Muziektheaterspektakel Mammoet doet media-‘bommetje’

Op 4 juni j.l. vond in de JvE Studio in Almere, de voormalige studio van Paul de Leeuw, een perspresentatie plaats van het muziektheaterspektakel Mammoet dat deze zomer plaatsvindt op het Buinerveld in de oerprovincie Drenthe.

JvE Studio, Antennestraat 34, Almere; perspresentatie en repetitieruimte cast Mammoet.

Wegens wegwerkzaamheden aan de toegangswegen van de studio moest ik de koffie-met-gebak-ontvangst aan me voorbij laten gaan. Theatermaker en regisseur Tom de Ket had stipt om half elf het woord genomen toen ik – vijf minuten te laat – met verontschuldigende en ingehouden passen een plekje op de tribune van de immens grote studio probeerde te bemachtigen. Ik mengde me onder de aanwezigen – de voltallige cast, het artistieke team (met uitzondering van de bandleden en decorontwerper Michiel Voet, die Oerol-2019-verplichtingen had), de zakelijke leiding, een aantal ensemblespelers, pr- en marketingmedewerkers en natuurlijk de pers, waar het allemaal om te doen was. De keuze voor deze locatie was overigens een bewuste – de hoofdrolspelers hadden er een dag tevoren al kunnen wennen aan de proporties van het podium – die op het Buinerveld is namelijk van de buitencategorie: zeventig meter breed, drie meter hoog! Men repeteert er een aantal weken, tot 16 juli de eerste try out – bij zonsondergang – ter plaatse plaatsvindt.

Perspresentatie Mammoet groot succes

Julia Scepanovic, zangcoach van zowel cast als ensemblespelers, licht keuze Bulgaarse polyfonie voor Mammoet toe.

De makers van Mammoet toonden zich op hun website zeer verheugd over de oogst van deze eerste perspresentatie: uitgebreide artikelen in regionale- en landelijke media, gelardeerd met foto- en videoreportages. Veel aandacht ging daarbij uit naar de mammoeteuze arena waarin het muziektheaterspektakel plaats zal hebben – decorontwerper Michiel Voet was zoals gezegd afwezig maar een blankhouten maquette bood een fantastisch ‘inkijkje’ – Bulgaarse dia- en polyfonische klanken, gedemonstreerd door Julia Scepanovic, passeerden de revue, fragmenten van de speciaal voor Mammoet gecomponeerde muziek van Radek Fedyk werden ten gehore gebracht, en de uitbundige kostuums van gerecycled materiaal van kostuumontwerpster Arien de Vries zagen we – mondjesmaat, om niet te veel te verklappen – diagewijs voorbijtrekken.

Kostuumontwerpster Arien de Vries presenteert in een van de meer dan 500 kostuums die voor Mammoet gemaakt worden.

Oertaal in De Taalstaat

Het mediagenieke Mammoet is ook bij de redacteuren van het NPO1-radioprogramma De Taalstaat niet onopgemerkt gebleven. Op zaterdagochtend 8 juni 2019 mocht Tom de Ket in een tien minuten durend onderhoud Frits Spits vertellen hoe de oertaal die in de voorstelling gesproken wordt tot stand is gekomen. Beluister het fragment door op onderstaande foto te klikken.

Begin juni was er dus sprake van een heus mediaoffensief. De Bulgaarse zangkunsten van de hoofdrolspelers werden geëtaleerd. De mystieke wijze van belichting werd gepresenteerd – de spelers worden slechts bijgelicht door een kolossale met helium gevulde ballon. Uitgebalanceerde Balkan- en oer-soundscapes en serene celloklanken schalden door de ruimte. En, om een en ander kracht bij te zetten, werd de exuberante kostumering ten slotte door de kostuumontwerpster lijfelijk getoond.

Mammoet bedient journalisten op hun wenken

Niet alle kunst- en cultuurjournalisten staan te popelen om een eerste persmeeting bij te wonen voor een theatervoorstelling uit de regio. Eerder (ook landelijk) succes van de makers ervan en de keuze voor de locatie Almere ten spijt. Om deze beroepsgroep toch vooraf te bedienen hebben regisseur Tom de Ket en Suzanna Jansen, dramaturg en schrijfster van Het Pauperparadijs, een podcast samengesteld met daarin een meer dan een half uur durend gesprek over alle ins and outs van Mammoet. Deze is – natuurlijk ook door jou – via de Mammoet-website te beluisteren.

Voorbereidingen Buinerveld in volle gang

En, om je alvast een indruk te geven van het groteske schouwspel – in al haar facetten – krijg je hier een drone-impressie van de bouw van het amfitheater op het Buinerveld in Drenthe. Met Balkan-sound! See you there deze zomer!

Repetities muziektheaterspektakel Mammoet van start

De meteorologische zomer ging met Midzomerse temperaturen van start. Op zaterdag 1 juni 2019 mochten 46 ensembleleden – ik was een van de gelukkigen – na drie auditieronden aantreden voor hun eerste repetitie voor het muziektheaterspektakel Mammoet, die plaatsvond in en om het Aziëhuis van de voormalige Dierentuin Emmen, dat momenteel dienst doet als theaterschool en productiehuis, Loods 13.

De kop is eraf!

De kop is er dus af. In de blakende zon kregen we opwarmings (?), bewegings- en lichaamsoefeningen van Jochem Stavenuiter, artistiek leider van en speler bij Theatergroep Bambie, die momenteel toert met Frou Frou, een oog- en oorstrelende voorstelling waarin live muziek met het spel is verweven. Jochem studeerde corporeal mime aan de Hogeschool voor de Kunsten in Amsterdam.

Jochem Stavenuiter. Foto: website Theatergroep Bambie, Frou Frou.

Mammoet is een verhaal in een verhaal. Het gaat over een genootschap dat mensen weer in contact wil laten komen met de oermens in zichzelf. Door leerzame verhalen over die oertijd ‘te spelen’ en waarbij opoffering centraal staat. Het verhaal dat verteld wordt (in het toen) gaat over de heilige Mammoet.

‘Ik vertaal naar beweging’


Spelers moeten dus regelmatig van rol switchen. Het contrast tussen oermens en de mens anno nu wordt in Mammoet in al haar facetten tot uiting gebracht: lichaamshouding, voortbeweging, kostuums, decor, rekwisieten, spraak (Mammoet heeft een eigen taal, zelfs in gebaren), zang, muziek en dans. Jochem Stavenuiter zorgt voor de choreografie van de voorstelling, maar stelde in zijn openingspraatje uitdrukkelijk ‘dat hij geen danser is’.

‘Ik vertaal naar beweging. Ik maak stillevens en geef iedereen een beweging waardoor het een geheel wordt’.

Na een zaterdagochtendtraining kent elke ensemblespeler inmiddels het verschil in rughouding tussen die van een chimpansee en een silverback-gorilla. Daarnaast zijn ze allemaal doordrongen van een aantal choreografische basisprincipes zoals ‘kracht is kracht’, ‘less is more’ en ‘small is beautiful’! Die laatste twee openbaarden zich op fantastische wijze door vijf minuten bewegingsloos stil te ‘staan’ en middels korte opdrachtjes verschillende gemoedstoestanden uit te drukken met alleen (aanzwellende) mimiek, of kleine lichaamshoudingswijzigingen. Het middagprogramma was voornamelijk gericht op groepsdynamiek.

Ingewikkelde asymmetrische ritmes en melodieën

Mirjam van Wijk en Julia Scepanovic, selfie tijdens repetitie.

De zondagrepetities stonden voor de ensemblespelers in het teken van Bulgaarse zang. Theatermaker en regisseur Tom de Ket heeft zich voor Mammoet laten inspireren door deze zangvorm omdat hij appelleert aan oerklanken. Bulgaarse volksmuziek kent een complexe opbouw en bestaat uit ingewikkelde asymmetrische ritmes en melodieën die uit de pre-Slavische oudheid stammen. Daarnaast zorgt diafonie, de tweestemmige zang met een bijzonder ’trillend’ akoestisch effect, voor een geheel eigen klank.

Tom liet speciaal voor Mammoet Julia Scepanovic ‘invliegen’, die ons – samen met Mirjam van Wijk (zij begeleidde ook de zang voor Het Pauperparadijs) – op zeer enthousiaste wijze de eerste kneepjes van deze zangvorm bijbracht. Beide dames ontfermen zich overigens niet alleen over de ensemblespelers, ook de hoofdrolspelers van Mammoet hebben inmiddels al heel wat Bulgaarse toonladders achter (en voor!) de kiezen.

Presentation video for Julia (Djurdjica) Scepanovic, Filmed and edited by Marko Korac.

Om je een indruk te geven van wat diafonie (en polyfonie) behelst, en waar – in dit geval – de dames-hoofdrolspelers zich in zeer geringe tijd op hebben stukgebeten, neem ik hier een kort fragment op van een lied dat komende zomer – ondersteund door een uit meer dan twintig (ensemble)leden bestaand koor – over het Buinerveld zal schallen. Komt dat horen!

Fragment Bulgaarse diafonie. Dames-cast Mammoet gedirigeerd door Julia Scepanovic tijdens perspresentatie, 4 juni 2019, JvE Studio, Almere