• 

• 

De meteorologische zomer ging met Midzomerse temperaturen van start. Op zaterdag 1 juni 2019 mochten 46 ensembleleden – ik was een van de gelukkigen – na drie auditieronden aantreden voor hun eerste repetitie voor het muziektheaterspektakel Mammoet, die plaatsvond in en om het Aziëhuis van de voormalige Dierentuin Emmen, dat momenteel dienst doet als theaterschool en productiehuis, Loods 13.

De kop is eraf!

De kop is er dus af. In de blakende zon kregen we opwarmings (?), bewegings- en lichaamsoefeningen van Jochem Stavenuiter, artistiek leider van en speler bij Theatergroep Bambie, die momenteel toert met Frou Frou, een oog- en oorstrelende voorstelling waarin live muziek met het spel is verweven. Jochem studeerde corporeal mime aan de Hogeschool voor de Kunsten in Amsterdam.

Mammoet is een verhaal in een verhaal. Het gaat over een genootschap dat mensen weer in contact wil laten komen met de oermens in zichzelf. Door leerzame verhalen over die oertijd ‘te spelen’ en waarbij opoffering centraal staat. Het verhaal dat verteld wordt (in het toen) gaat over de heilige Mammoet.

‘Ik vertaal naar beweging’

Spelers moeten dus regelmatig van rol switchen. Het contrast tussen oermens en de mens anno nu wordt in Mammoet in al haar facetten tot uiting gebracht: lichaamshouding, voortbeweging, kostuums, decor, rekwisieten, spraak (Mammoet heeft een eigen taal, zelfs in gebaren), zang, muziek en dans. Jochem Stavenuiter zorgt voor de choreografie van de voorstelling, maar stelde in zijn openingspraatje uitdrukkelijk ‘dat hij geen danser is’.

‘Ik vertaal naar beweging. Ik maak stillevens en geef iedereen een beweging waardoor het een geheel wordt’.

Na een zaterdagochtendtraining kent elke ensemblespeler inmiddels het verschil in rughouding tussen die van een chimpansee en een silverback-gorilla. Daarnaast zijn ze allemaal doordrongen van een aantal choreografische basisprincipes zoals ‘kracht is kracht’, ‘less is more’ en ‘small is beautiful’! Die laatste twee openbaarden zich op fantastische wijze door vijf minuten bewegingsloos stil te ‘staan’ en middels korte opdrachtjes verschillende gemoedstoestanden uit te drukken met alleen (aanzwellende) mimiek, of kleine lichaamshoudingswijzigingen. Het middagprogramma was voornamelijk gericht op groepsdynamiek.

Ingewikkelde asymmetrische ritmes en melodieën

De zondagrepetities stonden voor de ensemblespelers in het teken van Bulgaarse zang. Theatermaker en regisseur Tom de Ket heeft zich voor Mammoet laten inspireren door deze zangvorm omdat hij appelleert aan oerklanken. Bulgaarse volksmuziek kent een complexe opbouw en bestaat uit ingewikkelde asymmetrische ritmes en melodieën die uit de pre-Slavische oudheid stammen. Daarnaast zorgt diafonie, de tweestemmige zang met een bijzonder ’trillend’ akoestisch effect, voor een geheel eigen klank.

Tom liet speciaal voor Mammoet Julia Scepanovic ‘invliegen’, die ons – samen met Mirjam van Wijk (zij begeleidde ook de zang voor Het Pauperparadijs) – op zeer enthousiaste wijze de eerste kneepjes van deze zangvorm bijbracht. Beide dames ontfermen zich overigens niet alleen over de ensemblespelers, ook de hoofdrolspelers van Mammoet hebben inmiddels al heel wat Bulgaarse toonladders achter (en voor!) de kiezen.

Om je een indruk te geven van wat diafonie (en polyfonie) behelst, en waar – in dit geval – de dames-hoofdrolspelers zich in zeer geringe tijd op hebben stukgebeten, neem ik hier een kort fragment op van een lied dat komende zomer – ondersteund door een uit meer dan twintig (ensemble)leden bestaand koor – over het Buinerveld zal schallen. Komt dat horen!