komende ‘Kunstvloed-2020’, die naar alle waarschijnlijkheid gehouden gaat worden in de tweede week van september, en ga er met veel plezier alles aan doen om deze kunstmanifestatie bij een grote groep kunst- en (wierden)landschapsliefhebbers onder de aandacht te brengen. Hoe? Dat vertel ik je in een volgend bericht. Plannen genoeg!
Succesvolle Kunstvloed 2018
Op 17 september 2018 kwam Winsum Nieuws met een korte nabeschouwing.
Promotiekrant bART voor Groningen, Drenthe en Overijssel, HAH-verspreiding, oplage 566.000 expl.
In 1996 benaderde de Groninger ‘internetondernemer’ Bernard Klaasse Bos, CEO van bART Internet Provider, me voor drukwerkbegeleiding bij een huis-aan-huis (HAH) te verspreiden krant om ‘het internet’ te promoten in Noord Nederland. Doel was om toekomstige gebruikers in Groningen, Drenthe en Overijssel – particulieren, bedrijven en instellingen – te interesseren voor en te informeren over het internet – in de meest brede zin van het woord. Onderliggende strategie daarbij was natuurlijk om deze doelgroepen abonnementen te slijten.
Juiste drukker zoeken en vinden
Een en ander resulteerde in een alliantie tussen bART, PTT Telecom, het toenmalige KPN, en Rosendal Produkties. Ik werd in de eindfase van dit project in de arm genomen – mijn werkzaamheden zouden zich dus beperken tot het vinden van de juiste drukker voor het uit te geven product. Graag had ik me bemoeid met de inhoud en vormgeving, maar dat proces was inmiddels doorlopen en goedgekeurd. Jammer, maar helaas.
Ik was – zeker in die tijd, vanwege diverse andere projecten en werkzaamheden – goed thuis in de wereld van de rotatiedruk, een drukvorm die vanuit kostenoverwegingen (groot bereik, hoge oplage) vaak gekozen werd – en nog steeds wordt. Ik kwam toen uit bij Janssen/Pers in Baarle-Nassau. Niet geheel verwonderlijk, omdat het door Rosendal Produkties uitgegeven ‘De Cursusgids’ daar destijds ook ‘ondergebracht’ was – na een grondige voorstudie.
Internet
Nu internet – zo’n 25 jaar later – gemeengoed is geworden, vind ik het leuk om een paar – niet door mij geredigeerde – tekstfragmenten uit deze ‘internetkrant‘ te publiceren. Dat doe ik hieronder.
Fragment voorpagina promotiekrant bART Internet Provider, Groningen, 1996
Foto: Gerta Boonstra. In het huidige landschap zijn op veel plaatsen de oeroude beddingen van de Hunze nog zichtbaar. De geschiedenis van dit in cultuur gebrachte land gaat terug tot de zesde eeuw voor Christus.
In het begin van de warme zomer van 2018 werd me gevraagd om op enigerlei wijze ‘mee te doen’ met Kunstvloed. Nagenoeg iedereen kent elkaar in de kleine dorpsgemeenschappen van Sauwerd en Wetsinge, de tam tam draait er normaliter op volle toeren, maar dit klaarblijkelijk grootse evenement hing nog niet aan de grote klok.
Met uitbundig enthousiasme werden zaken uit de doeken gedaan en werd mijn theater’verleden’ herhaaldelijk gememoreerd. Als ik me om welke reden dan ook zou willen verontschuldigen, moest ik me in wel heel rare bochten wringen. Ik moest en zou meedoen – wen d’r maar an.
Ik had zo’n vier weken de tijd om iets te bedenken en consulteerde mijn buurman, paukenist bij diverse concertorkesten en ‘soundscaper’, waar ik later op de avond langsging om het hele verhaal voor te leggen.
Zittend in een prachtige avondzon onder het genot van koele drank, turend over de graslanden van boer van Dorp en met blik op de molen van Garnwerd, filosofeerden we over onze eventuele bijdrage.
“Jij was toch drummer? En je hebt een stem die het geluid van een misthoorn kan doen wegebben. Wacht… ik moet even naar mijn kraantje, dat loopt nog steeds, en dat ben ik – althans het water dat er uitstroomt – aan het opnemen. Projectje!. Het geluid van water! Jongen, je moest eens weten wat je daar allemaal mee kan doen. En… morgen, of – in ieder geval – over twee dagen komt de zonnecel binnen. Ik weet alleen niet of ik de juiste afmetingen heb besteld, en of die toereikend zijn.”
Fragment cover ‘De Wadden’, Mathijs Deen. Foto: Tzum’, literair blog.
Rare jongens, die paukenisten… Ik ken Steef al een tijdje, en had hem al een paar dagen achter zijn huis zien klooien met – voor mij – raadselachtige attributen, wist dat hij op iets broedde, maar de essentie van zijn verrichtingen ontgingen me. Ik vroeg hem na een poos of hij ‘De Wadden‘ van Mathijs Deen gelezen had, waarin hij het Waddengebied beschrijft als Nederlands meest onberekenbare landstreek. Ik had die middag – ter voorbereiding op ons gesprek – een recensie van Guus Bauer gelezen in ‘Tzum’, een literair weblog. Die vindt dat Mathijs je aan zijn verhaal weet te binden door een romaneske, lyrische stijl. Dat triggerde me en maakte een en ander in mijn bovenkamer los.
Het geluid van water,… een dorre droge blik op het veranderende Wetsingerwierdenlandschap waar blaarkoppen geduldig meanderend tussen schapen struinen, en berustend de volgende dag tegemoet herkauwen.
‘Romaneske en lyrische’ contemplatie leiddend tot mijmeringen over Plinius de Oudere, Albinovanus en Seneca. Mens en dier, kletterend water en gortdroge sloten, transformerend land. Genoeg ingrediënten voor het maken van een gezamenlijk kunstwerk dat er – vooralsnog – niet zou komen.
Ondanks de hevige sneeuwval in de eerste maanden van dit jaar toch nog op natuurijs geschaatst: van Ezumazijl naar Dokkum en vice versa. Heerlijk. Aan het zakelijke front ook niet stilgezeten. Momenteel ben ik bezig met een tweetal nieuwe projecten: inlezen en voorbereidingen treffen voor voorstellen voor een boekomslagontwerp plus een marktverkenning t.b.v. een mediaexploitatieopdracht. In dit geval een klus voor een landelijke en cross-mediale presenteercombinatie voor van alles van, in en om vastgoed (o.a. bestaande uit een periodieke HAH-krant (regionale edities) en een website).
Fragment affiche; ontwerp Harm Naaijer, BNO Groningen, Marco Tjassing (fotografie)
Van 2 tot en met 7 juli 2001 vond een Internationaal Middeleeuws Theaterfestival plaats in Groningen. Dit festival vindt driejaarlijks (roulerend over de hele wereld) plaats onder auspiciën van de SITM, de ‘Société Internationale pour l’Étude du Théatre Médieval’. Dat jaar werd het georganiseerd door de faculteit Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen. Ik was op meerdere fronten actief betrokken bij de organisatie en communicatie van dit festival.
Ik heb met veel genoegen de PR en Publiciteit voor dit festival gedaan en bewaakte de ins and outs van de productie van de festivalkrant. Samen met Femke Kramer deed ik de redactie, trad op als drukwerkbegeleider (krant, affiches, flyers, T-shirts, driehoeksborden, toegangsbewijzen, plattegronden, advertenties, etc.), en was fondsen-, sponsor- en subsidiewerver en advertentieacquisiteur. Daarnaast was ik tijdens het festival manusje-van-alles, trouble shooter op momenten dat ik niet op de planken stond als acteur bij Theatergroep Marot in de rol van ‘God’ in de voorstelling ‘Maria’, die voor dit festival twee keer geprogrammeerd stond in de Theaterwerkplaats in Kantens. Ik neem hieronder het Colofon en Redactioneel van de festivalkrant op om je een indruk te geven. Daarna bespreek ik Maria. Maar voordat je je daar op stort, wil ik graag dat je iets meer over Middeleeuws theater te weten komt.
Middeleeuws theater, ‘Spel en Spektakel’, preludium van Dogtroep en Oerol
Pas de laatste decennia hebben mediëvisten oog voor het efemere moment van een theatervoorstelling. Steeds ging de belangstelling uit naar de toneelteksten, terwijl de regisseuraanwijzingen in de marges genegeerd werden. Ook hield men zich verre van archiefonderzoek, dat – naar nu blijkt – veel informatie kan opleveren over hoe toneel werkelijk in de Middeleeuwen heeft gefunctioneerd.
Die houding verklaart waarom toneel altijd werd beschouwd als inferieur aan de hoofdgenres epiek en lyriek. Hoewel de toneeltraditie in Nederland een van de rijkste in Europa is, werd deze wat de Middeleeuwen betreft veronachtzaamd. Betreurenswaardig, vindt Bart Ramakers, Hoogleraar Oudere Nederlandse Letterkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen:
“Toneel heeft altijd het aura gehad van volkse literatuur en was geen onderwerp van de serieuze literatuurwetenschap. Een toneelstuk in boekvorm wordt toch meer gezien als een roman die verkeerd gedrukt is. Eigenlijk geen wonder, want toneel moet je niet lezen maar zien.”
Bovenstaand is een citaat uit juli 2001 toen Bart als mediëvist en theaterhistoricus werkzaam was bij de Katholieke Universiteit Nijmegen. Hij werd – onder andere – voor het festival geïnterviewd door Rietje Van Vliet voor een artikel in NRC Handelsblad. In fraai prozageeft ze je een prima kijkje in de keuken van het Middeleeuws (totaal)theater en het onderzoek ernaar: ‘Spel en spektakel’, NRC, 14 juli 2001.
Festivalkrant, colofon en redactioneel
‘Maria’, bijbelse geschiedenis en eigentijds entertainment
OntmoetingGod(Robert Rosendal) enMaria (Janet Baas) tijdens de voorstelling ‘Maria’,Theatergroep Marot, Theaterwerkplaats Kantens, Int. Theaterfestival SITM, Groningen 2001, foto: J.J. Winter.
Maria, een bewerking door Theatergroep Marot van het middeleeuwse mysteriespel ‘Die eerste bliscap van Maria’, ging na goedbezochte voorstellingen in de zomer van 2001 in reprise in september van dat jaar. De voorstelling, een avondvullende montage van historische en eigentijdse teksten, beelden en muziek, liet zien hoe God de mens schiep en bestrafte, en hoe Hij, ontroerd door de onschuld van Maria, besloot Zich weer te verzoenen met Zijn Schepping.
Tijdens het hierboven beschreven Internationaal Middeleeuws Theaterfestival, behoorde Maria van Theatergroep Marot tot de meest onconventionele ensceneringen. Anders dan de meeste vertolkers van het middeleeuwse toneelrepertoire zocht Marot naar hedendaagse uitdrukkingsvormen voor het historische gedachtegoed, zonder daarbij echter de ouderdom van de oorspronkelijke teksten te negeren. Zo werd in Maria de bijbelse geschiedenis zonder moeite gekoppeld aan eigentijds entertainment, en middeleeuwse legenden aan moderne popmuziek. Om het geheel eigenzinnig te completeren koos Theatergroep Marot voor een enorme boerenschuur als locatie , De Theaterwerkplaats in het Groningse Kantens. Het onderscheid tussen Hemel en Aarde werd benadrukt door God in eerste instantie te situeren op de hooizolder, om Hem daarna te laten ‘afdalen’ – temidden van het publiek – naar de kille betonnen vloer van de immense boerderij. Het decorontwerp was in handen van Harm Naaijer.
Beschrijving voorstelling Maria van Theatergroep Marot. Uit: Festivalkrant Internationaal Middeleeuws Theaterfestival, Groningen, 2001.
Verleidingsscènes
Voorbeschouwing/recensie reprise-voorstellingen ‘Maria’ van Theatergroep Marot, Groninger Dagblad, september 2001.
