Panorama Nederland: een toekomstperspectief voor de ruimtelijke inrichting van Nederland

Op 29 september 2020 vindt om vier uur ’s middags de publieke opening plaats van Panorama Nederland in Forum Groningen. Het Panorama laat zien hoe de grote maatschappelijke vraagstukken van nu de sleutel kunnen zijn voor welkome, structurele verbeteringen in de toekomst. Panorama Nederland is een initiatief van het College van Rijksadviseurs. Een van de leden daarvan, Daan Zandbelt, is door het platform GRAS uitgenodigd om bij de reizende tentoonstelling tekst en uitleg te geven. De expositie is van 29 september tot 13 oktober te bezichtigen in Forum Groningen.

Een optimistisch en aantrekkelijk toekomstbeeld

Nederland staat voor een aantal complexe vraagstukken. De klimaatverandering, de vergrijzende samenleving, de overstap naar hernieuwbare energie, het nijpende tekort aan woningen en de verduurzaming van de landbouw. Stuk voor stuk opgaven waarvan we allemaal de gevolgen zullen ervaren, in ons landschap en in onze levensstijl.

Het College van Rijksadviseurs schetst met Panorama Nederland een optimistisch en aantrekkelijk toekomstbeeld. Een Nederland dat voor iedereen uiterst herkenbaar blijft, maar dat toch op allerlei terreinen fundamenteel anders werkt. De verbeelding aan zet, het verlangen als motor.

Panorama Nederland On Tour

Panorama Nederland (On Tour) reist al een tijdje door het land, het werd op 6 december 2018 gelanceerd. Het deed talloze locaties, dorpen, steden en provincies aan in Nederland, waaronder de (noordelijke) provincies Friesland, die er in mei 2019 als de kippen bij was, en Drenthe, die in september van dat jaar met de toekomst oefende. Groningen is – Covid-19 was vanaf maart dit jaar spelbreker: Panorama Nederland On Tour zou van 20 april tot en met 4 mei al in Forum Groningen staan – is nu dus ‘echt’ aan de beurt, opnieuw onder (aangescherpte) restricties.

De toekomst van Groningen? De Linkse Mannen lossen het op

Na de opening door gedeputeerde Mirjam Wulfse staat een speciale (podcast)uitzending van ‘De Linkse Mannen Lossen Het Op‘ op het programma: ‘De toekomst (van Groningen)‘.

De toekomst van Groningen? Echt iets voor Bram Douwes en Wilbert van de Kamp om eens stevig het fileermes in te zetten. Ze gaan op zoek naar de vertaling van de Panorama-gedachte naar Groningen, stad en provincie. Ze spreken met Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving Daan Zandbelt, directeur van Het Groninger Landschap, Marco Glastra, en gedeputeerden Mirjam Wulfse (VVD) en Henk Staghouwer (CU).

Beluister hier de (Spotify)-podcast ‘De Toekomst (van Groningen)‘ van De Linkse Mannen lossen het op.

Impressie opening Panorama Nederland en ‘De toekomst’ van De Linkse Mannen lossen het op

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Platform GRAS organiseert verdiepend randprogramma: vier lezingen in Forum Groningen

Samen met het Provinciaal Bouwheerschap en Forum Groningen organiseert GRAS, platform voor Groningen, Architectuur en Stedenbouw, een gespreks- en lezingenserie in de periode dat Panorama Nederland te bezichtigen is. Het gaat daarmee dieper in op de thematiek die de tentoonstelling agendeert. GRAS heeft een viertal lezingen voor je in petto. Ze vinden alle plaats in het Forum, op 6, 8, 14 en 15 oktober.

Panorama Nederland en Kunst en Landschap Noord Nederland

De start van Panorama Nederland was voor mij (mede) aanleiding om mijn (en die van anderen) hersenspinsels over Kunst en Landschap Noord Nederland aan het ‘papier’ en het net toe te vertrouwen, lees op een transparante wijze te reageren en te communiceren op en over de complexe veranderopgaven die voor ons liggen. Ik hield – en houd – daartoe een aantal blogboeken bij. Panorama Nederland was en is daarom een belangrijke inspiratiebron voor Kunst en Landschap, waarbij ik zoveel als mogelijk getracht heb wetenswaardigheden, feiten, reacties en opinies op een rijtje te zetten en toe spitsen op Noord Nederland.

,,Stimulering van kunst-, cultuur- en landschapsbeleving – vanuit een doelgericht en weloverwogen toeristisch promotieperspectief – kan mijns inziens bijdragen aan het besef van de ‘noodzaak’ ons landschap, onze directe leefomgeving, te koesteren. Om een eventuele bedreiging, c.q. teloorgang ervan tegen te gaan, het hoofd te bieden, of – om in metaforen te spreken – het (breed maatschappelijk) tij te doen keren.”

Robert Rosendal, initiatiefnemer Kunst en Landschap

Panorama Nederland in de praktijk

Terug naar het Panorama. Op 24 september 2020 hoopten de Rijksadviseurs op het Marineterrein in Amsterdam ‘Panorama Nederland in de praktijk‘ te organiseren als afsluiting van Panorama On Tour. Na dik anderhalf jaar toeren door het land vonden ze dat het tijd werd om gezamenlijk inspiratie op te doen, om met elkaar na te denken over de toekomst van ons land.

,,Nu is het tijd voor de volgende stap: van een optimistische toekomstvisie naar de realistische en soms weerbarstige praktijk.”

College van Rijksadviseurs

Panorama Nederland sluit af met online event: ‘Panorama4Daagse’: 21 t/m 24 september 2020

Het Coronavirus gooide echter ook hier roet in het eten, men besluit online te gaan met een ‘Panorama4Daagse‘. Over ‘verandering‘ gesproken: ,,Als er een ding is wat we van de Coronacrisis kunnen leren, is het wel dat we heel goed in staat zijn om snel, en radicaal veel te veranderen”, zegt Rijksbouwmeester Floris Alkemade tijdens zijn ‘Brainwash Talk‘ op 4 augustus. Dat geldt hen dus ook; ze sluiten De Tour af met een vierdaags online event dat van 21 tot en met 24 september 2020 plaatsvindt.

Panorama On Tour met…

Vanaf de 21e publiceert het College van Rijksadviseurs rond lunchtijd een aflevering in de serie ‘Panorama On Tour met…‘ waarbij ze de Rijksadviseurs Floris Alkemade, Berno Strootman en Daan Zandbelt ergens in Nederland opzoeken. Op donderdag 24 september is er ’s middags een (tweedelige) ‘Panorama talkshow‘, waarin onder meer de winnaars van Panorama Lokaal bekend gemaakt worden.

Alle afleveringen van de ‘Panorama4Daagse’ op een rij; ‘Panorama On Tour’ langs wegen van verlangen naar verandering

In de eerste aflevering van de serie ‘Panorama On Tour met…‘ gaat presentator Liesbeth Staats in gesprek met Rijksbouwmeester Floris Alkemade. In de kloostertuin van de Zusters Franciscanessen in Veghel hebben zij het over de toekomst van de congregatie, over het belang van verbeeldingskracht en de rol van solidariteit in ontwerp.

Aflevering 1 – Floris Alkemade: ‘Hoe kan ontwerp bijdragen aan maatschappelijke vraagstukken?’

Aflevering 2 – Berno Strootman: ‘Hoe kan ontwerp bijdragen aan de kwaliteit van ons landschap?’

Op dag twee neemt Rijksadviseur voor het Landschap Berno Strootman je mee naar het Diemerpark in Amsterdam. Hij vertelt over het belang van groen in de directe leefomgeving, over hoe het Nederlandse landschap onder druk staat en hoe we weer toe moeten naar een rijk boerenland.

Aflevering 3 – Daan Zandbelt: ‘Hoe kan ontwerp bijdragen aan meer kansengelijkheid in de stad?

Daan Zandbelt, Rijksadviseur voor de stad, was op woensdag 23 september te gast in het wijkpaleis in Rotterdam West, waar hij in gesprek ging over de kracht van een gemengde wijk. Hij vertelt onder andere over hoe je met ruimtelijke ingrepen gelijke kansen kan creëren voor  bewoners.  

Aflevering 4 – : Live prijsuitreiking Panorama Lokaal

Op donderdag 24 september werden vanaf 12.00 uur (live) de winnaars bekend gemaakt (21 inzendingen) van de prijsvraag ‘Panorama Lokaal‘, een ontwerpprijs om de randen van de stad een nieuwe impuls te geven.

Uiteraard feliciteerde Kunst en Landschap het team ‘Gevonden Landschap‘ met het winnen van de Panorama Lokaal-prijs voor hun inzending voor de Bargeres in Emmen, de enige noordelijke wijk die deelnam aan dit prachtige project.

Aflevering 5 – : Live talkshow Panorama Nederland in de praktijk

De Panorama4daagse werd afgesloten met een live talkshow, waarin het College van Rijksadviseurs terugblikt op de tour van Panorama Nederland. De tentoonstelling van Panorama Nederland bezocht meer dan 50 locaties. Duizenden mensen stapten – met ‘gepaste’ buiging – in het Panorama om in gesprek te gaan over de toekomst van hun dorp, stad of provincie.

Wordt het tijd voor een minister van ruimte?

Die vraag wierp het College op tijdens deze live talkshow. Daarmee wil het vooruit kijken. Ze gaan daartoe in deze zeer informatieve uitzending in gesprek met een drietal gasten over hoe de overheid het best gehoor kan geven aan de roep om meer regie op het ruimtelijk domein. Klik op op de foto hieronder voor verrassende antwoorden.

,,De roep om meer regie op het ruimtelijk domein neemt toe.”

College van Rijksadviseurs

Handen en voeten geven aan de roep om meer samenhang en regie

Het College van Rijksadviseurs wil vanuit zijn ervaring van de afgelopen vier jaar graag handen en voeten geven aan de roep om meer samenhang en regie. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) nodigde het College hiertoe uit. Een advies hierover verschijnt eind november (2020). Ik houd je via Kunst en Landschap vanzelfsprekend op de hoogte.

Op verzoek van staatssecretaris Knops en bewindspersonen van datzelfde ministerie is Rijksbouwmeester Floris Alkemade gevraagd om langer aan te blijven (tot 1 september 2021) vanwege een aantal projecten waarbij de continuïteit van belang is, zoals een aantal studies naar woningbouw en verdere concretisering van projecten als Panorama Nederland, Groningen (!) en de renovatie van het Binnenhof.

De Rijksadviseurs voor de fysieke leefomgeving Berno Strootman en Daan Zandbelt voltooien hun termijn per 1 december 2020. De procedure voor het benoemen van hun opvolgers is inmiddels in gang gezet. Ik ben benieuwd waar, en of – na Groningen – Panorama Nederland ergens in Nederland nog zal opduiken. Belangstellenden kunnen zich daartoe hier melden.

Complexiteit van het begrip ‘ruimtelijke ordening’ extra duidelijk door ontregelende bijdrage van Tommy Wieringa

Stedenbouwkundige en architect Matthijs de Boer van het Rotterdamse bureau ‘mdbs‘ is na het bekijken van de talkshow Panorama in de Praktijk niet bijster enthousiast over de bijdrage van Tommy Wieringa – Wieringa droeg tijdens het programma een column voor – vond het ‘een gemiste kans’ om een ‘welbespraakte auteur’ als Tommy Wieringa uit te nodigen ‘om de talkshow van de Panorama4daagse op te leuken’, terwijl die – volgens hem – vervalt in ‘HET uitgekauwde cliché over de Nederlandse planologie, namelijk: Nederland = gepland = rechtlijnig = saai = lelijk’.

Wat in de uitzending wel duidelijk wordt, en daarmee is de verdienste van de talkshow volgens Matthijs de Boer benoemd, is de behoefte aan (meer) regie op rijksniveau, te meer, gezien de complexiteit van het begrip ruimtelijke ordening. Lees hieronder de Boers blog in het digitaal magazine de Architect van 1 oktober 2020.

Blog – Wel ruimte, maar geen ordening: De Panorama-Nederland talkshow van het College van Rijksadviseurs
Matthijs de Boer, de Architect, 1 oktober 2020


.

Een oproep om ons dagelijks leven opnieuw uit te vinden

Als aanloop naar Panorama On Tour zette Rijksbouwmeester Floris Alkemade op 3 maart het eerste nummer van het magazine ‘Panorama Nederland in de praktijk‘ online. Hij doet daarmee een ‘oproep om ons dagelijks leven opnieuw uit te vinden’ en licht toe waarom het belangrijk is om het sociale en ruimtelijke domein vanuit solidariteitsprincipes te bekijken.

Klik op de illustratie hieronder om het in te zien. Klik in het menu op ‘kiosk‘ om ook de overige – zeer lezenswaardige – tot dan toe verschenen nummers te bekijken. Leuk is dat je in dit eerste nummer van de Rijksadviseurs een uitgebreid interview met Klaas Sietse Spoelstra aan zult treffen. Spoelstra haalde Panorama Nederland in mei 2019 naar Leeuwarden en kreeg inspiratie voor een Fries vergezicht.

,,Met Panorama 2028 creëren we maatschappelijke ruimte om de discussie over rurale nationale thema’s op gang te krijgen.”

Klaas Sietse Spoelstra

.