HET WATER KOMT, zorgen om de stijging van de ZEESPIEGEL en KLIMAATVERANDERING (MUST READS)


Onderstaande ‘Must Reads’ maken deel uit van de special ‘HET WATER KOMT, zorgen om de stijging van de ZEESPIEGEL en KLIMAATVERANDERING’ van Kunst en Landschap.

Deze blogbijdrage – ik heb hem vanwege zijn omvang inmiddels ‘blogboek’ gedoopt – start met de crossmediale campagne ‘Het water komt’ van De Correspondent-journalist Rutger Bregman en de reacties daarop. Hij vervolgt met algemene informatie (af en toe met een educatief tintje) en opiniestukken op het gebied van water(beheersing), zeespiegelstijging en klimaatverandering.

Het blogboek is daarnaast gelardeerd met kunstprojecten die de klimaat- en waterproblematiek vanuit soms onverwachte, maar bovenal prikkelende hoek duiden.


Onderstaande ‘Must Reads’ zijn een persoonlijke keuze en tot stand gekomen na lezing en bestudering van dit (urgente) onderzoeksgebied. Uiteraard houd ik me (voor suggesties voor opname van artikelen in deze sectie) van jouw kant zeer aanbevolen, waarvoor alvast dank.


Robert Rosendal, initiatiefnemer Kunst en Landschap

HET WATER KOMT, zorgen om de stijging van de ZEESPIEGEL en KLIMAATVERANDERING
Robert Rosendal voor Kunst en Landschap Noord Nederland, (m.i.v.) 1 februari 2020


Must Reads ‘Het Water Komt’

De klimaatzaak
VPRO Tegenlicht, 20 september 2015
(Urgenda-vonnis)

.

Alle landen stemmen in met Klimaatakkoord
Eva Smal en Sterre van der Hee, NRC, 12 december 2015


.

Greenland’s “Sponge” Affected By Climate Change, CIRESvideos, 4 januari 2016

There are diseases hidden in ice, and they are waking up
Jasmin Fox-Skelly4, BBC-Earth, 4 mei 2017

.

The Uninhabitable Earth
David Wallace-Wells, New York Magazine, 10 juli 2017





.

SPECIAAL RAPPORT: OPWARMING VAN DE AARDE VAN 1,5 ºC
IPCC, Samenvatting voor beleidsmakers, 2018
.

FOURTH NATIONAL CLIMATE ASSESSMENT
USGCRP, 2018: Impacts, Risks, and Adaptation in the United States: Fourth National Climate Assessment, Volume II, US Global Change Research Program, Washington, DC, VS,2018

Frisse kijk op zeespiegelstijging
Pieter Bliek, Reformatorisch Dagblad, 19 juni 2018



.

De vraag is niet óf Nederland onder water verdwijnt, maar wannéér
Peter Kuipers Munneke, NRC (Opinie), 11 juli 2018

.

De zeespiegelstijging is een groter probleem dan we denken. En Nederland heeft geen plan B
Onderzoek, Vrij Nederland, 7 februari 2019

Deltaprogramma 2020
Peter Glas, Deltacommissaris, 12 juni 2019

.

Landspiegelstijging en levende waterschappen, Maarten G. Kleinhans, Stowa, 21 juni 2019.

Hoe gaan we dit uitleggen
Onze toekomst op een steeds warmere aarde

Jelmer Mommers, de Correspondent Bv, juni 2019






.

De Haakse Zeedijk, Dutch Coastline Challenge, juli 2019.

Wetenschappers laten ijsbreker expres vastlopen in Arctisch zee-ijs
Caroline Kraaijvanger, Scientias, 13 september 2019

.

With Greenland’s Extreme Melting, a New Risk Grows: Ice Slabs That Worsen Runoff
Bob Berwyn, Insideclimate News, 18 september 2019

.

Waterlanders, VPRO Tegenlicht, 22 september 2019. 
Emmanuel Faber launches OP2B, a coalition for biodiversity, at the United Nations General Assembly, Danone, 25 september 2019.

Verkenning Deltares – Strategieën voor adaptatie aan hoge en versnelde zeespiegelstijging
Deltares, 30 september 2019

.

Duurzaamheid vraagt om visie op Europees niveau: De Circulaire Economie als Grand Design
Wouter van Dieren, Linkedin (artikel), 7 oktober 2019

.

IEPENUP LIVE: Het Grote Water en Klimaatdebat!, Omrop Fryslân, 9 oktober 2019.
‘Na ons de zondvloed’, KADIR VAN LOHUIZEN waarschuwt tot drie maal toe voor versneld STIJGENDE ZEESPIEGEL, Robert Rosendal voor Kunst en Landschap, vanaf 19 oktober 2019.

Amazon rainforest ‘close to irreversible tipping point’
Dom Phillips, The Guardian, 23 oktober 2019

.

Zo strijden we tegen het sneller stijgende water
Charlotte Jansen, EenVandaag, 25 oktober 2019

.

Wereld moet voor klimaat uit comfortzone: radicaal is het nieuwe normaal
Chris Julien en Ernst-Jan Kuiper, Het Financieele Dagblad, 28 oktober 2019
.

Klimaatdag: Nederland doet het beter, maar niet goed genoeg
Marike Stellinga en Erik van der Walle, NRC, 1 november 2019


.

CO2-uitstoot komende jaren flink omlaag, maar niet genoeg om doelen te halen
Heleen Ekker, NOS Nieuws, 1 november 2019
.

KNMI special zeespiegelstijging
KNMI, november 2019

.

Nederland beter weerbaar tegen droogte
Eindrapportage Beleidstafel Droogte

Ministerievan Infrastructuur en Waterstaat, december 2019






.

Dijkgraaf Paul van Erkelens verlaat Wetterskip: ‘Met praten-praten- praten red je het niet’
Wybe Fraanje, Friesch Dagblad, 7 december 2019

.

Groenlands ijs verdwijnt op topsnelheid, mogelijk grotere zeespiegelstijging
Maarten Keulemans, de Volkskrant, 10 december 2019

.

De Europese Green Deal
Europese Commissie, 11 december 2019


.

Wanneer verdwijnt Nederland?
Naomi O’Leary, Politico, 16 december 2019

.

TERUGKIJKEN: Hoge Raad houdt vonnis Urgenda in stand: kabinet moet CO2-uitstoot terugdringen, 20 december 2019.

Een natuurlijkere toekomst voor Nederland in 2120
Martin Baptist, Tim van Hattum, Stijn Reinhard, Michaël van Buuren, Bertram de Rooij, Xiaolu Hu, Sabine van Rooij, Nico Polman, Sander van den Burg, GerJan Piet, Tom Ysebaert, Brenda Walles, Jeroen Veraart, Wieger Wamelink, Bram Bregman, Bram Bos & Trond Selnes, WUR, Wageningen University & Research, december 2019

MapCast Nederland 2120
Hoe ziet Nederland er over honderd jaar uit?
WUR, Wageningen University & Research (later toegevoegd: 17 juni 2020)
.

Expeditie Waddenzee, special Kunst en Landschap over de voettocht langs de Waddenzee van Carlien Bootsma, Robert Rosendal voor Kunst en Landschap, vanaf 1 februari 2020.

Explainer: Nine ‘tipping points’ that could be triggered by climate change
Robert McSweeney, Carbon Brief, 10 februari 2020
.

Gastpost: De onomkeerbare emissies van een permafrost ‘tipping point’
Dr Christina Schädel, Carbon Brief, 12 februari 2020
.

Dutch proposal to dam the North Sea, CaspianReport, 24 februari 2020.

Zó erg wordt het ook weer niet met het klimaat: hoe het rampscenario de bovenhand krijgt
Maarten Keulemans, de Volkskrant, 28 februari 2020

.

The Europese Klimaatwet
Europese Unie (Green Deal), maart 2020







.

Is the Gulf Stream collapsing?, Just Have a Think, 19 april 2020
Science Session: Thawing Arctic Permafrost–Regional and Global Impacts, National Academy of Sciences, 11 mei 2020.

7 klimaatmaatregelen die kunnen bijdragen aan economisch herstel
Rolf de Vos, SER Magazine, 19 mei 2020
.

Hoe gaan we om met dreigende droogte?, StudiumGeneraleUU, 9 juni 2020.
Nederland droogt uit: hoe kan dat?, Universiteit van Nederland, 22 juni 2020.
Hoog en Droog – Innovaties voor hoog Nederland, Flows Producties, 26 juni 2020.

Terugkeren naar het ‘normaal’ van vóór corona is waanzin. We mogen het niet laten gebeuren
Jelmer Mommers, De Correspondent, 6 juli 2020
.

Siberia’s ‘gate to hell’ is getting bigger, BBC Reel, 27 juli 2020.

De droogte in Nederland, van dag tot dag
Mirjam Leunissen en Joris Tieleman, m.m.v. Martijn Eerens en Titus Knegtel, de Volkskrant, 7 augustus 2020

.

Nederland wordt droger. En de mens draagt daar al zo’n drieduizend jaar aan bij
Rolf Schuttenhelm, De Correspondent, 7 augustus 2020
.

Deltacommissaris Peter Glas: ‘Onbeperkt watergebruik niet meer vanzelfsprekend’, Kunst en Landschap (Bron: ©EO, ‘Dit is de Dag’, 16 augustus 2020), 3 januari 2022.
Animatie Nationaal Deltaprogramma, deltacommissaris, 14 september 2020.
Deltaprogramma 2021, screenshot cover, Kunst en Landschap, 15 september 2020.
Aftermovie – Onthulling standbeeld Dr. Ir. Johan van Veen | 28-9-2020, Stichting Blauwe Lijn, 3 oktober 2020.
Waarom regen ons niet van de droogte gaat verlossen, Nieuwsuur, 3 oktober 2020.
10 years to transform the future of humanity — or destabilize the planet | Johan Rockström, TED, 15 oktober 2020.

VN-rapport: aarde wordt ‘onbewoonbare hel’ door overstromingen en droogte
RTL Nieuws, 16 oktober 2020
.

Kunst en Landschap: MAANDOVERZICHTEN ‘HET WATER KOMT’ (Archief 2020)

Van 2021 naar 2120; Op weg naar een groene toekomst voor Nederland
Tim van Hattum, Linkedin, 4 januari 2021
.

NOS Klimaattop, Seizoen 1 Aflevering 1, 20:30 uur (49:33 minuten), 25 januari 2021.
Building with Nature – Creating implementing and upscaling Nature based Solutions, EcoShape, 25 januari 2021.
Climate Adaptation Summit Global Wrap-Up, CAS TV, 26 januari 2021.
klimaatcrisis | Kadir van Lohuizen, Buitenhof 31 januari 2021.

‘We hadden dit eerder serieuzer moeten nemen’
Sal Hagen, Jaap Tielbeke en Coen van de Ven, De Groene Amsterdammer, 3 februari 2021

.

De Watertransitie Webinars – Naar een klimaatrobuust watersysteem (2), Witteveen+Bos, 10 februari 2021.

Refreeze
Except Integrated Sustainability (Refreeze Foundation / Refreeze Company), 24 maart 2021

.

‘Waterman’, special Kunst en Landschap: Menno Bentveld onderzoekt de complexe strijd om iedere druppel WATER, Robert Rosendal voor Kunst en Landschap, vanaf 1 april 2021.
Inivted keynote talk Sjoerd Groeskamp for NAC, Nederlands Aardwetenschappelijk Congres, 8 april 2021.
Climate crisis: Researchers fear global tipping points already here, CBS This Morning, 23 april 2021.
Slank Watermanagement, Helpdeskwater, 29 april 2021.

Klimaatadaptatie, maar hoe?
Marjolijn Haasnoot, Leeuwarder Courant, 5 juni 2021


.

IPCC steps up warning on climate tipping points in leaked draft report
Fiona Harvey, The Guardian, 23 juni 2021

.

IPCC: Leven op aarde zoals we het kennen zal binnen enkele decennia onomkeerbaar veranderd zijn
Lotte Schuengel, VPRO Tegenlicht, 24 juni 2021

.

Keeping Retreat on the Table in the Safest Delta in the World default, Climate Week at Penn (Bron: Simon Richter, University of Pennsylvania), 26 juni 2021.
Special over de Watersnoodramp 2021 in Limburg, België en Duitsland, Robert Rosendal voor Kunst en Landschap, (vanaf) 13 juli 2021.

Zorgwekkende omslag in Amazone: deel van woud stoot nu meer CO2 uit dan het opneemt
George van Hal, de Volkskrant, 14 juli 2021

.

Hoe intense hitte ons bedreigt, NOS op 3, 21 juli 2021.

Deze tipping points bedreigen het voortbestaan van de mensheid
VPRO Tegenlicht, juli 2021

Three degrees of global warming is quite plausible and truly disastrous
The Economist (briefing), 24 juli 2021
.

A 3°C world has no safe place
The Economist (leaders), 24 juli 2021

.

Sixth Assessment Report, The Working Group-I contribution IPCC, 9 augustus 2021.

Klimaatverandering bedreigt het voortbestaan van ons land – en het VN-klimaatpanel bevestigt hoe snel dat gaat
Rutger Bregman, De Correspondent, 9 augustus 2021




.

Grenzen water- en bodemsysteem bepalend voor toekomstige ruimtelijke inrichting
Rienk Kuiper (PBL) en Frans Klijn (Deltares), Deltanieuws 03, 7 september 2021

Als we zo door blijven groeien stort binnenkort onze beschaving in
Nafeez Ahmed, Vice Nederland, 11 augustus 2021

.

Is bouwen op het diepste punt van Nederland wel verstandig?, (Bron: NPO Radio 1, Dit is de Dag, 11 augustus 2021), Kunst en Landschap, 15 augustus 2021.
De gevolgen van de hete, helse zomer van 2021, Nieuwsuur, 4 september 2021.

Opwarming beperken tot 1,5 graden is een gepasseerd station
Wouter van Dieren, NRC (Opinie), 10 september 2021


.

HAIM, special Kunst en Landschap over ‘HAIM’, een muziektheatervoorstelling HAIM over ‘Vader van het Deltaplan’ Johan van Veen, Robert Rosendal voor Kunst en Landschap, vanaf 15 september 2021.

Deltaprogramma 2022: ‘Iedere schop in de grond klimaatbestendig!’
Deltacommissaris, Nationaal Deltaprogramma, 21 september 2021


.

Prinsjesdag 2021: Rogier van de Sande reageert, Unie van Waterschappen, 21 september 2021.
Deltacommissaris Peter Glas over Deltaprogramma 2022, Kunst en Landschap (Bron: Nationaal Deltaprogramma), 22 september 2021.

Wat je ziet als je alle weersextremen van één zomer op een rij zet
Jelmer Mommers, De Correspondent, 28 september 2021
.

THE CL!MATE MILES, special Kunst en Landschap over (Urgenda) wandeltocht van Groningen naar Glasgow (COP26), Robert Rosendal voor Kunst en Landschap, vanaf 6 oktober 2021.
Klimaatwetenschapper Pier Vellinga in gesprek met Marjan Minnesma tijdens dag 17 van The Climate Miles 2021.
International Thwaites Glacier Collaboration: What is happening at Thwaites Glacier?, British Antarctic Survey, 11 oktober 2021.
Groenland: onze correspondent in de frontlinie van klimaatverandering, NOS, 23 oktober 2021.
KNMI Klimaatsignaal’21, KNMI, 25 oktober 2021.
Zeespiegel dreigt sneller te stijgen: ‘We gaan naar kritieke grens’, NU.nl, 25 oktober 2021.
Het is hopeloos: we gaan de klimaatdoelen niet halen • Z zoekt uit, RTL Z, 27 oktober 2021.

Hoogleraar transitiekunde: ‘De Randstad ligt in 2121 aan het Blauwe Hart’
Wouter van Noort, NRC (interview), 1 november 2021
.

600 jaar Sint Elisabethsvloed, 600jaarElisabethsvloed, 17 november 2021.
What are the Outcomes and Next Steps from #COP26?, COP26, 22 november 2021.
Een korte geschiedenis van de toekomst – met Jan Rotmans, De Balie, 21 december 2021.

Briefadvies Deltacommissaris woningbouw en klimaatadaptatie (Spoor 2)
Peter Glas, Deltacommissaris, 6 december 2021






.

Kunst en Landschap – Maandoverzichten: artikelen en reacties op ‘Het water komt’ – 2021

Controverse Don’t look up
Wouter van Dieren, LinkedIn, 17 januari 2022


.

Wat klimaatverandering gaat doen met de huizenmarkt: ‘Als je ver onder NAP bouwt, zeg er dan bij dat die huizen maar vijftig jaar meegaan’
Maaike Schoon, Vrij Nederland, 5 april 2022

Kamerbrief over reactie op advies Deltacommissaris klimaatadaptatie en woningbouw
Minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) en minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat), 24 mei 2022





.

Het water komt, maar wees niet bang
Ties Rijcken, De Correspondent, 10 juni 2022

.

Het echte monster onder het bed: een retorische analyse van Ties Rijckens “Het water komt, maar wees niet bang”​
Simon Richter (LinkedIn), 13 juni 2022
.

Polarizing the discussion about Zeewaarts and Meebewegen isn’t helpful
Simon Richter (LinkedIn), 20 oktober 2022


Aanbevelingen

Flows ondersteunt waterprofessionals en betrokken burgers met overzicht, inzicht en inspiratie. Klik op de foto voor mijn zoekopdracht ‘sea level rise’: er verschijnen links van TU-Delft Delta Links. (Je kunt zelf ook zoekopdrachten geven.)


Voor verdere berichtgeving over zeespiegelstijging is Nemo Kennislink ook een aardige plek om wat te grasduinen.

Naar de Kunst en Landschap-special ‘Het Water Komt’

HET WATER KOMT, zorgen om de stijging van de ZEESPIEGEL en KLIMAATVERANDERING